For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Trihalogenometany.

Trihalogenometany

Trihalogenometany (halogenoformy, haloformy, THMy, trihalometany) – organiczne związki chemiczne z grupy halogenków alkilu, będące halogenowymi pochodnymi metanu (CH4), w którym trzy atomy wodoru zostały zastąpione atomami halogenu (fluorem, chlorem, bromem lub jodem). Użytkowane są w przemyśle jako rozpuszczalniki oraz substancje chłodnicze. Niektóre są wyjątkowo toksyczne i karcynogenne. Nawet w niewielkich ilościach mogą spowodować silne zanieczyszczenie środowiska. Do ich wykrywania stosuje się kapilarną chromatografię gazową.

Najważniejsze trihalogenometany

[edytuj | edytuj kod]
Najczęściej stosowane trihalogenometany (według rosnącej masy molowej)
Wzór sumaryczny Nazwa systematyczna Nazwa zwyczajowa Inne nazwy Struktura
CHF3 trifluorometan fluoroform Freon 23, R-23, HFC-23 Fluoroform
CHClF2 chlorodifluorometan Freon 22, R-22, HCFC-22 Chlorodifluoromethane
CHCl3 trichlorometan chloroform trójchlorometan Chloroform
CHBrCl2 bromodichlorometan Bromodichloromethane
CHBr2Cl dibromochlorometan Dibromochloromethane
CHBr3 tribromometan bromoform Bromoform
CHI3 trijodometan jodoform Iodoform

Zastosowania

[edytuj | edytuj kod]

Do niedawna trifluorometan i chlorodifluorometan były powszechnie stosowane w agregatach urządzeń chłodniczych. Jednak obecnie po wykazaniu destrukcyjnego wpływu tych związków na warstwę ozonową, a co za tym idzie, przyczynianie się do powstania tzw. dziury ozonowej zaprzestaje się ich użytkowania.

Fluoroform i chlorodifluorometan są szeroko stosowane jako czynniki chłodzące. Związki te rozkładają się w atmosferze szybciej niż freony, co powoduje mniejsze szkody dla warstwy ozonowej. Fluoroform nie zawiera chloru przez co nie jest szkodliwy dla ozonosfery.

Chloroform jest tanim, mało polarnym rozpuszczalnikiem stosowanym w chemii organicznej (często w zastępstwie bardziej szkodliwego czterochlorku węgla). Jako związek rakotwórczy wypierany jest przez chlorek metylenu. Nadal ma także duże znaczenie w chemii analitycznej, służy także do preparowania tkanek.

Jodoform jest żółtym proszkiem o silnym działaniu antyseptycznym.

Zagrożenie dla środowiska

[edytuj | edytuj kod]

Trihalogenometany są to związki silnie toksyczne i trudno biodegradowalne. Są one przykładem substancji dających natychmiastowe oraz, przede wszystkim, późniejsze, ujemne skutki zdrowotne. Poprzez kumulowanie się w komórkach żywych organizmów, wykazują m.in. działanie karcynogenne, mutagenne i teratogenne. Powstają głównie w końcowych stadiach procesu uzdatniania wody, chlorowaniu oraz dezynfekcji. Zawartość THM-ów w wodach naturalnych jest ściśle normowana, ich łączna masa nie może przekroczyć 100 µg/dm3.

{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Trihalogenometany
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?