Torreja orzechowa
| |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
torreja orzechowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Torreya nucifera (L.) Siebold & Zucc. Abh. Math.-Phys. Cl. Königl. Bayer. Akad. Wiss. 4(3):234; Fl. Japan Fam. Nat. 2:108. 1846 | |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |
 | |
Torreja orzechowa, czwórczak orzechowy (Torreya nucifera (L.) Siebold & Zucc.) – gatunek drzew z rodziny cisowatych pochodzący z Japonii. Rośnie na wyspach Honsiu, Sikoku i Kiusiu. Na wyspie Honsiu występuje do wysokości 1 000 m, na Sikoku - 1 400 m, a na Kiusiu - na wysokości do 1800 m n.p.m. Rośnie w dolnym piętrze lasów górskich wraz z takimi gatunkami, jak cis japoński (Taxus cuspidata), głowocis japoński (Cephalotaxus drupacea). Wymaga klimatu wilgotnego i wilgotnej gleby. Znosi zacienienie, nie lubi stanowisk silnie nasłonecznionych. Został sprowadzony do Anglii w 1764, lecz uprawa nie została zwieńczona sukcesem. Ponowną, udaną próbę sprowadzenia gatunku do Europy zrealizował niemiecki biolog Siebold w 1840. Obecnie rośnie w ogrodach botanicznych zachodniej, środkowej i południowej Europy. Przemarza w czasie surowych zim i dlatego może być uprawiany tylko w ciepłych i osłoniętych miejscach.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- W ojczyźnie osiąga 10-25 m wysokości, w Europie 8-15 m. Ma czerwonobrązową, łatwo złuszczającą się korę. Korona jest rozłożysta.
- Liście
- Zimozielone igły mają 17-35 mm długości i 2-3 mm szerokości. Są ciemnozielone, błyszczące od góry, a od spodu mają dwa brązowe paski. Są nieco wygięte, z ostro zakończonym wierzchołkiem i ułożone na pędzie w dwóch rzędach.
- Kwiaty
- Roślina dwupienna. Kwiaty męskie pojawiają się od spodu gałązek i mają 7-13 mm długości. Kwiaty żeńskie osadzone są parami na krótkiej szypułce.
- Nasiona
- Okryte są mięsistą osnówką. Są podłużne, elipsoidalne, długości 2-3,5 cm, zielonkawe z czarnobrązowym odcieniem.
- Gatunki podobne
- Ameryka Północna jest ojczyzną blisko spokrewnionego gatunku Torreya californica, który ma drewno mniej odporne i dłuższe igły (4-7 cm).
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]Nieżywiczne drewno ma żółtą twardziel i jest bardzo odporne na gnicie. Wykorzystuje się je w przemyśle stoczniowym i w budownictwie. Oleiste owoce torrei są jadalne i wykorzystuje się je do produkcji oleju roślinnego.
Uprawa
[edytuj | edytuj kod]Nasiona wysiewa się w jesieni lub wiosną po stratyfikacji. Okazy rozmnażane wegetatywnie maja pokrój krzewiasty.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Leksykon Przyrody. Drzewa znane i mniej znane. Polska Oficyna Wydawnicza "BGW" Warszawa ISBN 83-7066-379-6
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
- ↑ T. Katsuki, Luscombe, D, Torreya nucifera, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2010-01-12] (ang.).
- EoL: 1033659
- Flora of China: 200005503
- Flora of North America: 200005503
- GBIF: 5284492
- identyfikator iNaturalist: 55197
- IPNI: 263999-1
- ITIS: 506600
- NCBI: 50189
- Plant Finder: 287299
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2434734
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:263999-1
- Tela Botanica: 101624
- identyfikator Tropicos: 31200002
- USDA PLANTS: TONU3
- CoL: 57GNP
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
