Teofrast z Eresos

Θεόφραστος

Data i miejsce urodzenia	ok. 370 p.n.e. Eresos
Data i miejsce śmierci	287 p.n.e. Ateny
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Teofrast z Eresos (gr. Θεόφραστος, Theophrastos), (ok. 370–287 p.n.e.) – grecki uczony i filozof. Uczeń i przyjaciel Arystotelesa, w latach 322-287 p.n.e., jako jego następca, był scholarchą Lýkeionu w szkole perypatetyków. Był nauczycielem Demetriusza z Faleronu.

W swoich badaniach Teofrast skupiał się na filozofii przyrody, a w związku z tym rozbudował metodę obserwacji i stosował ją w badaniach biologicznych, medycznych, meteorologicznych, jak również w rozważaniach charakterologicznych (w Charakterach przedstawił 30 portretów literackich przedstawiających typowe wady ludzkie) i etycznych. Pozostawił też prace z dziedziny m.in. filozofii, fizyki, mineralogii, historii, prawa i psychologii.

Dzięki głębokim studiom nad systematyką, morfologią, geografią i fizjologią roślin wniósł epokowy wkład do biologii – sformułował różnice między światem zwierzęcym i roślinnym, wprowadził podział świata roślinnego (utrzymany do XVI w.) na 4 grupy, opisał około 500 gatunków roślin, podał sposoby ich rozmnażania i ich użytkowanie w różnych dziedzinach życia, opisał pobudliwość roślin oraz wyodrębnił z budowy roślin: korzeń, łodygę i liście. Jest autorem najwybitniejszych starożytnych dzieł w dziedzinie botaniki, znanych w przekładach łacińskich: Historia plantarum (9 ksiąg) i De causis plantarum (6 ksiąg). Za swoje osiągnięcia zyskał miano ojca botaniki, a wraz z Arystotelesem (zajmującym się głównie zoologią) uznawany jest za ojca biologii^[1]. Uważany jest też za prekursora ekologii i geografii roślin.

Badania Teofrasta w dziedzinie historii filozofii stały się podstawą późniejszej doksografii. Był pierwszym greckim autorem, który pisał o żydowskim kulcie, określając ich urodzonymi filozofami^[2][3][4][5].

Rękopisy jego dzieł zaginęły na Zachodzie wraz z końcem starożytności. Zostały przechowane w Bizancjum, skąd powróciły na Zachód w XV w.

Z zachowanych pism Teofrasta w języku polskim wydano:

• Badania nad roślinami, księgi 1–9, 1961 r.
• Historia filozofii – poglądy filozofów przyrody, polski wybór Pisma filozoficzne i wybrane pisma przyrodnicze z dod. Charakterów, 1963 r.
• Charaktery, jw.
• Przyczyny powstawania i rozwoju roślin [albo] Fizjologia roślin, księgi 1-6, 2002 r.

Jean de La Bruyère: Charaktery, czyli przymioty z Teofrasta z Obyczaiami tego wieku - Tom I, Tom II

• JamesJ. Lennox JamesJ., Aristotle's Biology, Edward N.E.N. Zalta (red.), [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, Winter 2017 Edition, Metaphysics Research Lab, Stanford University, 31 stycznia 2017, ISSN 1095-5054 [dostęp 2018-02-01] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-21]  (ang.).???

• Theophrastus "On Stones" (ang.)
• KaterinaK. Ierodiakonou KaterinaK., Theophrastus, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, CSLI, Stanford University, 31 maja 2016, ISSN 1095-5054 [dostęp 2017-12-31]  (ang.).
• Anonim, Theophrastus, Internet Encyclopedia of Philosophy, ISSN 2161-0002 [dostęp 2018-06-27]  (ang.).
• Charaktery tekst gr., tłum. ang., tłum. pl.
• Dzieła Teofrasta z Eresos w bibliotece Polona