Ashikaga Takauji
足利 尊氏

Imię japońskie
Kanji 足利尊氏 Transkrypcja Hepburna Ashikaga Takauji
Ashikaga Takauji
Mon rodu Ashikaga
Siogun
Okres	od 1338 do 1358
Poprzednik	Książę Narinaga
Następca	Yoshiakira Ashikaga
Dane biograficzne
Dynastia	Ashikaga
Data urodzenia	1305
Data śmierci	1358

Takauji Ashikaga (jap. 足利 尊氏 Ashikaga Takauji; ur. 1305, zm. 1358) – pierwszy siogun z rodu Ashikaga i założyciel siogunatu Ashikaga.

Takauji dorastał w burzliwym okresie dziejów średniowiecznej Japonii. Krajem wstrząsały wówczas krwawe konflikty pomiędzy możnymi rodami i ich wasalami. Takauji stojąc na czele jednego z takich rodów, został wasalem regentów (shikken) z rodu Hōjō, faktycznych władców Japonii, którzy rządzili ze swojej stolicy w Kamakurze.

W 1333 roku, w czasie wojny Genkō, regent wysłał go do zachodniej Japonii z zadaniem rozbicia sił cesarza Go-Daigo, który wystąpił przeciwko rodowi Hōjō. Jednak Takauji zamiast walczyć przeciwko cesarzowi, przeszedł na jego stronę. Przekonał też wiele rodów z zachodniej Japonii do poparcia cesarza. Dzięki niemu powstanie Go-Daigo zakończyło się sukcesem, a władza regentów rodu Hōjō została obalona.

W wyniku zwycięskiej wojny domowej Go-Daigo uzyskał pełnię władzy monarszej, zaś Takauji w nagrodę za swoją postawę otrzymał liczne godności dworskie. Cesarz obawiał się jednak nadmiernych ambicji Takaujiego i starał się pozbawić go rzeczywistego wpływu na rozwój sytuacji w kraju. Odmówił powierzenia mu stanowiska sioguna.

Rozczarowany Takauji w 1336 roku wystąpił zbrojnie przeciwko cesarzowi i zmusił go do ucieczki. Na tronie osadził lojalnego wobec siebie władcę – Kōmyō. Go-Daigo schronił się w Yoshino, około 80 km na południe od Kioto, gdzie założył własny dwór, zwany Dworem Południowym. Przez następne 56 lat w Japonii trwał ostry konflikt między zwalczającymi się frakcjami dworskimi. W czasie tych walk Takauji umocnił swoją pozycję w Kioto i w końcu w 1338 roku sięgnął po upragniony tytuł sioguna. Bezwzględny w swych działaniach politycznych, w 1352 roku rozkazał otruć swojego brata Tadayoshiego, a swoją polityką przyczyniał się do utrzymywania w kraju stanu ciągłej wojny domowej.

Takauji Ashikaga był okrutnym wojownikiem i bezwzględnym wodzem. Jednocześnie jednak był utalentowanym buddyjskim poetą i opiekunem wielkiego mnicha buddyzmu zen Musō Soseki. Zlecił też opracowanie Kemmu shikimoku – kodeksu regulującego zasady postępowania warstwy samurajskiej.

• Ery dworu południowego
  • Engen (1336-1340)
  • Kōkoku (1340-1346)
  • Shōhei (1346-1370)

• Ery dworu północnego
  • Ryakuō (1338-1342)
  • Kōei (1342-1345)
  • Jōwa (1345-1350)
  • Kan’ō lub Kannō (1350-1352)
  • Bunna (1352-1356)
  • Enbun (1356-1361)

• Alex Axelrod, Charles Phillips Władcy, tyrani, dyktatorzy. Leksykon, wyd. Politeja, Warszawa 2000.