For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Tablica Cayleya.

Tablica Cayleya

Tablica Cayleya – dla danego grupoidu (G, ·), macierz kwadratowa, której wiersze i kolumny są ponumerowane elementami grupoidu (w takiej samej kolejności), a w komórce znajdującej się na przecięciu a-tego wiersza i b-tej kolumny znajduje się iloczyn ab. Tablice Cayleya konstruuje się na ogół dla grupoidów rzędu skończonego, ale czasem korzystnie jest rozważać tablice Cayleya grupoidów rzędu nieskończonego[1]. Nazwa pojęcia pochodzi od nazwiska brytyjskiego matematyka, Arthura Cayleya, który wprowadził je w 1854 w jednej ze swoich prac[2].

Przykładowo, dodawanie w Z2={0,1} obrazuje tablica:

+ 0 1
0 0 1
1 1 0

a mnożenie w Z6 = {0, 1, 2, 3, 4, 5} tablica:

0 1 2 3 4 5
0 0 0 0 0 0 0
1 0 1 2 3 4 5
2 0 2 4 0 2 4
3 0 3 0 3 0 3
4 0 4 2 0 4 2
5 0 5 4 3 2 1

Własności tablicy Cayleya

[edytuj | edytuj kod]
Grupa D3 symetrii trójkąta równobocznego ma następującą tablicę Cayleya:
R0 R1 R2 S0 S1 S2
R0 R0 R1 R2 S0 S1 S2
R1 R1 R2 R0 S1 S2 S0
R2 R2 R0 R1 S2 S0 S1
S0 S0 S2 S1 R0 R2 R1
S1 S1 S0 S2 R1 R0 R2
S2 S2 S1 S0 R2 R1 R0
gdzie:
  • jest przekształceniem identycznościowym
  • jest obrotem dokoła środka trójkąta równobocznego o 120°
  • jest obrotem dokoła środka trójkąta równobocznego o 240°
  • są symetriami osiowymi względem symetralnych boków trójkąta
Jak widać, działanie w grupie D3 nie jest przemienne, bo tabela nie jest symetryczna względem głównej przekątnej.
  • Wiersz (kolumna) wyznaczony przez element neutralny działania jest identyczny z wierszem (kolumną) nagłówkowym.
  • Jeśli grupoid jest grupą, to w każdym wierszu (w każdej kolumnie) tabeli Cayleya znaleźć można dokładnie raz element neutralny działania.
  • Z tabeli Cayleya nie można bezpośrednio odczytać, czy działanie jest łączne. Są jednak metody, które pozwalają wykorzystać to narzędzie pośrednio, na przykład test łączności Lighta.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. A. H. Clifford, G. B. Preston: The algebraic theory of semigroups. Wyd. 1. American Mathematical Society, 1964., strona 18 wydania rosyjskiego.
  2. A. Cayley, On the theory of groups, as depending on the symbolic equation θn = 1, Philosophical Magazine, Vol VII (1854), 40–47.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
  • publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Cayley table (ang.), Encyclopedia of Mathematics, encyclopediaofmath.org [dostęp 2024-02-02].
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Tablica Cayleya
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?