Szyszka (ozdoba) – motyw dekoracyjny w kształcie szyszki, stosowany w dekoracji architektonicznej i rzemiośle artystycznym. Szyszka pini w starożytności symbolizowała płodność, w sztuce chrześcijańskiej życie i nieśmiertelność^[1].

Terminem pinia w starożytności określano każde drzewo iglaste. Szyszki sosny pinii są największe a ich nasiona zwane piniolami, o smaku zbliżonym do migdałów były i są elementem diety śródziemnomorskiej. W zdobnictwie, szyszka przeważnie przedstawiana jest z zaciśniętymi, regularnie rozmieszczonymi łuskami^[2].

W starożytności szyszka była symbolem płodności i łask, którymi bogowie obdarzają ludzi. Królowie składali je w ofierze bóstwom. Boga udzielającego łask też przedstawiano z tym znakiem łaskawości, jako wyrazem zbliżenia boga do człowieka. W symbolice chrześcijańskiej szyszkę pinii łączy się z drzewem życia. Według św. Ambrożego fakt zdolności pinii do owocowania o każdej porze roku jest symbolem doczesnego życia natury i jednocześnie wiecznego życia. Bardzo duże z brązu służyły jako zbiornik wody^[3].

• symbol ten tkano lub haftowano na szatach asyryjsko–babilońskich kapłanów^[3];
• szyszka świerka była atrybutem Asklepiosa – boga sztuki lekarskiej w mitologii greckiej^[4];
• odgrywała dużą role w kulcie frygijskiej bogini płodności Kybele^[3];
• występuje na reliefie z Ostii. Kapłan bóstwa Attis składający ofiarę;
• zakończenie laski tyrs stanowiącej atrybut Dionizosa (Bachusa);
• szyszki składano w ofierze, w jaskini należącej do greckiej bogini Demeter^[5];
• szyszka rzymska z I w. n.e. Rzym, Dziedziniec Belwederski przy pałacu Watykańskim^[1];
• wielka szyszka sosny (ok. 1000 r.) pochodząca z dawnej fontanny na dziedzińcu Katedry w Akwizgranie;
• na mozaice w kaplicy św. Jana w baptysterium laterańskim jako zakończenie łodygi podobnej do berła^[3];
• motyw szyszki na kolistym zworniku sklepiennym w iluminacji pontyfikału Erazma Ciołka^[6];
• podstawa świeczników w Sali Rady i Sali Wielkiej, w Zamku Królewskim w Warszawie^[7];
• element wieńczący urnę z garnituru kominkowego, w Pokoju Audiencjonalnym Starym, w Zamku Królewskim w Warszawie^[7];
• element zdobniczy w Pałacu pod Szyszkami – tak rodzina Mehofferów nazywała Dom Józefa Mehoffera;
• element podwieszony w kasetonie – w domu Józefa Mehoffera;
• element podwieszony w stropie – w domu Józefa Mehoffera;
• zwieńczenie baldachimu;
• element podwieszony pod koszem ambony;
• zwieńczenie balustrady przy schodach;
• jako element wieńczący ogrodzenie;