Szepetówka
 Główna ulica miasta | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Rejon | |||||
| Powierzchnia |
40 km² | ||||
| Wysokość |
254 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2022) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+380-3840 | ||||
| Kod pocztowy |
30400-30409 | ||||
Położenie na mapie obwodu chmielnickiego  | |||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||
 50°11′N 27°04′E/50,183333 27,066667
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Szepetówka (ukr. Шепетівка, Szepetiwka) – miasto na Ukrainie, siedziba rejonu w obwodzie chmielnickim; przemysł maszynowy, drzewny, cukrowniczy, materiałów budowlanych, węzeł kolejowy; muzeum.
Miasto leży nad rzeką Huska – dopływem Horynia.
Prywatne miasto szlacheckie, położone w województwie wołyńskim, w 1739 roku należało do klucza Szepetówka Lubomirskich[2].
W mieście rozwinął się przemysł maszynowy, drzewny, cukrowniczy oraz materiałów budowlanych[3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Pod rozbiorami siedziba gminy Szepetówka w powiecie zasławskim guberni wołyńskiej.
- 1594 pierwsza wzmianka o Szepetówce,
- 1619 Szepetówce nadano prawa miejskie,
- 1793 Szepetówka zajęta przez Rosję w II rozbiorze Polski,
- 1795 Szepetówka wchodzi w skład powiatu zasławskiego guberni wołyńskiej,
- 1873 wybudowano stację kolei żelaznej,
- 1932 Szepetówka zostaje siedzibą powiatu, obwodu winnickiego;
- 1937 powiat szepetowski wchodzi w skład obwodu kamieniecko-podolskiego (od 1954 obwodu chmielnickiego).
We wrześniu 1939 roku sowieci założyli tu jeden z obozów zbiorczych dla polskich jeńców wojennych wziętych do niewoli po klęsce Wojska Polskiego; stąd między innymi NKWD wysyłało jeńców do miejsc kaźni[4]
Podczas okupacji hitlerowskiej, w grudniu 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 6000 osób. 10 września 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowali[5].
W 1959 liczyło 31 898 mieszkańców[6], w 1989 – 50 876 mieszkańców[7], a w 2013 już tylko 43 375 mieszkańców[8].
Polacy w Szepetówce
[edytuj | edytuj kod]Czystki i wywózki z lat trzydziestych XX w. zmniejszyły udział Polaków w ogólnej liczbie mieszkańców. Zgodnie ze spisem z 2001 r. w Szepetówce jest oficjalnie nieco ponad 2 tys. Polaków, czyli 5% ogółu ludności. Według badań przeprowadzonych przez Związek Polaków na Ukrainie, Polaków w mieście i rejonie żyje prawie 10 tys., czyli blisko 25%. Świadczy o tym choćby liczba członków Związku Polaków na Ukrainie sięgająca 1 tys. osób. W 2008 r. w jednej z ukraińskich szkół powstały polskie klasy, a później w sześciu innych. Łącznie różnymi formami nauczania w języku polskim objętych jest około 800 dzieci. W 2011 planowano budowę polskiej szkoły przez Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” (będzie to szósta szkoła polska na Ukrainie)[9].
Urodzeni w Szepetówce
[edytuj | edytuj kod]- Zbigniew Kowalski – oficer Polskiej Marynarki Wojennej, uczestnik obrony Wybrzeża, jeniec oflagów i kawaler Orderu Virtuti Militari
- Józef Alfred Potocki – dyplomata II RP
- Małgorzata Szewczyk – błogosławiona Kościoła katolickiego, współzałożycielka zakonu serafitek
- Teodor Toeplitz – działacz spółdzielczy, radny miasta stołecznego Warszawy
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Gmach administracji rejonowej -
Dworzec kolejowy -
Muzeum -
Parowóz-pomnik 9P-610
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Szepetówka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 898..
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Чисельність населення (за оцінкою) на 1 січня 2022 року // Головне управління статистики
- ↑ Adam Homecki, Rozwój terytorialny latyfundium Lubomirskich (starszej gałęzi rodu) w latach 1581-1754, w: Studia Historyczne, rok V, zeszyt 3 (58), 1972, s. 438.
- ↑ Szepetówka, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-08-21].
- ↑ Kapelani Wojska Polskiego z lat 1919-1939 wśród Ofiar Zbrodni Katyńskiej. Katyń – Charków – Twer – Bykownia – 1940. Stowarzyszenie Pamięć Kapelanów Katyńskich, 16 czerwca 2018. [dostęp 2020-04-16].
- ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1468.
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1959 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України, 2013. [dostęp 2023-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (ukr.).
- ↑ Pięć polskich szkół na Ukrainie - Archiwum Rzeczpospolitej [online], rp.pl [dostęp 2024-04-26] (pol.).
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
