Stanisław Mierzwa

Data i miejsce urodzenia	27 stycznia 1905 Biskupice Radłowskie, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	10 października 1985 Kraków
Miejsce spoczynku	Wierzchosławice
Zawód, zajęcie	adwokat, polityk
Partia	Stronnictwo Ludowe, Stronnictwo Ludowe „Roch”, Polskie Stronnictwo Ludowe
Małżeństwo	Helena z domu Ściborowska
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław Mierzwa (ur. 27 stycznia 1905 w Biskupicach Radłowskich, zm. 10 października 1985 w Krakowie) – polski adwokat i działacz ludowy. Członek Stronnictwa Ludowego, zastępca sekretarza generalnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, członek Rady Naczelnej PSL, członek Zarządu Wojewódzkiego PSL w Krakowie, członek Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie (1945–1946)^[1].

Kierownik Związku Akademickiej Młodzieży Ludowej w latach 1932–1933^[2].

Absolwent Gimnazjum im. Hetmana Jana Tarnowskiego w Tarnowie. W 1926 wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie. Ze względu na zły stan zdrowia zrezygnował z nauki tamże w trzecim roku studiów^[3]. W 1934 ukończył prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 1934–1939 odbył aplikację adwokacką.

Żonaty z Heleną z domu Ściborowską^[4].

Występował jako obrońca w procesach uczestników strajku chłopskiego w 1937.

W 1940 wszedł w skład podziemnego Krakowskiego Komitetu Międzypartyjnego z ramienia Stronnictwa Ludowego. 28 marca 1945 aresztowany w Pruszkowie przez NKWD, wywieziony na Łubiankę, w czerwcu 1945 sądzony w pokazowym procesie szesnastu w Moskwie, w którym został skazany na 4 miesiące więzienia. Zwolniony w sierpniu 1945. Został wiceprezesem Zarządu Wojewódzkiego Polskiego Stronnictwa Ludowego (mikołajczykowskiego) w Krakowie i zastępcą sekretarza generalnego Naczelnego Komitetu Wykonawczego PSL. Prowadził praktykę adwokacką w Krakowie.

17 września 1946, przed zbliżającymi się wyborami do Sejmu Ustawodawczego, został aresztowany przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Był sądzony w trwającym od 11 sierpnia 1947 procesie pokazowym siedemnastu członków II Zarządu Głównego Wolność i Niezawisłość (WiN) i działaczy Polskiego Stronnictwa Ludowego w Krakowie razem m.in. z płk Franciszkiem Niepokólczyckim, ppłk Alojzym Kaczmarczykiem, mjr. Walerianem Tumanowiczem i Józefem Ostafinem^[5]. Oskarżycielem był Stanisław Zarakowski, późniejszy naczelny prokurator wojskowy. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Krakowie z dnia 10 września 1947 (sygn. akt Sr 978/47) w składzie sędziowskim pod przewodnictwem Romualda Klimowieckiego^[6] został skazany na 10 lat więzienia. Wyrok na mocy amnestii obniżono do 7 lat. Był więziony w zakładach na ul. Montelupich w Krakowie, we Wronkach oraz na ul. Rakowieckiej w Warszawie^[7].

W 1953 wyszedł na wolność. W latach 1956–1975 pracował jako adwokat w Krakowie. Był inicjatorem utworzenia Muzeum Wincentego Witosa w Wierzchosławicach. Został pochowany w kaplicy grobowej rodziny Witosów na cmentarzu w Wierzchosławicach^[8].

W 100. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości prezydent RP Andrzej Duda odznaczył go pośmiertnie Orderem Orła Białego^[9].

Nazwisko Stanisława Mierzwy umieszczono w Panteonie Chłopów Polskich w sanktuarium w Kałkowie-Godowie^[10]. Jest także Honorowym obywatelem Radłowa^[3]. Jego imię nosi szkoła podstawowa w Biskupicach Radłowskich.

• Wojciech Roszkowski; Najnowsza historia Polski 1914–1945, Warszawa 2003, s. 462, 549, 630.
• Kazimierz Przyboś, Józef Hampel, Bolesław Dereń; Strajk chłopski w Małopolsce w sierpniu 1937 r., Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1988
• Zarys życiorysu Stanisława Mierzwy napisany przez Wojciecha Mierzwę
• Marian Kolus: Miejsca upamiętniające działalność Batalionów Chłopskich w latach 1940-1945 na terenie województwa świętokrzyskiego. Kielce: 2011. ISBN 978-83-88161-39-1.