Stanisław Franciszek Grabowski
 podporucznik
| |
| Pełne imię i nazwisko |
Stanisław Franciszek Grabowski |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
9 marca 1921 |
| Data i miejsce śmierci |
22 marca 1952 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1943–1952 |
| Siły zbrojne |
Narodowa Organizacja Wojskowa |
| Główne wojny i bitwy |
II wojna światowa, |
Stanisław Franciszek Grabowski, ps. Wiarus, Szalony, Szalony Stasiek (ur. 9 marca 1921 we wsi Stare Grabowo, zm. 22 marca 1952 we wsi Babino) – polski dowódca partyzancki, członek Narodowego Zjednoczenia Wojskowego (NZW)[1] i porucznik[potrzebny przypis] Wojska Polskiego. Jeden z najdłużej walczących żołnierzy antykomunistycznego podziemia niepodległościowego w powojennej Polsce.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Podczas okupacji niemieckiej działalność niepodległościową rozpoczął w 1943 roku w podziemiu zbrojnym obozu narodowego – w Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW). Prowadził głównie działalność propagandową i odstraszał potencjalnych konfidentów od współpracy z Niemcami.
Po wkroczeniu Armii Czerwonej i wprowadzeniu władzy ludowej pozostał w podziemiu. Najpierw dołączył do oddziału Pogotowia Akcji Specjalnej (PAS), którym dowodził „Stalowy”. Później wraz ze „Stalowym” dołączył do 3 Brygady Wileńskiej NZW, którą dowodził kpt. Romuald Rajs „Bury”[2].
Ujawnił się 17 kwietnia 1947 roku. W oświadczeniu podał, że należał do organizacji NZW i działał w oddziale Wybickiego. W maju 1947 roku wrócił do lasu i zaczął organizować własny oddział partyzancki. Oddział ten działał do grudnia 1952 i przeprowadził wiele spektakularnych akcji. Jedną z takich akcji było opanowanie 29 września 1948 miejscowości Jedwabne. Oddział Wiarus operował podzielony na kilkuosobowe patrole. Dzięki tej strategii odznaczał się wielką mobilnością i wielokrotnie przebijał się z okrążeń.
Do likwidacji patrolu Wiarusa doszło 22 marca 1952 w miejscowości Babino, powiat Wysokie Mazowieckie, województwo Białostockie. Wraz z dwoma innymi partyzantami zginął z bronią w ręku w czasie przedzierania się z obławy[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Piotr Łapiński, Zwykły chłopak z Podlasia, [w:] „Rzeczpospolita”
- ↑ Piotr Łapiński, Franciszek Stanisław Grabowski (1921-1952), [w:] Konspiracja i opór społeczny w Polsce 1944-1956. Słownik biograficzny, t. III, Kraków 2007, s. 200-203.
- ↑ Jerzy Kułak, Działania operacyjne Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Białymstoku na przykładzie likwidacji grupy NZW Stanisława Grabowskiego „Wiarusa”, [w:] „Zwyczajny” resort. Studia o aparacie bezpieczeństwa 1944-1956, red. Kazimierz Krajewski, Tomasz Łabuszewski, Warszawa 2005, s. 312- 342.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Fotogaleria Żołnierze Niezłomni z Ziemi Łomżyńskiej por. Stanisław Grabowski ps. „Wiarus”
- Ppor Stanisław Grabowski „Wiarus” (Piotr Łapiński w „Głosie znad Narwi”)
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
