Stanisław Bilewicz
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| profesor nauk przyrodniczych | |
| Specjalność: zootechnika | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1929 |
| Habilitacja |
1949 |
| Profesura |
1954 |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia |
Uniwersytet Warszawski |
| Rektor AWF (1956-1959) | |
| Odznaczenia | |
   
| |
Stanisław Bilewicz (ur. 26 marca 1903 w Jędrzejowie, zm. 17 marca 1962 w Warszawie) – polski embriolog, w latach 1956-1959 rektor Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie notariusza Franciszka Bilewicza i Wandy z Żelichowskich. Po ukończeniu jędrzejowskiego gimnazjum w 1923 rozpoczął studia z dziedziny zootechniki na Uniwersytecie Warszawskim, do grona jego wykładowców należeli Mieczysław Konopacki i Jan Tur. W 1929 uzyskał tytuł doktora filozofii broniąc pod kierunkiem prof. Jan Tura pracę „Badania nad rozwojem potworności podwójnych”, a następnie został starszym asystentem w Katedrze Biologii. Od 1934 był nauczycielem biologii w I Gimnazjum Męskim im. gen. Sowińskiego w Warszawie[1], w tym czasie rozpoczął prowadzenie prac badawczych w zakresie embriologii. Podczas obrony Warszawy walczył w randze porucznika w szeregach 36 pułku piechoty Legii Akademickiej, od 1940 był więźniem obozu jenieckiego w Prenzlau, a następnie w oflagu w Kreuzbergu. Stamtąd został przetransportowany do Murnau, gdzie zorganizował Wyższe Kursy Nauczycielskie, a następnie na nich wykładał. Po wyzwoleniu obozu wstąpił do Wojska Polskiego, z którym przebywał we Włoszech i Wielkiej Brytanii, gdzie prowadził wykłady z biologii w wojskowych szkołach średnich. Po powrocie do ojczyzny w 1947 został adiunktem w Zakładzie Biologii Państwowego Zakładu Higieny w Katowicach. W 1949 uzyskał stopień doktora habilitowanego z zakresu biologii i zoologii Uniwersytetu Warszawskiego, a następnie został profesorem kontraktowym warszawskiej Akademii Wychowania Fizycznego, gdzie kierował Katedrą Antropobiologii. Równocześnie od 1949 wykładał tam biologię rozwoju oraz embriologię kręgowców na Uniwersytecie Warszawskim. W 1950 rozpoczął prowadzenie wykładów z zoologii i embriologii w warszawskiej Akademii Medycznej, trzy lata później został kierownikiem Zakładu Embriologii Katedry Biologii Uniwersytetu Warszawskiego. W 1954 zakończył współpracę z Akademią Medyczną, został wówczas profesorem nadzwyczajnym i objął kierownictwo Katedry Biologii Akademii Wychowania Fizycznego. Rok później został kierownikiem Katedry Biologii i Antropobiologii, od 1954 do 1956 piastował funkcję prorektora, a następnie do 1959 rektora. W tym samym roku został kuratorem Katedry Biologii Uniwersytetu Warszawskiego, a w 1960 kierownikiem tej Katedry.
Zmarł w 1962, spoczywa na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kw. A 29, rząd 7, grób 15)[2].
Materiały archiwalne Stanisława Bilewicza znajdują się w PAN Archiwum w Warszawie pod sygnaturą III-103[3].
Prace naukowe
[edytuj | edytuj kod]- „Z badań nad geneza śródbłonka naczyniowego u ptaków” /1933/ wraz z P. Słonimskim;
- „O zawartości glikogenu w całym ciele i w wątrobie larw Ranateaporaria L. podczas przeobrażenia” /1937/;
- „Z doświadczeń nad wpływem jakości pokarmu na rozwój kijanek” /1935/;
- „Die Änderungen des Glykogenegehaltes wahrend der Metamorphosen der Kaulquappen” /1938/;
- „Doświadczenia nad wpływem czynności rozrodczych na długość życia u muchy owocowej Drosophila melanogaster” /1953/;
- „Rozród jako cecha żywego organizmu” /1959/;
- „Potwierdzenie liczby 48 chromosomów w komórkach somatycznych szympansa” /1961/.
Członkostwo
[edytuj | edytuj kod]- Członek korespondent Towarzystwa Naukowego Warszawskiego /1951/;
- Wiceprezes Polskiego Towarzystwa Zoologicznego /1954-1962/.
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (1939)[potrzebny przypis]
- Złoty Krzyż Zasługi /1955/[4]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej /1955/;
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski /1959/;
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (1960).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Maria Durakowa i inni, III Liceum Ogólnokształcące im. Generała Sowińskiego 1923-2003: dawne I-sze Gimnazjum Męskie im. Jenerała Sowińskiego Magistratu M. St. Warszawy, wyd. 2, Warszawa: Stowarzyszenie Wychowanków Szkoły im. Generała Sowińskiego, 2003, s. 9, ISBN 83-910546-0-8 (pol.).
- ↑ Miejsce pochówku na Cmentarzu Wojskowym - wyszukiwarka. Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Warszawie. [dostęp 2017-09-27].
- ↑ Spis inwentarzy, Polska Akademia Nauk Archiwum w Warszawie, [dostęp 2024-02-28].
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 95, poz. 1239
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Andrzej Śródka „Wspomnienie pośmiertne: Stanisław Bilewicz (1903-1962)” Rocznik TNW nr 46, 1983 s. 189–192
- Reprezentanci nauk medycznych, zmarli członkowie AU w Krakowie, PAU, TNW i PAN
- Anita Chodkowska, Józef Mizikowski „Materiały Stanisława Bilewicza” Biuletyn Archiwum Polskiej Akademii Nauk nr. 51 Warszawa 2010
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
