Spizaetus
| Spizaetus[1] | |||
| Vieillot, 1816[2] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – wojownik ozdobny (S. ornatus) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
Spizaetus | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Falco ornatus Daudin, 1800 | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Spizaetus – rodzaj ptaków z podrodziny jastrzębi (Accipitrinae) w rodzinie jastrzębiowatych (Accipitridae).
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj obejmuje gatunki występujące w tropikalnej części Ameryki[9].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała 51–80 cm, rozpiętość skrzydeł 110–166 cm; masa ciała 750–1632 g; samice są większe i cięższe od samców[9]. Jest to grupa średniej wielkości ptaków, których siedliska znajdują się w strefie tropikalnej. Każdy z gatunków ma charakterystyczny, sterczący czubek na głowie. Środowiskiem życia tych ptaków są tereny leśne. Gniazda budują na drzewach. Nie zaobserwowano u nich znaczącego dymorfizmu płciowego. Obydwie płcie mają podobne ciemnobrązowe upierzenie. Żywią się małymi ssakami, innymi ptakami oraz gadami.
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Spizaetus: gr. σπιζιας spizias „jastrząb”, od σπιζα spiza „zięba”, od σπιζω spizō „ćwierkać”; πιαζω piazō „chwytać”; αετος aetos „orzeł”[10].
- Plumipeda: łac. plumipes, plumipedis „pióro-stopy”, od pluma „pióro”; pes, pedis „stopa”, od gr. πους pous, ποδος podos „stopa”[10]. Gatunek typowy: Falco superbus Shaw, 1809 (= Falco ornatus Daudin, 1800).
- Spizastur: gr. σπιζιας spizias „jastrząb”, od σπιζα spiza „zięba”, od σπιζω spizō „ćwierkać”; πιαζω piazō „chwytać”; łac. astur, asturis „jastrząb”[10]. Gatunek typowy: Falco atricapillus Temminck, 1821 (= Buteo melanoleucus Vieillot, 1816).
- Pternura: gr. πτερνις pternis „jastrząb”; ουρα oura „ogon”[10]. Gatunek typowy: Falco tyrannus zu Wied-Neuwied, 1820.
- Tolmolestes: gr. τολμα tolma, τολμης tolmēs „odwaga, śmiałość”; λῃστης lēistēs „pirat, złodziej”, od λῃστευω lēisteuō „kraść”[10]. Nowa nazwa dla Spizastur ze względu na puryzm.
- Oroaetus: gr. ορος oros, ορεος oreos „góra” (tj. kolumbijskie Andy); αετος aetos „orzeł”[10]. Gatunek typowy: Falco isidori Des Murs, 1845.
Podział systematyczny
[edytuj | edytuj kod]Do rodzaju należą następujące gatunki[11]:
- Spizaetus tyrannus (zu Wied-Neuwied, 1820) – wojownik czarny
- Spizaetus melanoleucus (Vieillot, 1816) – wojownik białogłowy
- Spizaetus ornatus (Daudin, 1800) – wojownik ozdobny
- Spizaetus isidori (Des Murs, 1845) – andowik
Fragment kladogramu z uwzględnieniem rodzaju Spizaetus[12]:
| Spizaetus |
| ||||||||||||||||||
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Spizaetus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ L.J.P. Vieillot: Analyse d’une nouvelle ornithologie élémentaire. Paris: Deteville, libraire, rue Hautefeuille, 1817, s. 24. (fr.).
- ↑ J. Fleming: The Philosophy of Zoology, or, A general view of the structure, functions, and classification of animals. Cz. 2. Edinburgh: Hurst, Robinson & Co., 1822, s. 234. (ang.).
- ↑ G.R. Gray: A list of the genera of birds, with their synonyma and an indication of the typical species of each genus. Wyd. 2nd ed., rev., augm., and accompanied with an index. London: Printed and sold by R. and J.E. Taylor, 1841, s. 3. (ang.).
- ↑ J.J. Kaup. Ueber Falken. Mit besonderer Berücksichtigung der im Museum der Senckenbergischen naturforschenden Gesellschaft aufgestellten Arten.. „Museum Senckenbergianum”. 3 (3), s. 259, 1845. (niem.).
- ↑ J.J. Kaup. Uebericht der Gulen (Strigidae). „Isis von Oken”. 1848, s. 772, 1848. (niem.).
- ↑ F. Heine: Subfam. Spizaëtinae. W: F. Heine & A. Reichenow: Nomenclator Musei Heineani Ornithologici. Berlin: R. Friedländer & Sohn, 1882–1890, s. 270. (łac.).
- ↑ R. Ridgway. Diagnoses of some new genera of birds. „Smithsonian miscellaneous collections”. 72 (4), s. 1, 1920. (ang.).
- ↑ a b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Hawks, Eagles, and Kites (Accipitridae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.accipi1.01. [dostęp 2020-05-31]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Etymologia za: James A. Jobling: The Key to Scientific Names. [w:] Birds of the World [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (wersja: 2021-07-06). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-27].
- ↑ J. Boyd III: Accipitridae: Hawks, Kites, Eagles. [w:] Taxonomy in Flux Checklist 3.08 [on-line]. John Boyd’s Home Page. [dostęp 2022-09-06]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- R.C. Banks, R.T. Chesser, C. Cicero, J.L. Dunn, A.W. Kratter, I.J. Lovette, P.C. Rasmussen, J.V. Remsen Jr., J.D. Rising, D.F. Stotz. Forty-eighth supplement to the American ornithologists' union Check-List of North American Birds. „The Auk”. 124 (3), s. 1109–1115, 2007. (ang.).
- C. Barlow: A field guide to birds of The Gambia and Senegal. Nr. Robertsbridge (East Sussex): Pica Press, 1997. ISBN 1-873403-32-1. (ang.).
- R. O’Neill, J. Patton, D.R. Eckelberry: A guide to the birds of Trinidad and Tobago. Wyd. 2. Nowy Jork: Comstock Publishing, Ithaca, 1991. ISBN 0-8014-9792-2. (fr.).
- A. Gamauf, J.-O. Gjershaug, N. Røv, K. Kvaløy, E. Haring. Species or subspecies? The dilemma of taxonomic ranking of some South-East Asian hawk-eagles (genus Spizaetus). „Bird Conservation International”. 15 (1), s. 99–117, 2005. DOI: 10.1017/S0959270905000080. (ang.).
- R. Grimmett, C. Inskipp, T. Inskipp, C. Byers: Birds of India, Pakistan, Nepal, Bangladesh, Bhutan, Sri Lanka, and the Maldives. Princeton, Nowy Jork: Princeton University Press, 1999. ISBN 0-691-04910-6. (ang.).
- S.L. Hilty: Birds of Venezuela. New Jersey: Princeton University Press, 2003. ISBN 978-0-691-09250-8. (ang.).
- G. Stiles, A.F. Skutch: A Guide to the Birds of Costa Rica. Wyd. 1. Comstock Publishing Associates, 1998. ISBN 978-0801496004. (ang.).
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Credit:
(see original file).
