Sobór laterański II
Święty Bernard z Clairvaux na soborze
Miejsce	bazylika św. Jana na Lateranie Rzym
Data rozpoczęcia	1139
Data zakończenia	1139
Poprzedni Sobór laterański I (1123)	Następny Sobór laterański III (1179)
Multimedia w Wikimedia Commons

Sobór laterański II – sobór powszechny Kościoła katolickiego, który został zwołany przez papieża Innocentego II w kwietniu 1139. Według rachuby katolickiej był X soborem powszechnym. W obradach wzięło udział około 100 biskupów oraz wielu opatów.

Pierwszym jego działaniem była likwidacja skutków schizmy, do jakiej doszło za życia antypapieża, Anakleta II. Wszystkie konsekracje przez niego dokonane uznano za nieważne, a mianowanych przez niego duchownych usunięto z urzędów. Wprowadzono także przepisy, mające zapobiegać schizmom w przyszłości. Ogłoszono ekskomunikę króla Sycylii, Rogera II. Potępiono i wygnano z Włoch Arnolda z Brescii.

Podczas soboru uchwalono kanony przeciwko nadużyciom duchowieństwa: małżeństwom kapłanów, symonii i nadmiernemu przepychowi. Unieważniono wszystkie małżeństwa wyższego duchowieństwa (ograniczając powszechny nikolaizm), zakazano wiernym uczęszczać w Mszach św. odprawianych przez żonatych księży i zabroniono udzielania święceń ich synom^[1]. Wprowadzono szereg przepisów regulujących życie osób konsekrowanych, w szczególności mnichów i mniszek. Zakazano także urządzania turniejów rycerskich (śmiertelnie rannym można było udzielić namaszczenia chorych, lecz odmówiono prawa do katolickiego pogrzebu). Przemoc wobec kapłanów i zakonników postanowiono karać ekskomuniką. Wzmocniono regulacje odnoszące się do pokoju Bożego. Zakazano małżeństw między krewnymi. Zobowiązano kler do niepobierania opłat za udzielenie bierzmowania, ostatniego namaszczenia i pogrzebu.

Postanowienia tego soboru można potraktować jako pierwszą w historii Europy międzynarodową konwencję o zasadach prowadzenia wojny. Chrześcijanie wyrzekli się stosowania kuszy i łuku w walkach pomiędzy sobą.

• Dyl. J, Sobory powszechne w drugim tysiącleciu chrześcijaństwa, Tarnów 1997. ISBN 83-85380-86-8
• Kumor B., Historia Kościoła, T. 3, Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2001.
• Sobór Laterański II (1139). W: Dokumenty soborów powszechnych. Tekst łaciński, polski. A. Baron, H. Pietras (układ i opracowanie). T. 2 (869-1312) Konstantynopol IV, Lateran I, Lateran II, Lateran III, Lateran IV, Lyon I, Lyon II, Vienne. Kraków: WAM, 2005.