Seta (botanika)
Seta, szczecinka, trzonek sporangialny – pojedyncza, nierozgałęziona oś podtrzymująca zarodnię sporofitu u wątrobowców i części mchów (brak jej u torfowców i naleźlinów, nie wykształcają jej także glewiki)[1]. Powstaje wraz z zarodnią z górnej komórki zygoty po pierwszym jej podziale, w wyniku jej dalszych podziałów. Znajduje się między stopą i zarodnią. Ma różną długość, barwę i kształt u różnych gatunków. U wątrobowców jest zwykle bezbarwna i krótkotrwała – ginie po wysypaniu dojrzałych zarodników z puszki zarodni. Osiąga różną długość – od 10 cm w przypadku przedstawicieli rodzaju Pellia, do postaci bardzo zredukowanej u rodzaju Riccia[2]. U mchów jest zwykle zabarwiona na kolor żółty, pomarańczowy lub czerwony, może być prosta, wygięta (np. u Bryum) lub skręcona śrubowato (np. u Funaria)[3]. Składa się z epidermy (gładkiej lub brodawkowanej), pod którą znajduje się warstwa komórek miękiszowych. Przez środek szczecinki przechodzi walec osiowy zbudowany z długich, wąskich i cienkościennych komórek[3].
W przypadku niektórych mchów (np. w rodzaju podsadnik Splachnum) występuje rozszerzenie trzonka bezpośrednio pod puszką zarodni zwane apofizą (też hipofizą[4]). Może być okazałe, barwne i może zawierać aparaty szparkowe[5].
W przypadku torfowców i naleźlinów zarodnia wznoszona jest w górę na pseudopodium[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Z. Podbielkowski, I. Rejment-Grochowska, A. Skirgiełło: Rośliny zarodnikowe. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986. ISBN 83-01-04394-6.
- ↑ W. Koła, M. Turzańska: Wątrobowce (Hepaticopsida) i glewiki (Anthocerophytina). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1995. ISBN 83-229-1325-7.
- ↑ a b J. Mickiewicz, D. Sobotka: Zarys briologii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973.
- ↑ Słownik botaniczny. Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.). Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 36. ISBN 83-214-1305-6.
- ↑ Anna Z. Krzysztofowicz, Elżbieta Kuta: Apofiza. W: Encyklopedia biologiczna. Tom I. Zdzisława Otałęga (red. nacz.). Kraków: Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, 1998, s. 172–173. ISBN 83-85909-33-8.
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
