Selenipedium
.jpg) S. chica | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
Selenipedium | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Selenipedium Rchb.f. Xenia Orch. 1: 3. 1 Apr 1854; Bonplandia 2: 116. 1 Mai 1854[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
S. chica Rchb.f.[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Zasięg | |||
| |||
Selenipedium – rodzaj roślin z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Liczy około 10 gatunków[5][6] występujących w strefie tropikalnej Ameryki Południowej (jeden gatunek sięga na północy do Panamy[7]). Owoce dwóch gatunków – Selenipedium chica i S. isabelianum zbierane były jako namiastka wanilii[8]. Rośliny z tego rodzaju bardzo rzadko spotykane są w uprawie[9].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Storczyki o długiej, ulistnionej, czasem rozgałęzionej łodydze[7].
- Liście
- Liczne, fałdowane, wyrastają w dwóch naprzeciwległych rzędach[7].
- Kwiaty
- Wyrastają w wielokwiatowym kwiatostanie szczytowym, jednak w czasie kwitnienia rozwijają się kolejno, tak że poszczególne kwiaty rozwijają się pojedynczo. Wsparte są okazałymi przysadkami. Górny listek zewnętrznego okółka jest wolny i wznosi się nad warżką. Dwa pozostałe listki okółka zewnętrznego są zrośnięte i znajdują się za warżką, która jest workowato rozdęta z brzegami zagiętymi do wnętrza. Boczne dwa listki okółka wewnętrznego są wąskie, odchylone na bok lub opadają. Prętosłup jest krótki, zwieńczony jest tarczowatym prątniczkiem, za którym znajdują się po bokach dwa płodne pręciki (kwiat diandryczny). Kopulaste znamię znajduje się na szczycie kolumny. Zalążnia jest trójkomorowa[7].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]- Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG III z 2009)
Jeden z pięciu rodzajów podrodziny obuwikowych (Cypripedioideae) stanowiącej grupę siostrzaną dla kladu obejmującego storczykowe (Orchidoideae) i epidendronowe (Epidendroideae) w obrębie storczykowatych (Orchidaceae), będących kladem bazalnym w rzędzie szparagowców (Asparagales) w obrębie jednoliściennych[2][10][11]. Dawniej do tego rodzaju zaliczano szereg gatunków wyodrębnionych później do rodzaju fragmipedium (Phragmipedium)[9].
- Selenipedium aequinoctiale Garay
- Selenipedium aucourdianum Sambin & Chiron
- Selenipedium buenaventurae (Szlach. & Kolan.) P.J.Cribb
- Selenipedium chica Rchb.f.
- Selenipedium dodsonii P.J.Cribb
- Selenipedium isabelianum Barb.Rodr.
- Selenipedium olgae Szlach. & Kolan.
- Selenipedium palmifolium (Lindl.) Rchb.f. & Warsz.
- Selenipedium steyermarkii Foldats
- Selenipedium vanillocarpum Barb.Rodr.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-04-21] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-04-21] (ang.).
- ↑ a b Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2012-07-20]. (ang.).
- ↑ Selenipedium. Tropicos.org. [dostęp 2023-04-21].
- ↑ a b Selenipedium. [w:] Plants of the World online [on-line]. Kew Royal Botanic Gardens. [dostęp 2023-04-21].
- ↑ a b Selenipedium. [w:] The World Checklist of Vascular Plants [on-line]. Catalogue of Life Checklist. [dostęp 2023-04-21].
- ↑ a b c d Robert L. Dressler: Field Guide to the Orchids of Costa Rica and Panama. Cornell University Press, 1993, s. 318. ISBN 0-8014-8139-2.
- ↑ Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 406–409, seria: Wielka Encyklopedia Przyrody. ISBN 83-7079-779-2.
- ↑ a b Stuart Max Walters: The European Garden Flora: Monocotyledons (Part II). Cambridge University Press, 1984, s. 152. ISBN 978-0-521-25864-7.
- ↑ Mark W. Chase, Kenneth M. Cameron, John V. Freudenstein, Alec M. Pridgeon i inni. An updated classification of Orchidaceae. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 177, s. 151–174, 1 luty 2015. Linnean Society of London. DOI: 10.1111/BOJ.12234. (ang.).
- ↑ Selenipedium. National Center for Biotechnology Information. [dostęp 2023-04-21].
Identyfikatory zewnętrzne:
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Credit:
(see original file).
