Rzeźby skalne w Dazu^[a]

Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Chiny
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	I, II, III
Numer ref.	912
Region[b]	Azja i Pacyfik
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1999 na 23. sesji
Położenie na mapie Chin Rzeźby skalne w Dazu
29°44′39,2″N 105°47′46,3″E/29,744222 105,796194
Multimedia w Wikimedia Commons
↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Rzeźby skalne w Dazu (chiń. 大足石刻, pinyin: Dàzú Shíkè) – kompleks religijnych rzeźb w powiecie Dazu, na obszarze miasta wydzielonego Chongqing w Chinach. W 1999 roku wpisano go na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Posągi i rzeźby skalne, których liczba sięga kilkudziesięciu tysięcy, pochodzą w większości z okresu między IX a XIII wiekiem n.e., tj. z czasów dynastii Tang i Song. Łączą w sobie wpływy sztuki buddyjskiej, taoistycznej i konfucjańskiej. Znajdują się na 75 chronionych stanowiskach archeologicznych – do najważniejszych zaliczają się wzgórza Bei Shan i Baoding Shan.

Najwcześniejsze rzeźby pochodzą z 650 r., z okresu dynastii Tang. Większość posągów powstała w IX w. W 829 r. prefekt Changzhou, Wei Junjing, zlecił wykonanie serii rzeźb na wzgórzu Bei. Po upadku dynastii Tang, w okresie 907-965 (Pięć Dynastii i Dziesięć Królestw) posągi stawiali urzędnicy państwowi, lokalna szlachta, mnisi, mniszki a także zwykli poddani. Działalność rzeźbiarska ustała we wczesnych latach dynastii Song. Posagi zaczęto stawiać ponownie w 1078 r. za panowania cesarza Yuana Fenga z północnej dynastii Song. Prace podjęto na wzgórzu Bei i kontynuowano aż do roku 1146.

W latach 1147–1252 mnich Zhao Zhifeng, promujący buddyzm Wadżrajany, stworzył na wzgórzu Baoding największe skupisko rytualnych rzeźb tej religii. Do prac zatrudnił najlepszych artystów z całego kraju.

W XIII w., wskutek nasilonych działań wojennych, prace rzeźbiarskie ponownie zarzucono. Kolejne posągi powstały dopiero w XV w. za czasów dynastii Ming. W skałach rzeźbiono jeszcze na mniejszą skalę aż do końca XIX w. (dynastii Qing).

Bei Shan (北山, Północne Wzgórze) wznosi się w odległości kilku kilometrów od Longgang, stolicy powiatu Dazu. Posągi wykuto w klifie wznoszącym się 545 m n.p.m. Skała liczy 300 m długości i ok. 7-10 m wysokości. Wyróżniają się tu dwie sekcje rzeźb: północna z ok. 100 grupami figuralnymi oraz południowa licząca 190 grup. Ponadto w kompleksie Bei Shan znajduje się 265 figur w niszach skalnych, jedna wklęsłorzeźba oraz 8 filarów pokrytych inskrypcjami. W sumie zachowało się tu ponad 10.000 posągów i rzeźb skalnych, w większości w bardzo złym stanie.

Ponad połowa z rzeźb nawiązuje tematyką do buddyzmu Wadżrajany, pozostałe przedstawiają motywy z innych religii popularnych w IX-XII w. Na szczególną uwagę zasługuje nisza numer 254, skrywająca 539 figur przedstawiających sceny z Amitabha Sutry^[1].

Z odnalezionych tu inskrypcji wynika, że wzgórze pełniło funkcję koszar, zaś najwcześniejsze rzeźby wykonano na polecenie generała.

Baoding Shan (宝顶山, Wzgórze z Wierzchołkiem Skarbów) leży w odległości kilkunastu kilometrów od Longgang. Znajduje się tu długi na 125 metrów odcinek skały z wyrzeźbionymi monumentalnymi postaciami. Najważniejszą rzeźbą kompleksu jest posąg leżącego Buddy długi na 31 m i wysoki na 5 m. Na szczególną uwagę zasługuje również rzeźba Avalokiteśvary o tysiącu ramion. Pozostałe rzeźby przedstawiają m.in. buddyjskich mędrców, postacie historyczne, a także sceny z życia codziennego. Posągi powstały między 1179 a 1249 rokiem n.e.

• 
  Posągi na wzgórzu Bei Shan
• 
  Posągi na wzgórzu Baoding
• 
  Posąg buddy na wzgórzu Baoding
• 
  Avalokiteśvara z tysiącem ramion na wzgórzu Baoding

• Praktyczny przewodnik:Chiny. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal, 2001, s. 707-708.