Rutewka pojedyncza
| |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
rutewka pojedyncza |
| Nazwa systematyczna | |
| Thalictrum simplex L. Mant. Pl. 78 1767[3] | |
Rutewka pojedyncza (Thalictrum simplex L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych. Rośnie dziko w Europie i na obszarach Azji o umiarkowanym klimacie[4]. W Polsce jest rzadka, występuje głównie we wschodniej części kraju[5].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Łodyga
- Wzniesiona, o wysokości 30–70(100) cm, bruzdowana[5]. Pod ziemią długie, czołgające się kłącze[6].
- Liście
- Podwójnie pierzaste, o długości wyraźnie większej od szerokości. Listki w zarysie mają kształt od podługowatego przez klinowaty do lancetowatego. Listki dolnych liści są klinowate, 3-wrębne, a wręby są całobrzegie lub 2-3-ząbkowe. Listki górnych liści zazwyczaj całobrzegie, lancetowate lub równowąskie[6][5].
- Kwiaty
- Zebrane w wąską, stożkowatą wiechę z krótkimi, skierowanymi skośnie do góry gałązkami. Kwiaty początkowo zwieszone, potem wyprostowane i wzniesione. Okwiat zielony, pręciki liliowe o równowąskich, zwieszonych nitkach i zaostrzonych pylnikach[5][6].
- Owoc
- Zbiorowy, złożony z podłużnie bruzdowanych, siedzących orzeszków. Zazwyczaj jest 8 bruzd na orzeszku[6].
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Bylina, kwitnie od czerwca do sierpnia. Zasiedla torfiaste łąki, wilgotne lasy liściaste, miedze[6]. Gatunek charakterystyczny dla związku (All) Cirsio-Brachypodion pinnati i Ass. Seslerio-Scorzoneterum (lokalnie)[7]. Liczba chromosomów 2n = 56. Roślina trująca[5]
Gatunek zmienny morfologicznie. Wyróżniono w jego obrębie kilka odmian i podgatunków[3]:
- Thalictrum simplex var. affine (Ledeb.) Regel
- Thalictrum simplex subsp. boreale (F.Nyl.) Á.Löve & D.Löve
- Thalictrum simplex subsp. galioides (DC.) Korsh.
- Thalictrum simplex subsp. gallicum (Rouy & Foucaud) Tutin
- Thalictrum simplex subsp. rhodopaeum (Rech.f.) Panov ex S.Kožuharov & Petrova
- Thalictrum simplex subsp. tenuifolium (Hartm.) Sterner
Zagrożenia i ochrona
[edytuj | edytuj kod]Umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii VU (narażony)[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
- ↑ a b The Plant List. [dostęp 2017-01-10].
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2017-01-10].
- ↑ a b c d e Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ a b c d e Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
Identyfikatory zewnętrzne:
- BioLib: 38375
- EoL: 2874010
- EUNIS: 176562
- Flora of China: 200008240
- Flora of North America: 200008240
- FloraWeb: 5904
- GBIF: 7276649
- identyfikator iNaturalist: 362445, 362449, 362447
- IPNI: 304708-2
- NCBI: 495765
- Plant Finder: 286148
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2512711
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:304708-2
- Tela Botanica: 67712
- identyfikator Tropicos: 27100527
- CoL: 562HX
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Credit:
(see original file).
