Romana Toruńczyk

Imię i nazwisko urodzenia	Romana Szykier
Data i miejsce urodzenia	15 października 1915 Łódź
Data śmierci	2 lutego 2000
Miejsce spoczynku	cmentarz Wojskowy na Powązkach
Zawód, zajęcie	historyk
Odznaczenia

Romana Toruńczyk (ur. 15 października 1915 w Łodzi, zm. 2 lutego 2000) – polska historyk, badaczka dziejów KZMP, działaczka Komunistycznego Związku Młodzieży Polski i PPR.

Urodziła się w rodzinie Adama Szykiera (1886–1935) i Cecylii z Glicksbergów (1887–1944)^[1][2]. Jej starszą siostrą była Sabina Nowicka. W młodości Romana była działaczką Komunistycznego Związku Młodzieży Polski. Związana z Bolesławem Mołojcem. W latach 1939–1940 jako członkini Kominternu – przebywała we Francji, następnie w Moskwie. Uczestniczyła w grupie polskich komunistów w ZSRR, która później powołała w kraju PPR^[3][4]. W latach 1943–1944 była oficerem polityczno-wychowawczym w Polskim Samodzielnym Batalionie Specjalnym^[1] (posługiwała się nazwiskiem Pawłowska^[5][6]). W latach 1944–1945 była kierownikiem Wydziału Propagandy Masowej w Resorcie Propagandy PKWN, a następnie dyrektorem departamentu w Ministerstwie Propagandy Rządu Tymczasowego. 11 marca 1946 została zdemobilizowana (była w stopniu kapitana). W latach 1946–1950 pracowała w Akademii Nauk Politycznych^[1]. Była sekretarzem Zarządu Głównego Towarzystwa Uniwersytetów Robotniczych. W okresie od 12 października 1949 do 31 grudnia 1950 na stanowisku wicedyrektora Muzeum Polskiego w Rapperswilu^[7].

15 stycznia 1955 została odznaczona Medalem 10-lecia Polski Ludowej^[8].

3 czerwca 1965 obroniła doktorat w Wyższej Szkole Nauk Społecznych na podstawie pracy Komunistyczny Związek Młodzieży Polski w latach 1933–1936. Walka o front Młodego Pokolenia, którą napisała pod kierunkiem Tadeusza Daniszewskiego^[9]. Praca ta ukazała się drukiem dopiero w 1970 roku. Pracowała w Zakładzie Historii Partii. 28 marca 1968 dyrekcja Zakładu Historii Partii w porozumieniu z sekretarzem KC PZPR, Witoldem Jarosińskim zwolniła Romanę Toruńczyk z pracy „w związku z postępowaniem śledczym w sprawie jej córki – Barbary”^[10]. Była autorką haseł w Słowniku biograficznym działaczy polskiego ruchu robotniczego^[11].

Była drugą żoną Henryka Toruńczyka^[12]. Jej synem jest Adam Henryk, córką Barbara.

Pochowana na wojskowych Powązkach (kwatera A 25-Tuje-18)^[13].

• Z dziejów rewolucyjnej walki młodzieży w latach 1929–1933, Warszawa: „Iskry” 1961.
• (redakcja) Kazetempowcy: zbiór szkiców i biograficznych wspomnień, pod red. Romany Toruńczyk i Władysława Góry, przedmowa S. Wygodzki, Warszawa: „Iskry” 1963.
• O Komunistycznym Związku Młodzieży Polski, Warszawa: Zarząd Propagandy i Agitacji Głównego Zarządu Politycznego WP 1965.
• W walce o front młodego pokolenia. Komunistyczny Związek Młodzieży Polski w latach 1933–1936, Warszawa: „Iskry” 1970.

• Tomasz Siewierski, Komuniści i historycy. Polski ruch robotniczy w badaniach uczonych w PRL – wybrane aspekty [w:] Partia komunistyczna w Polsce. Struktury - ludzie - dokumentacja, pod red. Dariusza Magiera, Lublin – Radzyń Podlaski 2012, s. 467.
• Tadeusz Rutkowski, Nauki historyczne w Polsce 1944–1970. Zagadnienia polityczne i organizacyjne, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2007, s. 518.