Kuźnie

Wychodnia skalna w rezerwacie Kuźnie
rezerwat przyrody nieożywionej
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Położenie	gmina Lipowa
Mezoregion	Beskid Śląski
Data utworzenia	11 grudnia 1995
Akt prawny	M.P. z 1996 r. nr 5, poz. 46
Powierzchnia	7,22 ha
Ochrona	ścisła
Położenie na mapie gminy Lipowa Kuźnie
Położenie na mapie Polski Kuźnie
Położenie na mapie województwa śląskiego Kuźnie
Położenie na mapie powiatu żywieckiego Kuźnie
49°38′37″N 19°03′21″E/49,643611 19,055833

Kuźnie – rezerwat przyrody nieożywionej, utworzony zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 11 grudnia 1995 r. (M.P. z 1996 r. nr 5, poz. 46) w celu ochrony ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych zgrupowania wychodni skalnych, jaskiń oraz dorodnego drzewostanu świerkowego na stokach góry Muronka w Beskidzie Śląskim. Leży w granicach Parku Krajobrazowego Beskidu Śląskiego^[1]. Rezerwat zajmuje powierzchnię 7,22 ha i podlega ochronie ścisłej^[2].

Rezerwat znajduje się na terenie wsi Ostre w gminie Lipowa, w powiecie żywieckim^[3]. Obejmuje obszar leśny należący do Nadleśnictwa Węgierska Górka, położony na południowo-wschodnim stoku góry Muronka (1021 m), opadającym ku dolinie potoku Twardorzeczka, w przedziale wysokości od 800 do 1010 m^[4]. Podłoże geologiczne tworzą tu średnio- i gruboławicowe, frakcjonalnie uziarnione piaskowce górnych warstw godulskich, z cienkimi wkładkami szarozielonych mułowców i łupków. Na podłożu tym rozwinęły się autogeniczne gleby brunatne kwaśne lub bielicowe^[5].

Znaczną część obszaru rezerwatu zajmują rozległe, rozczłonkowane osuwiska różnego wieku, prawdopodobnie najbardziej interesująca tego typu formacja geomorfologiczna w całym Beskidzie Śląskim. W górnej części rezerwatu występują liczne formy skałkowe z murami i ambonami skalnymi, sięgającymi do 11 metrów wysokości. Część środkową zajmują głazowiska, rowy rozpadlinowe poprzedzielane wałami i leje zapadliskowe. Na terenie tym stwierdzono 37 jaskiń i schronisk skalnych, głównie typu szczelinowego, o genezie osuwiskowej. Największe z jaskiń: Jaskinia Chłodna (długość 117 m, deniwelacja 16,5 m) i Jaskinia pod Balkonem (długość 45 m, deniwelacja 10 m) zostały objęte ochroną jako pomniki przyrody nieożywionej jeszcze przed powołaniem rezerwatu, w 1993 r.^[5]

Teren rezerwatu porasta dolnoreglowy bór jodłowo-świerkowy Abieti-Piceetum montanum. Warstwę drzew tworzy tu świerk z domieszką buka, jodły i jaworu. Najstarsze świerki liczą 130–140 lat i osiągają 60 cm średnicy w pierśnicy. W runie dominują trzcinnik leśny, borówka czarna, śmiałek pogięty i paproć nerecznica szerokolistna. W szczelinach i pęknięciach wychodni skalnych rosną paprotka zwyczajna i zanokcica skalna^[6].

Nieco ponad obszarem rezerwatu, po północnej stronie szczytu Muronki, biegnie zielony szlak turystyczny, wiodący z Ostrego w Kotlinie Żywieckiej na Magurkę Radziechowską (1108 m)^[5]. Zagrożeniem dla przyrody chronionej w rezerwacie jest jednak głównie niekontrolowana działalność speleologów-amatorów penetrujących tutejsze jaskinie oraz wspinaczy, wykorzystujących wychodnie skalne do celów treningowych^[7]. Przez jakiś czas rejon ten lansowano jako jeden z najlepszych terenów wspinaczkowych w Beskidzie Śląskim i wytyczono kilka dróg wspinaczkowych o trudności od VI.1 do VI.3 w skali polskiej i kilkadziesiąt boulderów. W 1995 zabroniono wspinaczki skalnej w obrębie rezerwatu, rejon ten uległ zapomnieniu, nie zachowały się też nazwy dróg wspinaczkowych. Obecnie jest to teren bardzo dziki, bez śladów ludzkiej obecności, nie prowadzi do niego żadna ścieżka i jest trudny do przejścia z powodu stromego stoku, pokrytego głazami i dużą liczbą powalonych drzew^[8].