Reichsmarine

Historia
Państwo	Rzesza Niemiecka →  III Rzesza
Sformowanie	1919
Rozformowanie	1935
Tradycje
Rodowód	Kaiserliche Marine
Kontynuacja	Kriegsmarine
Multimedia w Wikimedia Commons

Reichsmarine – marynarka wojenna Republiki Weimarskiej, a następnie III Rzeszy. Istniała w latach 1919–1935. W 1935 roku została zastąpiona przez Kriegsmarine.

Po klęsce Cesarstwa Niemieckiego w I wojnie światowej, na podstawie art. XXIII warunków rozejmu z 11 listopada 1918 roku, główne siły byłej cesarskiej floty niemieckiej Kaiserliche Marine w postaci 11 pancerników (drednotów), 5 krążowników liniowych, 8 lekkich krążowników i 49 niszczycieli, zostały 21 listopada 1918 roku internowane w brytyjskiej bazie Scapa Flow. Cesarstwo musiało też wydać 160 okrętów podwodnych, a pozostałe zdemilitaryzować (art. XII rozejmu). Chcąc nie dopuścić do oddania okrętów zwycięskim państwom jako reparacje wojenne, 21 czerwca 1919 roku flota zgromadzona w Scapa Flow uległa samozatopieniu przez załogi. Przez to, również część pozostałych Niemcom starszych okrętów, a także taboru portowego, została następnie rozdysponowana między państwa ententy w ramach reparacji^[1].

Z pozostawionych Niemcom starych okrętów utworzono początkowo 16 kwietnia 1919 roku „prowizoryczną Marynarkę Rzeszy” (Vorläufige Reichsmarine)^[2]. Jej dowódcą był początkowo wiceadmirał Adolf von Trotha. Znaczną część najstarszych jednostek od razu wycofano na złom. Początkowo duży nacisk położony był na siły trałowe, w związku z koniecznością przywrócenia bezpiecznej żeglugi^[2].

Siłę marynarki na kolejne lata określił pokojowy traktat wersalski, zgodnie z którym miała ona liczyć tylko 15 000 ludzi, 6 pancerników (oraz 2 w rezerwie), 6 lekkich krążowników (oraz 2 w rezerwie), 12 niszczycieli i 12 torpedowców (oraz po 4 w rezerwie). Zabroniono Niemcom posiadania okrętów podwodnych^[1]. Wszystkie pozostawione jednostki były przestarzałe: pancerniki generacji przeddrednotów wodowane w latach 1902–1906, krążowniki pancernopokładowe wodowane w latach 1899–1903 oraz starsze typy niszczycieli wodowane w latach 1906–1913 (w związku z niemiecką klasyfikacją okrętów odpowiadających niszczycielom w innych marynarkach, jako pełnomorskich torpedowców, zarówno okręty pozostawione Niemcom jako niszczyciele, jak i jako torpedowce, były faktycznie niewielkimi niszczycielami, o wyporności poniżej 700 t)^[2]. Nowe jednostki można było budować tylko na zamianę starych, przy tym limit wielkości dla pancerników: 10 000 ton wyporności i niszczycieli – 800 ton, uniemożliwiał zbudowanie pełnowartościowych jednostek. Również wielkość krążowników była limitowana do 6000 ton i torpedowców do 200 ton.

31 marca 1921 roku utworzono oficjalnie Marynarkę Rzeszy – Reichsmarine (równocześnie z Siłami Zbrojnymi Rzeszy – Reichswehrą)^[2].

Pierwszym większym nowym okrętem zbudowanym dla Reichsmarine był lekki krążownik „Emden”, następnie seria torpedowców typu 1923 i 1924. Najsilniejszymi okrętami zbudowanymi w tym okresie były trzy „okręty pancerne” typu Deutschland, zastępujące stare pancerniki i mieszczące się w ich przedziale wyporności, będące faktycznie wyjątkowo silnymi krążownikami ciężkimi. Nazwane przez prasę brytyjską „pancernikami kieszonkowymi”, wywołały duży oddźwięk i zaniepokojenie na świecie, zwłaszcza we Francji.

21 maja 1935 roku marynarka III Rzeszy została przemianowana na Kriegsmarine. W tym roku zostało też zawarte porozumienie morskie niemiecko-brytyjskie, w którym Wielka Brytania zgodziła się na rozwój niemieckiej marynarki i osiągnięcie przez nią poziomu 35% brytyjskiej^[2] – co ostatecznie przekreśliło ograniczenia nałożone traktatem wersalskim i stało się formalną podstawą do gwałtownego rozwoju ilościowego i jakościowego floty niemieckiej.

• Adolf von Trotha
• William Michaelis
• Paul Behncke
• Hans Zenker
• Erich Raeder

• Reichsheer
• Lista okrętów Reichsmarine i Kriegsmarine