Rdestnica
 Rdestnica przeszyta | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
rdestnica | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Potamogeton L. Sp. Pl. 126. 1753 | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Potamogeton natans L.[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Homonimy | |||
|
Potamogeton Walter = Myriophyllum[4] | |||
Rdestnica (Potamogeton L.) – rodzaj roślin wodnych z rodziny rdestnicowatych (Potamogetonaceae). Należy do niego 90 gatunków i co najmniej 70 mieszańców[4]. Rodzaj jest kosmopolityczny, przy czym najbardziej zróżnicowany jest w strefie umiarkowanej na półkuli północnej. W Polsce występuje 18 gatunków i liczne mieszańce[5]. Są to rośliny wód słodkich i słabo zasolonych, odgrywające ważną rolę w ekosystemach wodnych.
Rośliny wykorzystywane są jako paszowe, kłącza zawierające skrobię są jadalne, niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne w stawach i akwariach. Potamogeton diversifolius jest rośliną włóknodajną – z włókien tego gatunku sporządzane są sieci rybackie[6].
Rozmieszczenie geograficzne
[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj jest niemal kosmopolityczny[4], przy czym najbardziej zróżnicowany na półkuli północnej[6]. W Ameryce Północnej rosną 33 gatunki[7], w Europie 22[6], w Chinach 20[8].
W Polsce rośnie (wszystkie jako rośliny rodzime) 18 gatunków i liczne mieszańce[5].
- Gatunki flory Polski[5]
Pierwsza nazwa naukowa według listy krajowej[5], druga – obowiązująca według bazy taksonomicznej Plants of the World online (jeśli jest inna)[4]
- rdestnica alpejska Potamogeton alpinus Balb.
- rdestnica Berchtolda Potamogeton berchtoldii Fieber
- rdestnica bamberska Potamogeton × bambergensis G.Fisch. ≡ Potamogeton acutifolius Link
- rdestnica bezogonkowa Potamogeton × assidens Z.Kaplan, Zalewska-Gał. & Ronikier ≡ Potamogeton × nervigerus Wolfg.
- rdestnica błyszcząca Potamogeton rutilus Wolfg.
- rdestnica drobna Potamogeton pusillus L.
- rdestnica fałdowana Potamogeton × undulatus Wolfg.
- rdestnica gesnacka Potamogeton × gessnacensis G.Fisch.
- rdestnica jeżogłówkolistna Potamogeton × sparganiifolius Laest. ex Fr.
- rdestnica kędzierzawa Potamogeton crispus L.
- rdestnica lśniąca Potamogeton × nitens Weber
- rdestnica nawodna Potamogeton nodosus Poir.
- rdestnica oliwkowa Potamogeton × olivaceus Baagøe ex G.Fisch.
- rdestnica ostrolistna Potamogeton acutifolius Link
- rdestnica pływająca Potamogeton natans L.
- rdestnica podługowata Potamogeton polygonifolius Pourr.
- rdestnica połyskująca Potamogeton lucens L.
- rdestnica przeszyta Potamogeton perfoliatus L.
- rdestnica stępiona Potamogeton obtusifolius Mert. & W.D.J.Koch
- rdestnica szczeciolistna Potamogeton friesii Rupr.
- rdestnica ściśniona Potamogeton compressus L.
- rdestnica tępawa Potamogeton × subobtusus Hagstr.
- rdestnica trawiasta Potamogeton gramineus L.
- rdestnica wydłużona Potamogeton praelongus Wulfen
- rdestnica włosowata Potamogeton trichoides Cham. & Schltdl.
- rdestnica wąskolistna Potamogeton × angustifolius J.Presl
- rdestnica wepska Potamogeton × vepsicus A.A.Bobrov & Chemeris
- rdestnica wierzbolistna Potamogeton × salicifolius Wolfg.
- rdestnica zabarwiona Potamogeton coloratus Hornem.
- rdestnica zmiennolistna Potamogeton × fluitans Roth
Dotychczas wyróżniane w ramach rodzaju gatunki flory Polski rdestnica grzebieniasta Potamogeton pectinatus L. i rdestnica nitkowata Potamogeton filiformis Pers. obecnie są zaliczane do rodzaju stuckenia Stuckenia jako stuckenia grzebieniasta i stuckenia nitkowata[4][5].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Rośliny zielne, wieloletnie lub jednoroczne, całkowicie zanurzone lub z liśćmi pływającymi po powierzchni wody[8]. Pędy wykształcone w postaci kłącza lub wzniesionych łodyg[7]. Łodygi cylindryczne lub spłaszczone, rzadko płaskie[8].
- Liście
- Ulistnienie naprzemianległe, rzadko naprzeciwległe. Przylistki błoniaste, wolne lub częściowo zrośnięte z pochwą liściową. Liście wszystkie jednakowe – zanurzone lub dwupostaciowe – z odmiennymi liśćmi pływającymi i zanurzonymi. Liście zanurzone siedzące lub ogonkowe, równowąskie lub lancetowate, całobrzegie, ząbkowane lub piłkowane. Liście pływające ogonkowe, skórzaste, lancetowate do jajowatych lub szeroko eliptyczno-podługowatych[8]. Pływające liście zawsze z kutykulą przynajmniej na górnej stronie[7].
- Kwiaty
- Zebrane w kłos, wyrastający na pędzie kwiatostanowym wierzchołkowo lub pachwinowo, wynurzony, pływający lub zanurzony w czasie kwitnienia. Okwiat czterokrotny, wolny, przysadkopodobny i drobno poszarpany. Pręciki 4, zrośnięte z okwiatem u nasady. Główki pręcików siedzące, dwukomorowe. Słupki (1-)4 (lub 5), wolne, o znamionach siedzących lub osadzonych na krótkich szyjkach, główkowatych lub tarczowatych[8].
- Owoce
- Pestkowiec z mięsistym egzokarpem i zdrewniałym endokarpem. Zarodek spiralny lub zakrzywiony, rzadko prosty. Bielmo nieobecne[8].
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Rdestnice to rośliny wodne zasiedlające wody słodkie lub brachiczne[8]. Odgrywają ważną rolę w ekosystemach tworząc siedliska bytowania wielu organizmów i służąc jako rośliny pokarmowe, stabilizują też osady denne i przyśpieszają wytrącanie nanosu niesionego przez wodę[7]. Ich ryzosfera zasiedlana jest przez bakterie nitryfikacyjne[6]. Gatunki wieloletnie zimują w postaci kłączy, bulwek lub turionów tworzonych na pędach[6].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]- Pozycja systematyczna
Jeden z rodzajów rodziny rdestnicowatych (Potamogetonaceae) w obrębie rzędu żabieńcowców (Alismatales) należących do jednoliściennych[2]. W zależności od ujęcia systematycznego podrodzaj Potamogeton subg. Coleogeton bywa tu włączany lub wyodrębniany jako rodzaj siostrzany – stuckenia Stuckenia[9].
- Potamogeton × absconditus Z.Kaplan, Fehrer & Hellq.
- Potamogeton acutifolius Link – rdestnica ostrolistna
- Potamogeton × aemulans Z.Kaplan, Hellq. & Fehrer
- Potamogeton alpinus Balb. – rdestnica alpejska
- Potamogeton amplifolius Tuck.
- Potamogeton × anguillanus Koidz.
- Potamogeton × angustifolius J.Presl – rdestnica wąskolistna
- Potamogeton antaicus Hagstr.
- Potamogeton × apertus Miki
- Potamogeton × attenuatus Hagstr.
- Potamogeton australiensis A.Benn.
- Potamogeton × belorussicus D.Dubovik
- Potamogeton × bennettii Fryer
- Potamogeton berchtoldii Fieber – rdestnica Berchtolda
- Potamogeton bicupulatus Fernald
- Potamogeton biformis Hagstr.
- Potamogeton × billupsii Fryer
- Potamogeton × biwaensis Miki
- Potamogeton × cadburyae Dandy & G.Taylor
- Potamogeton chamissoi A.Benn.
- Potamogeton cheesemanii A.Benn.
- Potamogeton chongyangensis W.X.Wang
- Potamogeton × clandestinus A.A.Bobrov, Zalewska-Gal. & Chemeris
- Potamogeton × cognatus Asch. & Graebn.
- Potamogeton coloratus Hornem. – rdestnica zabarwiona
- Potamogeton compressus L. – rdestnica ściśniona
- Potamogeton confervoides Rchb.
- Potamogeton × confinis Hagstr.
- Potamogeton crispus L. – rdestnica kędzierzawa
- Potamogeton cristatus Regel & Maack
- Potamogeton delavayi A.Benn.
- Potamogeton dentatus Hagstr.
- Potamogeton distinctus A.Benn.
- Potamogeton diversifolius Raf.
- Potamogeton × drepanoides Z.Kaplan
- Potamogeton drummondii Benth.
- Potamogeton epihydrus Raf.
- Potamogeton × exilis Z.Kaplan & Uotila
- Potamogeton × fauriei (A.Benn.) Miki
- Potamogeton × faxonii Morong
- Potamogeton ferrugineus Hagstr.
- Potamogeton floridanus Small
- Potamogeton × fluitans Roth – rdestnica zmiennolistna
- Potamogeton foliosus Raf.
- Potamogeton fontigenus Y.H.Guo, X.Z.Sun & H.Q.Wang
- Potamogeton × franconicus G.Fisch.
- Potamogeton friesii Rupr. – rdestnica szczeciolistna
- Potamogeton fryeri A.Benn.
- Potamogeton gayi A.Benn.
- Potamogeton × gessnacensis G.Fisch. – rdestnica gesnacka
- Potamogeton gramineus L. – rdestnica trawiasta
- Potamogeton × griffithii A.Benn.
- Potamogeton groenlandicus Hagstr.
- Potamogeton × grovesii Dandy & G.Taylor
- Potamogeton × hagstromii A.Benn.
- Potamogeton × haynesii Hellq. & G.E.Crow
- Potamogeton × heslop-harrisoni i W.A.Clark
- Potamogeton heterocaulis Z.S.Diao
- Potamogeton hillii Morong
- Potamogeton hoggarensis Dandy
- Potamogeton illinoensis Morong
- Potamogeton × inbaensis Kadono
- Potamogeton × jacobsii Z.Kaplan, Fehrer & Hellq.
- Potamogeton × kamogawaensis Miki
- Potamogeton kashiensis Z.S.Diao
- Potamogeton × khuzestanicus S.Abbasi, Afsharz. & Dinarvand
- Potamogeton × kyushuensis Kadono & Wiegleb
- Potamogeton lacunatifolius Papch.
- Potamogeton × lanceolatus Sm.
- Potamogeton × leptocephalus Koidz.
- Potamogeton linguatus Hagstr.
- Potamogeton × lintonii Fryer
- Potamogeton lucens L. – rdestnica połyskująca
- Potamogeton × luxurians Z.Kaplan
- Potamogeton maackianus A.Benn.
- Potamogeton × maemetsiae Zalewska-Gal. & Ronikier
- Potamogeton mandschuriensis (A.Benn.) A.Benn.
- Potamogeton marianensis Cham. & Schltdl.
- Potamogeton × mariensis Papch.
- Potamogeton montevidensis A.Benn.
- Potamogeton montezumawellensis Ricketson, G.M.Ricketson & Greenawalt
- Potamogeton × mysticus Morong
- Potamogeton natans L. – rdestnica pływająca
- Potamogeton × navicularis Hagstr.
- Potamogeton × nericius Hagstr. – rdestnica nerycyjska
- Potamogeton × nervigerus Wolfg. – rdestnica bezogonkowa
- Potamogeton × nitens Weber – rdestnica lśniąca
- Potamogeton nodosus Poir. – rdestnica nawodna
- Potamogeton × nomotoensis Kadono & T.Nog.
- Potamogeton oakesianus J.W.Robbins
- Potamogeton obtusifolius Mert. & W.D.J.Koch – rdestnica stępiona
- Potamogeton ochreatus Raoul
- Potamogeton octandrus Poir.
- Potamogeton × ogdenii Hellq. & R.L.Hilton
- Potamogeton × olivaceus Baagøe ex G.Fisch. – rdestnica oliwkowa
- Potamogeton × orientalis Hagstr.
- Potamogeton oxyphyllus Miq.
- Potamogeton papuanicus G.Wiegleb
- Potamogeton paramoanus R.R.Haynes & Holm-Niels.
- Potamogeton parmatus Hagstr.
- Potamogeton parvifolius Buchenau
- Potamogeton perfoliatus L. – rdestnica przeszyta
- Potamogeton × philippinensis A.Benn.
- Potamogeton polygonifolius Pourr. – rdestnica podługowata
- Potamogeton polygonus Cham.
- Potamogeton praelongus Wulfen – rdestnica wydłużona
- Potamogeton × prussicus Hagstr.
- Potamogeton × pseudofriesii Dandy & G.Taylor
- Potamogeton × pseudosarmaticus Papch.
- Potamogeton pulcher Tuck.
- Potamogeton pusillus L. – rdestnica drobna
- Potamogeton quinquenervius Hagstr.
- Potamogeton × rectifolius A.Benn.
- Potamogeton richardii Solms
- Potamogeton richardsonii (A.Benn.) Rydb.
- Potamogeton × ripensis Baagøe
- Potamogeton × rivularis Gillot
- Potamogeton robbinsii Oakes
- Potamogeton rutilus Wolfg. – rdestnica błyszcząca
- Potamogeton × salicifolius Wolfg. – rdestnica wierzbolistna
- Potamogeton sarmaticus Mäemets
- Potamogeton × saxonicus Hagstr.
- Potamogeton × schreberi G.Fisch.
- Potamogeton schweinfurthii A.Benn.
- Potamogeton sclerocarpus K.Schum.
- Potamogeton × scoliophyllus Hagstr.
- Potamogeton × serrulifer Z.Kaplan
- Potamogeton sibiricus A.Benn.
- Potamogeton skvortsovii Klinkova
- Potamogeton solomonensis G.Wiegleb
- Potamogeton × sparganiifolius Laest. ex Fr. – rdestnica jeżogłówkolistna
- Potamogeton × spathulatus Schrad. ex W.D.J.Koch & Ziz
- Potamogeton spirilliformis Hagstr.
- Potamogeton spirillus Tuck.
- Potamogeton stenostachys K.Schum.
- Potamogeton strictifolius A.Benn.
- Potamogeton suboblongus Hagstr.
- Potamogeton × subrufus Hagstr.
- Potamogeton × subsessilis Hagstr.
- Potamogeton × sudermanicus Hagstr.
- Potamogeton sulcatus A.Benn.
- Potamogeton sumatranus Miq.
- Potamogeton tennesseensis Fernald
- Potamogeton tenuicaulis F.Muell.
- Potamogeton tepperi A.Benn.
- Potamogeton × torssanderi (Tiselius) Dörfl.
- Potamogeton × tosaensis Kadono, Horii & T.Yaman.
- Potamogeton tricarinatus F.Muell. & A.Benn.
- Potamogeton trichoides Cham. & Schltdl. – rdestnica włosowata
- Potamogeton tubulatus Hagstr.
- Potamogeton ulei K.Schum.
- Potamogeton × undulatus Wolfg. – rdestnica fałdowana
- Potamogeton uruguayensis A.Benn. & Graebn.
- Potamogeton × variifolius Thore
- Potamogeton vaseyi J.W.Robbins
- Potamogeton × vepsicus A.A.Bobrov & Chemeris – rdestnica wepska
- Potamogeton × versicolor Z.Kaplan, Hellq. & Fehrer
- Potamogeton wrightii Morong
- Potamogeton × yamagataensis Kadono & Wiegleb
- Potamogeton zosteriformis Fernald
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-01-23] (ang.).
- ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-22].
- ↑ a b c d e f g Potamogeton L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-12-27].
- ↑ a b c d e Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 138-139, ISBN 978-83-62975-45-7.
- ↑ a b c d e David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 748, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ a b c d Potamogeton Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-12-27].
- ↑ a b c d e f g Potamogeton Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-12-27].
- ↑ Charlotte Lindqvist, Jan De Laet, Robert R. Haynes, Lone Aagesen, Brian R. Keener, Victor A. Albert. Molecular phylogenetics of an aquatic plant lineage, Potamogetonaceae. „Cladistics”. 22, 6, s. 568-588, 2006. DOI: 10.1111/j.1096-0031.2006.00124.x.
Identyfikatory zewnętrzne:
- EoL: 108393
- Flora of China: 126627
- Flora of North America: 126627
- GBIF: 2756560
- identyfikator iNaturalist: 59110
- IPNI: 30005042-2
- ITIS: 39005
- NCBI: 13228
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:30005042-2
- Tela Botanica: 87049
- identyfikator Tropicos: 40015410
- USDA PLANTS: POTAM
- identyfikator taksonu Fossilworks: 83632
- CoL: 8W2N8
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Credit:
(see original file).
