Przekopnice

Notostraca[1]
G. O. Sars, 1867
Północnoamerykańska przekopnica długowidełkowa (Triops longicaudatus)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	skorupiaki
Gromada	skrzelonogi
Rząd	przekopnice
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Przekopnice, tarczowce, nieboraki (Notostraca) – rząd skrzelonogów (Branchiopoda) obejmujący kilkanaście gatunków.

Przekopnice to skorupiaki rozprzestrzenione na całej kuli ziemskiej; w Europie Środkowej są reprezentowane przez nieliczne gatunki. Spotyka się je głównie w okolicach podbiegunowych, w strefie umiarkowanej też korzystniejsze dla nich są zazwyczaj niskie temperatury. Silniejsze gatunki (np. przekopnica wiosenna) żyją i rozmnażają się wczesną wiosną, gdy temperatura wody jest jeszcze bardzo niska. Słabsze gatunki (np. przekopnica właściwa) pojawiają się i rozmnażają w mniej korzystnych warunkach, wtedy, gdy nie ma już konkurencji ze strony silniejszych gatunków. Przekopnice występują w zbiornikach okresowo wysychających.

Są to organizmy zazwyczaj zimnolubne, w strefie umiarkowanej spotykane są głównie wiosną. Zaliczane są do fauny słodkowodnej.

Tułów spłaszczony grzbietobrzusznie, okryty miękkim karapaksem, podzielony jest na wiele segmentów (zazwyczaj 12), z których wyrastają parami odnóża pływne zaopatrzone w listkowate skrzela. Ciało przekopnic osiąga długość od 2–13 cm. Pływają zwrócone brzuszną stroną ku górze, również pełzają i zagrzebują się w mule. W strefie umiarkowanej rozmnażają się partenogenetycznie.

Rodzina Triopsidae Keilhack, 1909

rodzaj Lepidurus Leach, 1819

rodzaj Triops Schrank, 1803

• Tomasz Wilanowski: Bezpancerzowce i tarczowce w akwarium (przedruk elektroniczny z "Akwarium" 3/88). [dostęp 2007-11-13]. (pol.).
• Czesław Jura: Bezkręgowce : podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. ISBN 978-83-01-14595-8. Brak numerów stron w książce
• Soszka J. G. Nie tylko w oceanach, "Nasza Księgarnia", Warszawa 1978
• Stańczykowska A. Zwierzęta bezkręgowe naszych wód, WSiP, Warszawa 1979