Pokój w Cateau-Cambrésis

Data	1559-04-03 3 kwietnia 1559(dts)
Miejsce	Le Cateau-Cambrésis
Przyczyna	wojny włoskie
Strony traktatu
Królestwo Francji  Hiszpania  Anglia

Pokój w Cateau-Cambrésis podpisany 2 i 3 kwietnia 1559 roku^[1] w Le Cateau-Cambrésis pomiędzy Francją a Hiszpanią i Anglią.

Kończył on wojny włoskie pomiędzy Habsburgami a Francją o dominację w Europie, z których zwycięsko wyszli ci pierwsi.

• Francja:
  • ostatecznie zrzekała się pretensji do kontrolowanych przez Hiszpanów Królestwa Neapolu i Księstwa Mediolanu.
  • Dodatkowo musiała zwrócić okupowane od 1536 r. ziemie w Sabaudii, Bresse i Piemoncie hiszpańskiemu sojusznikowi, księciu Sabaudii Emanuelowi Filibertowi;
  • francuskie garnizony miały pozostać tylko w Turynie, Pinerolo, Chieri, Chivasso i Villanova d’Asti. (Już w 1562 Francuzi oddali Emanuelowi Filibertowi wszystkie wymienione miasta oprócz Pinerolo, otrzymując w zamian Savigliano; w 1574 ewakuowali również Pinerolo i Savigliano.)
  • Król Francji Henryk II Walezjusz zwracał też księciu Mantui Wilhelmowi zajęty w czasie wojny Montferrat, a republice Genui - Korsykę.
  • We Włoszech, oprócz kilku (utraconych do 1574 r.) twierdz w Księstwie Sabaudii, udało się Francji utrzymać jedynie markizat Saluzzo.
  • Na północy Henryk II odzyskiwał okupowane przez wojska hiszpańskie Saint-Quentin, Le Catelet, Ham i Thérouanne,
  • lecz w zamian musiał zwrócić miasta zajmowane przez Francuzów w Niderlandach: Filipowi II - Mariembourg, Thionville, Montmédy i Damvillers, a biskupowi Liège - Bouillon i Covines.
  • Francja zatrzymała za to (formalnie na 8 lat) angielskie Calais.
• Traktat z Cateau-Cambrésis pomijał milczeniem los trzech miast − Toul, Metz i Verdun − wchodzących w skład Świętego Cesarstwa Rzymskiego, od 1552 roku okupowanych przez Francję;
• de facto uznano tym samym ich zabór przez Henryka II (choć formalnie zostały one wcielone do Francji dopiero na mocy pokoju westfalskiego).
• Traktat przewidywał małżeństwo Filipa II z córką Henryka II, Elżbietą.

Od tamtej chwili w zachodniej części kontynentu europejskiego utrzymywała się dominacja hiszpańska, za koniec której można uznać podpisanie pokoju pirenejskiego w 1659 roku.

• Traité de paix du Cateau Cambrésis. Digithèque de matériaux juridiques et politiques. [dostęp 2017-11-12].
• 1559 IV 3 Friedensvertrag von Cateau - Cambrésis. [dostęp 2017-11-12].