Pinus luchuensis
.jpg)
| |
| Systematyka[1][2][3] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
P. luchuensis |
| Nazwa systematyczna | |
| Pinus luchuensis Mayr Bot. Centralbl. 58:149. 1894 | |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |
 | |
Pinus luchuensis Mayr – gatunek drzewa iglastego z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Sosna ta pochodzi z Japonii a jej naturalny zasięg ogranicza się do Nansei-shotō[4] (Okinawa[5]).
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Pień
- Kora szarobrązowa, głęboko spękana, bruzdy głębokie na 1 cm, o rozmiarach 1,5 na 4 cm. Grzbiety bruzd spłaszczone, podzielone na łuszczące się płaty.
- Liście
- Równowąskie igły wyrastają po 2 na krótkopędach. Igły ciemnozielone, o długości 8–15 cm[5].
- Szyszki
- Dojrzałe szyszki nasienne jajowate, o długości 4–5 cm. Łuski nasienne z ostrym wyrostkiem. Nasiono z lancetowatym skrzydełkiem, dwa razy od niego dłuższym.
- Gatunki podobne
- P. taiwanensis (ma krótsze igły – 8–11 cm, więcej kanałów żywicznych – 4–7, dłuższe szyszki – 6–7 cm, cieńszą korę), P. hwangshanensis.
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Dwie wiązki przewodzące w liściu i 2–3 przewody żywiczne (środkowe). Igły półkoliste w przekroju poprzecznym. Pochewki liściowe trwałe.
Często zajmuje wietrzne stanowiska blisko morskiego brzegu[4].
Systematyka i zmienność
[edytuj | edytuj kod]Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus[6]:
- podrodzaj Pinus
- sekcja Pinus
- podsekcja Pinus
- gatunek P. luchuensis
- podsekcja Pinus
- sekcja Pinus
Pinus luchuensis jest blisko spokrewniona z P. taiwanensis z Tajwanu oraz P. hwangshanensis z Chin. Obydwa te gatunki traktowane były przez różnych autorów jako synonimy P. luchuensis[7], jej odmiany lub podgatunki. Wszystkie trzy taksony są podobne morfologicznie[5].
Nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Nazwa naukowa gatunku luchuensis pochodzi od wysp Riukiu, na których ją znaleziono. W XIX w. nazwa wysp wymawiana była w języku angielskim jako Luchu, Loo-choo lub Lewchew. Wymowa ta bazowała na chińskiej wymowie symboli tworzących nazwę Ryūkyū, która w języku mandaryńskim brzmi Liúqiú.
Zagrożenia
[edytuj | edytuj kod]Międzynarodowa organizacja IUCN umieściła ten gatunek w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych, przyznając mu kategorię zagrożenia LC (least concern), czyli jest gatunkiem o niższym ryzyku wyginięcia[4].
Intensywną wycinkę drzew prowadzono w trakcie i po II wojnie światowej.
W 1997 r. gatunek uznany został za rzadki[8] a w 1998 za bliski zagrożenia (LR/nt)[9].
Obecnie brak większego zagrożenia gatunku wynika głównie z nieprzydatności drzew jako źródła drewna, ze względu na słabą formę żyjących okazów.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
- ↑ M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
- ↑ a b c d A. Farjon, Pinus luchuensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2011-08-29] (ang.).
- ↑ a b c Christopher J. Earle: Pinus luchuensis. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2011-08-29]. (ang.).
- ↑ Christopher J. Earle: Pinus. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2011-08-29]. (ang.).
- ↑ J. Silba: An international census of the Coniferae, I. H.N. Moldenke, A.L. Moldenke, 1984, seria: Phytologia memoir 7.
- ↑ K.S. Walter, H.J. Gillett: 1997 IUCN Red List of Threatened Plants. Compiled by the World Conservation Monitoring Centre. Gland, Switzerland i Cambridge, UK: IUCN - The World Conservation Union, 1998.
- ↑ S. Oldfield, C. Lusty, A. MacKinven: The World List of Threatened Trees. Cambridge, UK: World Conservation Press, 1998.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Christopher J. Earle: Pinus luchuensis. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2011-08-29]. (ang.).
- Pinus luchuensis Mayr w bazie danych: GRIN (Germplasm Resources Information Network) na http://www.ars-grin.gov (ang.)
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
