Piłka do koszykówki – piłka używana do gry w koszykówkę.

Zgodnie z normami FIBA, piłka do koszykówki musi być kulista^[1]. Szwy muszą być koloru czarnego, a ich szerokość ma być nie większa niż 6,35 mm^[1]. Piłka powinna być koloru pomarańczowego^[1]. Materiał, z którego stworzona jest jej zewnętrzna powierzchnia, to naturalna lub sztuczna skóra^[2]. W zawodach niskiej rangi dopuszczalne są piłki wykonane z gumy^[2].

Istnieją dwa rozmiary piłek. Rozmiar 7 wykorzystywany jest w rozgrywkach mężczyzn^[3]. Obwód tej piłki powinien wynosić 74,9–78,0 cm^[3]. Waga tej piłki powinna mieścić się w przedziale 567–650 gramów^[3]. Rozmiar 6 wykorzystywany jest w rozgrywkach kobiet^[4]. Obwód tej piłki powinien wynosić 72,4–73,7 cm^[4]. Waga tej piłki powinna mieścić się w przedziale 510–567 gramów^[4]. Na każdej piłce do koszykówki musi być podany jej rozmiar^[1].

Piłka musi być napompowana w taki sposób, by spuszczona z wysokości 180 cm (licząc od spodu piłki) odbiła się od podłoża na wysokość 120–140 cm (licząc do najwyższego punktu na piłce)^[1].

Wg NBA, piłka do koszykówki jest kulistym, nadmuchiwanym obiektem, koniecznym do gry w koszykówkę^[5]. Piłka używana do gry według zasad NBA, powinna być zatwierdzona przez NBA, a jej ciśnienie powinno wynosić 7,5–8,5 funtów^[5][6]. Standardowy rozmiar piłki w NBA to od 29,5 do 29,875 cali (74,93-75,88 cm) w obwodzie^[5]. Powinna być wykonana z prawdziwej lub sztucznej skóry, lub z gumy^[5]. Wnętrze piłki stanowi nadmuchiwany gumowy pęcherz^[5].

Od 2021 roku oficjalnym dostawcą piłek dla NBA jest firma Wilson, która współpracowała z ligą także w latach 1946–1983. Od 1983 do 2021 roku używano piłek Spalding.

W rozgrywkach NCAA piłka powinna mieć kształt kulisty, tzn. taki, że każdy punkt jej powierzchni jest równoodległy od środka piłki, z wyjątkiem zatwierdzonych czarnych gumowych kanałów i/lub szwów^[5]. Powinna mieć tradycyjne 8 paneli, zdefiniowanych poprzez dwa czarne kanały i/lub szwy przecinające obwód piłki w przeciwnych kierunkach oraz dwa panele, które położone na płaskiej powierzchni mają kształt ósemki^[5].

Obwód piłki NCAA musi wynosić od 29,5 do 30 cali^[5]. Waga musi wynosić od 20 do 22 uncji^[5].

Bigball to specjalny rodzaj piłki do koszykówki, o znacznie zwiększonych rozmiarach^[7]. Obwód tej piłki wynosi 91,4 cm^[7]. Piłka ta nadal jest w stanie przejść przez obręcz kosza, lecz musi być rzucona pod znacznie większym kątem i wymaga dużo lepszej techniki rzutu^[7]. Bigball używana jest m.in. na niektórych treningach graczy NBA - po ćwiczeniach z tą dużą piłką, gra piłką o zwykłych rozmiarach wydaje się dużo prostsza^[7].

Przez pierwsze 3 lata istnienia koszykówki do gry używano zwykłej piłki futbolowej^[8][9]. Nie dało się nimi kozłować i były niewygodne do trzymania w dłoniach^[9]. W pierwszych zasadach gry w koszykówkę twórca koszykówki - James Naismith - opisał piłkę jako „dużą, lekką, możliwą do trzymania w dłoniach”^[7]. Pierwszą w historii piłkę do koszykówki stworzono w 1894 roku^[8][9]. Dokonało tego przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją rowerów^[9]. Pod koniec XIX wieku oficjalnym producentem piłek do koszykówki została firma Spalding^[9]. Pierwsze piłki do koszykówki ulegały odkształceniom, dochodziło do uszkodzenia zszycia piłki, a piłkami ciężko było kozłować^[9].

W 1929 roku dokonano przeprojektowania piłek do koszykówki^[9]. Ukryto zszycia piłki (co wyeliminowało odbijanie się piłki w niekontrolowanych kierunkach) oraz zwiększono zdolność piłki do odbijania się^[9]. Piłki stały się większe, lżejsze i łatwiejsze do kontrolowania^[9]. W 1942 roku użyto nowej technologii produkcji piłek, która wyparła zszywane piłki^[9].

W celu poprawy możliwości chwytu piłki nawet jedną ręką, powierzchnia piłki nie jest idealną sferą, lecz zawiera specjalne wgłębienia^[7]. Twórcą tego rozwiązania był Marvin Palmquist^[7].

Mniejszy rozmiar piłki dla kobiet został wprowadzony przez FIBA w roku 2004^[10].

Zewnętrzne pokrycie piłki do koszykówki wykonane jest ze skóry, sztucznej skóry lub gumy^[7]. Wewnątrz znajduje się wypełnienie oraz specjalny pęcherz - struktura podobna do balonu, utrzymująca powietrze^[7]. Pęcherz ten wykonany jest z gumy butylowej, a wypełnienie piłki wykonane jest z nylonu oraz poliestru^[7]. Do wykonania oznaczeń i nadruków na piłce używane są: folia oraz płytki cynku i miedzi^[7]. W powierzchni piłki znajdują się mikroskopijne dziurki, wykonane z poliuretanu o specjalnie zwiększonych właściwościach absorbujących^[7]. Pochłania wilgoć (np. pochodzącą z potu graczy), by zmniejszyć śliskość piłki^[7].