Parasympatykomimetyki
Parasympatykomimetyki, agonisty receptorów muskarynowych – substancje o działaniu cholinergicznym: acetylocholina i inne wykazujące analogiczne działanie. Związki należące do tej grupy można podzielić na działające bezpośrednio (bezpośrednio łączące się z receptorami) oraz działające pośrednio (przez zwiększanie ilości acetylocholiny). Parasympatykomimetyki mają wielokierunkowe działanie na organizm, wiele z nich jest truciznami, środkami psychoaktywnymi i lekami. Wspólną cechą wszystkich parasympatykomimetyków jest pobudzanie (działanie agonistyczne) receptorów muskarynowych.
Niektóre efekty działania
[edytuj | edytuj kod]- zwężenie źrenic
- skurcz oskrzeli
- pobudzenie perystaltyki jelit, skurcz mięśni gładkich przewodu pokarmowego i rozkurcz zwieraczy
- zwiększenie wydzielania przez gruczoły wydzielania zewnętrznego: kwasów trawiennych, śliny, śluzu w oskrzelach i pochwie, wydzieliny gruczołu krokowego
- stymulacja ośrodkowego układu nerwowego
- hamowanie pracy serca (zwolnienie tętna, zmniejszenie siły skurczu)
Podział i przykłady
[edytuj | edytuj kod]Pochodne choliny
[edytuj | edytuj kod]- acetylocholina
- metacholina
- karbachol
- betanechol
- furtretonium
Substancje naturalne
[edytuj | edytuj kod]- pilokarpina
- muskaryna (silna trucizna)
- arekolina
Parasympatykomimetyki pośrednie
[edytuj | edytuj kod]Odwracalne inhibitory acetylocholinoesterazy
[edytuj | edytuj kod]- neostygmina
- fizostygmina
- pirydostygmina
- galantamina
- edrofonium
- donepezil
- takryna
Nieodwracalne inhibitory acetylocholinoesterazy
[edytuj | edytuj kod]- sarin
- pirofosforan tetraetylu
- diazinon
- paration
- paraokson
- fluostygmina
- ekotiopat
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]W lecznictwie
- stany skurczowe obwodowych naczyń krwionośnych: metacholina
- pooperacyjna atonia jelit i pęcherza moczowego: karbachol, betanechol, edrofonium, fizostygmina, neostygmina
- jaskra (do zmniejszania ciśnienia śródgałkowego): karbachol, betanechol, pilokarpina, fizostygmina, neostygmina
- pobudzenie wydzielania śliny (w stomatologii): pilokarpina
- zatrucia atropiną: pilokarpina
- zatrucia kurarynami: odwracalne I-AChE
- nużliwość mięśni: neostygmina, edrofonium
- choroba Alzheimera: donepezil, takryna
Inne
- gazy bojowe (sarin i inne gazy serii G i serii V)
- insektycydy fosforanoorganiczne
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Kompendium farmakologii, Waldemar Janiec (red.), wyd. 2, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006, ISBN 83-200-3589-9.
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Credit:
(see original file).
