Papirus Oxyrhynchus 1, oznaczany również P. Oxy. 1 – fragment greckiego rękopisu Ewangelii Tomasza spisany na papirusie w formie kodeksu. P. Oxy 1 jest pierwszym z rękopisów odkrytych w Oksyrynchos przez Bernarda Grenfella i Artura Hunta w 1897 roku, dlatego też na liście tamtejszych papirusów został skatalogowany pod numerem 1. Paleograficznie datowany jest na II lub III wiek n.e.^[1][2] Wydawcy datowali na III wiek^[3].

Tekst rękopisu zawiera logia Jezusa Chrystusa. Fragment ten został opublikowany w The Oxyrhynchus Papyri, część I. Później okazało się, że to pierwszy odkryty rękopis Ewangelii Tomasza^[2]. Grenfell i Hunt nie zdawali sobie sprawy, że odkryli fragment Ewangelii Tomasza, gdyż w tym czasie nie było żadnego tekstu, do którego można się było odnieść^[4]. Kompletna kopia Ewangelii Tomasza została znaleziona w 1945 roku w Nag Hammadi (NHC II,2), gdy odkryto jej koptyjską wersję wraz z kolekcją pierwszych chrześcijańskich tekstów gnostyckich^[2]. Dopiero po tym odkryciu tekst Papirusu Oxyrhynchus 1 można było zidentyfikować.

Manuskrypt został spisany na papirusie w formie kodeksu. Pierwotne wymiary kart wynosiły 14–14,8 na 9–9,5 cm. Tekst jest pisany pismem uncjalnym, zawierającym jedną kolumnę na stronie i 21 wierszy w kolumnie^[1]. Ostatnia linia jest dzielona. Kodeks ten posiada numerację stron w prawym górnym rogu (numer ΙΑ = 11 na stronie verso)^[2]. Nomina sacra są pisane w skrócony sposób: ΙΣ (Jezus), ΘΥ (Boga), ΠΡΑ (ojca), ΑΝΩΝ (ludzi)^[1].

Według Grenfella i Hunta, którzy przedstawili ten fragment jako Logia Iesu (Powiedzenia Jezusa), oryginalny rękopis zawierał zbiór wypowiedzi Jezusa, które były niezależne od czterech Ewangelii w ich obecnej formie^[5]. Zostały one sklasyfikowane jako nieheretyckie, a czas ich powstania oceniono na przed 140 rokiem n.e. Zaobserwowano też pewne podobieństwa z dziełami Klemensa Aleksandryjskiego^[5]. Caspar René Gregory ocenił, że reprezentuje przedbizantyńską tradycję tekstualną^[3].

Zachowany fragment zawiera logia (powiedzenia) Ewangelii Tomasza od 26 do 28 na stronie recto i logia od 29 do 33 na stronie verso z tą różnicą, że partia 30 logionu według tekstu greckiego pojawia na końcu 77 logionu w wersji koptyjskiej z Nag Hammadi^[2]. Grenfell i Hunt odkryli również dwa inne fragmenty tej apokryficznej Ewangelii, są to P. Oxy. 654 oraz P. Oxy. 655^[6].

Grecki tekst fragmentu różni się od znalezionego w Nag Hammadi tekstu koptyjskiego w 19 miejscach. W 10 miejscach tekst jest obszerniejszy, w dwóch – krótszy, w jednym miejscu zachodzi transpozycja, w 6 miejscach występuje znaczeniowa różnica terminów. Ze względu na dłuższe lekcje papirusu ocenia się, że reprezentuje tekst bardziej odległy od oryginału niż koptyjski przekład^[7].

Rękopis jest wykorzystywany w wydaniach Ewangelii Tomasza (bazujących na tekście koptyjskim), a także w greckich synopsach czterech Ewangelii (przede wszystkim synopsa Alanda)^[8].

W listopadzie 1900 roku P. Oxy. 1 został przekazany przez Fundusz Egypt Exploration^[9]. Przechowywany jest w Bodleian Library (Ms. Gr. th. e 7 (P)) w Oksfordzie^[1].

• Bernard P. Grenfell, Arthur S. Hunt: Sayings of Our Lord from an early Greek Papyrus. Egypt Exploration Fund, 1897. (ang.). Brak numerów stron w książce
• Bernard P. Grenfell, Arthur S. Hunt: Oxyrhynchus Papyri I. London: Egypt Exploration Fund, 1898. (ang.). Brak numerów stron w książce
• Nicholas Perrin: HC II,2 and the Oxyrhynchus Fragments (P. Oxy 1, 654, 655): Overlooked Evidence for a Syriac "Gospel of Thomas", Vigiliae Christianae. T. 58. Cz. No. 2. London: Egypt Exploration Fund, maj 2004, s. 138–151. (ang.).

• Bernard P. Grenfell i Artur S. Hunt: P.Oxy.I 0001. [w:] Oxyrhynchus Online [on-line]. Logia Iesou (Sayings of Jesus). See separate publication, Logia Iesou (Sayings of our Lord), edited by B.P. Grenfell and A.S. Hunt (Egypt Exploration Fund 1897). [dostęp 2012-05-02].
• Papyrus Oxyrhynchus 1. ). [dostęp 2012-05-02].
• Ben C. Smith: The gospel of Thomas. TextExcavation 2012). [dostęp 2012-05-02].
• P. Oxy. 1 1 (Grenfell, Bernard P. / Hunt, Arthur S.). Leuven Database of Ancient Books. [dostęp 2012-05-02].