Ostróżka tatrzańska

Ostróżka tatrzańska
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	jaskropodobne
Rząd	jaskrowce
Rodzina	jaskrowate
Rodzaj	ostróżka
Gatunek	ostróżka tatrzańska
	Nazwa systematyczna
	Delphinium oxysepalum Pax & Borbás; Term. Füz. 12: 647 1890
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Ostróżka tatrzańska^[4] (Delphinium oxysepalum) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae). Endemit zachodniokarpacki. Jedynymi miejscami na świecie, gdzie rośnie dziko to: Tatry, Niżne Tatry, Wielki Chocz, Mała Fatra^[5]. Status gatunku we florze Polski: gatunek rodzimy.

Morfologia

Łodyga: Wzniesiona, soczysta, gruba, nierozgałęziona. Osiąga wysokość 50–100 cm. Górą przylegająco owłosiona, dołem gładka^[6].

Liście: Ulistnienie naprzeciwległe, liście duże, nagie lub słabo owłosione z długimi i grubymi ogonkami. Są głęboko 5- klapowe. Ich listki są 3– wrębne, głęboko zazębione. Unerwienie liści wyraźnie promieniste.

Kwiaty: Na szczycie łodygi kwiaty na długich szypułkach, zebrane w grono. Kwiaty intensywnie lazurowe lub fioletowe i posiadające dużą, brodawkowatą ostrogę. Kwiat (bez ostrogi) ma długość 22–40 mm i szerokość 6–12 mm. Składa się z 5 długich działek kielicha, które pełnią rolę płatków korony. Charakterystyczną cechą gatunkową jest kształt tych działek – są one długie i mają zaostrzone końce. Cztery płatki korony są zredukowane, trudne do zauważenia. Górna działka kielicha tworzy ostrogę. Wewnątrz kwiatu 3 słupki i liczne pręciki^[5]^[7].

Owoc: Nieduże, delikatnej budowy mieszki, o lekkim niebieskim zabarwieniu. Nasiona ze skrzydełkami, rozsiewane przez wiatr^[6].
Korzeń: Grube i mocne, głęboko wrastające w glebę.

Rozwój: bylina. Roślina miododajna i owadopylna, kwitnie w lipcu^[6].
Siedlisko: rośnie w ziołoroślach, poza tym spotyka się ją na zarastających piargach, wśród skał, na murawach, przy ścieżkach. Rośnie zarówno na podłożu wapiennym, jak i granitowym. Roślina górska, granica jej pionowego zasięgu wynosi od ok. 1000 do 2100 m n.p.m.^[6].
W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Adenostylion^[8].
Cała roślina oprócz kwiatów jest trująca. Powoduje spadek ciśnienia, trudności w oddychaniu, przy dużych dawkach zatrzymanie pracy serca^[9].
Tworzy mieszańce z ostróżką wyniosłą (Delphinium elatum)^[7].

Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2017-01-11].
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ ^a ^b Zbigniew Mirek: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Halina Piękoś-Mirkowa. MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
↑ ^a ^b ^c ^d Zofia Radwańska-Paryska: Rośliny tatrzańskie (Atlasy botaniczne). Irena Zaborowska (ilustr.). Warszawa: WSiP, 1988. ISBN 83-09-00256-4.
↑ ^a ^b Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Burkhard Bohne, Peter Dietze: Rośliny trujące: 170 gatunków roślin ozdobnych i dziko rosnących. Warszawa: Bellona, Spółka Akcyjna, 2008. ISBN 978-83-11-11088-5.

Kategorie