Ostoje ptaków IBA (Important Bird Area) – obszary rozpoznane przez BirdLife International jako ważne dla ochrony populacji ptaków. Na 2022 r. wyróżniono około 13 000 ostoi w ponad 200 państwach^[1][2]. Tereny te mogą być chronione zarówno prawnie, jak i przez lokalne organizacje. W Polsce program monitorowany jest przez Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków.

Kryteria wyboru według występowania gatunków ptaków („trigger species”) o znaczeniu w skali globalnej są następujące^[3]:

• A1, gatunki globalnie zagrożone
• A2, gatunki o ograniczonym zasięgu
• A3, gatunki ograniczone do danego biomu
• A4:
  • A4 I, na danym obszarze IBA występuje co najmniej 1% światowej populacji danego gatunku określonego jako ptak wodny
  • A4 II, na danym obszarze IBA występuje co najmniej 1% światowej populacji danego gatunku określonego jako ptak morski
  • A4 III, na danym obszarze występuje co najmniej 20 000 osobników ptaka określanego jako wodny lub 10 000 osobników gatunku określanego jako morski (niestosowane w USA)
  • A4 IV, obszar stanowiący ważną ostoję dla ptaków migrujących

Kryteria z grupy B – wskazujące obszary o znaczeniu europejskim są następujące^[4]:

• B1
  • B1i - wiadomo lub przypuszcza się, że obszar skupia co najmniej 1% populacji wędrówkowej lub innej rozpoznawalnej populacji ptaków wodno-błotnych
  • B1ii - wiadomo lub przypuszcza się, że obszar skupia co najmniej 1% rozpoznawalnej populacji ptaków morskich
  • B1iii - wiadomo, lub przypuszcza się, że obszar skupia co najmniej 1% populacji wędrówkowej lub innej rozpoznawalnej populacji gatunków innych niż ptaki wodno-błotne i morskie
  • B1iv - ostoja jest obszarem typu „wąskiego gardła wędrówkowego”, gdzie co najmniej 5 000 bocianów (Ciconidae) lub co najmniej 3 000 ptaków szponiastych (Accipitriformes i Falconiformes) lub żurawi (Gruidae) regularnie przelatuje podczas wiosennej lub jesiennej wędrówki
• B2 - gatunki o niekorzystnym statusie ochronnym w Europie
• B3 - gatunki o korzystnym statusie ochronnym, których populacje skupione są w Europie

Kryteria z grupy C – wskazujące obszary ważne na poziomie Unii Europejskiej^[4]:

• C1 - gatunki zagrożone w skali globalnej
• C2 - koncentracje gatunków uznanych za zagrożone w Unii Europejskiej
• C3 - kongregacje gatunków migrujących niezagrożonych w Unii Europejskiej
• C4 - duże skupiska ptaków
• C5 - duże skupiska gatunków w miejscach „wąskich gardeł wędrówkowych” („bottleneck sites”)
• C6 - gatunki zagrożone w skali Unii Europejskiej
• C7 - inne kryteria ornitologiczne

 Osobny artykuł: Ostoje ptaków IBA w Polsce.

• IBA. Ostoje ptaków