Oktogen

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) 1,3,5,7-tetranitro-1,3,5,7-tetraazacyklooktan Inne nazwy i oznaczenia HMX, oktogen
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C4H8N8O8
Masa molowa	296,16 g/mol
Identyfikacja
Numer CAS	2691-41-0
PubChem	17596
SMILES C1N(CN(CN(CN1[N+](=O)[O-])[N+](=O)[O-])[N+](=O)[O-])[N+](=O)[O-]
InChI InChI=1S/C4H8N8O8/c13-9(14)5-1-6(10(15)16)3-8(12(19)20)4-7(2-5)11(17)18/h1-4H2 InChIKey UZGLIIJVICEWHF-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 1,96 g/cm³ (forma β)[1]; ciało stałe Rozpuszczalność w wodzie 0,003% (20 °C)[1] w innych rozpuszczalnikach praktycznie nierozpuszczalny w większości rozpuszczalników organicznych, dobrze rozpuszczalny w acetonie, butyloacetonie, DMF i cykloheksanonie[1] Temperatura topnienia 246–247 °C (forma β)[1]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Nitrochem [dostęp: 2017-01-15] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanej karty charakterystyki oktogen zwilżony Niebezpieczeństwo Zwroty H H201, H302, H311, H412 Zwroty P P210, P273, P370+P380, P373, P314, P501 Dawka śmiertelna LD50 6490 mg/kg (doustnie, szczur)[2]
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons

Oktogen, HMX (1,3,5,7-tetranitro-1,3,5,7-tetraazacyklooktan) – organiczny związek chemiczny, jedna z nitroamin heterocyklicznych. Jest prawie najsilniejszym ze wszystkich znanych obecnie kruszących materiałów wybuchowych^[a].

Właściwości:

• Prędkość detonacji 9100 m/s przy gęstości 1,89 g/cm³
• Maksymalna gęstość 1,96 g/cm³

Został otrzymany w 1941 roku przez Wrighta i Bachmanna, którzy wykryli jego obecność w postaci domieszki w heksogenie wytwarzanym ówczesnymi metodami. Obecnie jest produkowany w wielu krajach na skalę przemysłową ze względu na parametry wybuchowe. Ma dużą termostabilność i wrażliwość na bodźce mechaniczne zbliżoną do heksogenu.

Jest składnikiem m.in. oktolu, A-589, RX-04-AU, RX-04-DS, RZ-04-P1.

Synteza oktogenu jest dość kosztowna w porównaniu z innymi materiałami wybuchowymi. Polega ona na nitrowaniu urotropiny kwasem azotowym w obecności bezwodnego kwasu octowego, bezwodnika octowego oraz trójfluorku boru w postaci kompleksu z bezwodnym kwasem octowym.

• Werner E. Bachmann, Purification of Cyclonite, patent USA nr 2656355 z 20.10.1953