Okręty desantowe typu Silba (Cetina)

„Krka”
Kraj budowy	Chorwacja
Użytkownicy	Marynarka Wojenna SFR Jugosławii (1)  Czarnogóra (1)  Chorwacka marynarka wojenna (2)
Stocznia	Brodosplit (Split)
Zbudowane okręty	3
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	880 t pełna
Długość	49,7 m
Szerokość	12,2 m
Zanurzenie	3,2 m
Napęd	2 silniki wysokoprężne, moc 3100 KM, 2 śruby
Prędkość	12 węzłów
Zasięg	1200 mil przy 12 w
Załoga	33–35
Multimedia w Wikimedia Commons

Okręty desantowe typu Silba (Cetina) – typ okrętów desantowo-minowych z lat 90. XX wieku, budowanych dla marynarki Jugosławii, a następnie Chorwacji. Zbudowano trzy okręty, z tego pierwszy „Silba” wszedł do służby w marynarce Jugosławii, a następnie Czarnogóry, a dwa już po rozpadzie Jugosławii w marynarce Chorwacji, oznaczone tam jako typ Cetina.

Pod koniec lat 80. XX wieku w Jugosławii skonstruowano nowy typ okrętów desantowych dla zastąpienia jednostek typu DTM 211 z lat 50., wywodzących się jeszcze z niemieckiego projektu MFP z okresu II wojny światowej^[1]. Nowe okręty miały większe zdolności przewozowe i stanowiły nowoczesny typ okrętu desantowego średniej wielkości, z przelotową ładownią typu ro-ro^[1]. Mogły służyć jako desantowe, a także transportowe oraz do stawiania min^[2]. Budowano je w stoczni Brodosplit w Splicie^[1].

Tylko pierwszy z okrętów „Silba” został ukończony dla marynarki Jugosławii i wszedł do służby w 1990 roku^[2]. Po rozpadzie Jugosławii drugi, znajdujący się w budowie, został przejęty przez Chorwację^[3]. Wodowano go w 1992 roku, a ukończono w 1993 roku, po czym zbudowano dla Chorwacji jeszcze jeden zmodyfikowany okręt, wodowany w 1994 roku^[4].

Okręty desantowe typu ro-ro, z rampą dziobową i rufową^[4]. Architektura jednostek jest zwarta; całe śródokręcie zajmuje duża pudełkowata nadbudówka z przeszklonym mostkiem w przedniej części^[6]. Pokład silnie wznosi się na dziobie, który tworzy w części nadwodnej płaska opuszczana rampa, wychylona do przodu^[6]. Na dachu nadbudówki znajduje się pojedynczy niewielki maszt kratownicowy^[6].

Okręty mogą transportować do 6 czołgów podstawowych albo 300 żołnierzy z wyposażeniem lub 460 t innego ładunku^[4]. Wśród wariantów zabieranego ładunku może być 7 transporterów opancerzonych lub 4 armaty holowane kalibru 130 mm z ciągnikami^[4]. „Krka” ponadto wykorzystywany jest jako zbiornikowiec wody^[5]. Załoga liczy 33 osoby, w tym 3 oficerów^[4]. Nowsze źródła podają załogę 35 osób, w tym 5 oficerów^[5].

Wyporność pełna wynosi 880 ton^[4]. Długość całkowita wynosi 49,7 m, a na linii wodnej 43,9 m, szerokość wynosi 12,2 m, a zanurzenie 3,2 m^[4].

Uzbrojenie artyleryjskie według pierwotnego projektu, zastosowane w „Silba” i „Cetina”, stanowiły cztery radzieckie działka przeciwlotnicze kalibru 30 mm w dwóch dwudziałowych wieżach systemu AK-230^[7]. Umieszczone są na dachu nadbudówki w części dziobowej, na obu burtach^[6]. Uzupełniało je poczwórnie sprzężone działko plot. 20 mm M75 na rufie^[7]. Do samoobrony służyła poczwórna wyrzutnia pocisków przeciwlotniczych bardzo bliskiego zasięgu samonaprowadzających się na podczerwień Strieła-2 (w kodzie NATO: SA-N-5 Grail)^[7].

„Krka” została odmiennie uzbrojona w pojedynczą armatę przeciwlotniczą kalibru 40 mm Bofors L/70 i dwa pojedyncze działka 20 mm Hispano M71, bez wyrzutni Strieła-2^[5]. Armata 40 mm ustawiona została w odkrytym stanowisku na pokładzie dziobowym^[4].

Okręty mogą stawiać również miny morskie – starsze roczniki flot podawały dla wszystkich okrętów 94 miny typu SAG-1^[7]. Według nowszych publikacji, „Cetina” i „Krka” mogą przenosić odpowiednio 152 lub 114 min typu SAG-2, 124 lub 92 miny MNS 90, 72 lub 52 miny AIM M70^[5].

W skład wyposażenia radioelektronicznego wchodzi stacja radiolokacyjna dozoru ogólnego Racal Decca 1290A, działająca w paśmie I^[7][4]. W skład wyposażenia pierwszych okrętów wchodziły też dwie wyrzutnie rakiet oświetlających kalibru 128 mm^[7].

Napęd stanowią dwa silniki wysokoprężne Burmeister & Wain Alpha 10V23L-VO o łącznej mocy 3100 KM, napędzające dwie śruby^[7]. Prędkość maksymalna wynosi 12 węzłów^[7]. Zasięg okrętów wynosi 1200 Mm przy prędkości 12 w^[7].

Jedynie pierwszy okręt „Silba” wszedł do służby w marynarce ówczesnej Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii w 1990 roku^[2]. Na skutek rozpadu Jugosławii został przejęty przez marynarkę nowej Jugosławii. W 2000 roku roczniki flot wskazywały, że okręt pozbawiony jest już nazwy^[8]. Po rozpadzie nowej Jugosławii w 2006 roku i przejęciu jej okrętów morskich przez Czarnogórę, został wycofany ze składu jej marynarki przed 2015 rokiem (brak okrętu w rocznikach flot z tego roku)^[9].

Drugi z okrętów, znajdujący się w budowie na terenie Chorwacji, został przejęty przez nią po ogłoszeniu niepodległości^[3]. Nadano mu nazwę „Cetina” i przyjęto do służby 19 lutego 1993 roku^[5]. Następnie zbudowano dla Chorwacji jeszcze jeden zmodyfikowany okręt „Krka”, przyjęty do służby 9 marca 1995 roku^[5].

• Porównywalne okręty:
  • Okręty transportowo-minowe projektu 767

• Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
• Jane’s Fighting Ships 1996-97. Richard Sharpe (red.). Londyn: Jane’s Information Group, 1986. ISBN 0-7106-1355-5. (ang.).
• Jane’s Fighting Ships 2000–2001. Richard Sharpe (red.). Jane’s Information Group Ltd, 2000. ISBN 0-7106-2018-7. (ang.).
• IHS Jane’s Fighting Ships 2015–2016. Stephen Saunders (red.). IHS, 2015. ISBN 978-0-7106-3143-5. (ang.).