Odznaka Honorowa „Za Zasługi
dla Ochrony Praw Człowieka”

Awers odznaki
Rewers odznaki
Baretka
Ustanowiono	2 listopada 2009
Dewiza	IUSTITIAS VESTRAS IUDICABO (OSĄDZĘ SPRAWIEDLIWOŚĆ WASZĄ)
Wielkość	∅ 32 mm
Kruszec	metal srebrzony i oksydowany
Powyżej	odznaczenia państwowe
Multimedia w Wikimedia Commons

Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka” – polskie resortowe odznaczenie cywilne, nadawane przez Rzecznika Praw Obywatelskich.

Odznaka została ustanowiona Rozporządzeniem Prezydenta RP z dnia 2 listopada 2009 r. jako zaszczytne honorowe wyróżnienie i może być nadawana obywatelom Rzeczypospolitej Polskiej, obywatelom państw obcych, organizacjom lub instytucjom mającym siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub za granicą, za szczególne osiągnięcia w dziedzinie ochrony praw człowieka.

Odznaka jest jednostopniowa.

Odznakę nadaje Rzecznik Praw Obywatelskich z własnej inicjatywy lub na wniosek:

• ministra lub kierownika urzędu centralnego;
• terenowego organu administracji rządowej lub organu samorządu terytorialnego;
• rektora uniwersytetu lub innej uczelni prowadzącej działalność dydaktyczną i badawczą w dziedzinie ochrony praw człowieka;
• organizacji pozarządowej, której statutową działalnością jest ochrona praw człowieka;
• kierownika przedstawicielstwa dyplomatycznego lub urzędu konsularnego Rzeczypospolitej Polskiej.

Odznaka może być nadana tej samej osobie tylko raz.

Odznakę stanowi okrągły medal ze srebra o średnicy 32 mm, z zaznaczoną obustronnie krawędzią, z uszkiem i kółkiem do zawieszenia. Na stronie licowej, okolonej wypukłym majuskułowym napisem w języku łacińskim IUSTITIAS VESTRAS IUDICABO (OSĄDZĘ SPRAWIEDLIWOŚĆ WASZĄ), przerwanym u dołu wypukłym motywem roślinnym, widnieje pośrodku wypukły znak Rzecznika Praw Obywatelskich przedstawiający świątynię antyczną o kolumnach ze stylizowanych postaci ludzkich. Na stronie odwrotnej z wypukłym napisem majuskułowym wkoło RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH przerwanym u dołu wypukłym monogramem z liter RP symbolizującym Rzeczpospolitą Polską, widnieje pośrodku kursywny, minuskułowy, wypukły napis w dwóch wierszach Hominum/Causa.

Odznaka zawieszona jest na wstążce szerokości 36 mm, w kolorze oliwkowym, z dwoma szafirowymi paskami szerokości 6 mm w odległości 2 mm od krawędzi.

Odznakę nosi się na lewej stronie piersi, po orderach i odznaczeniach państwowych.

 Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni odznaką honorową „Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka”.

10 grudnia 2009 podczas polskich obchodów Dnia Praw Człowieka Rzecznik Praw Obywatelskich Janusz Kochanowski ogłosił nazwiska osób i organizacji wyróżnionych po raz pierwszy odznaką honorową „Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka”. Pierwszymi odznaczonymi zostali:

• Jerzy Owsiak;
• Piotr Pawłowski;
• Caritas Polska.

Osoby nagrodzone w następnych latach^[1]:

• 2010 – Jerzy Owsiak, Federacja Rodzin Katyńskich, Oleg Zakirow, Stowarzyszenie „Memoriał”, Aleksander Gurjanow, Stowarzyszenie Rodzina Katyńska w Izraelu, Robert P. George, Karin Pohl, Janina Wehrstein, Caritas Polska, Siostra Małgorzata Chmielewska, Polska Akcja Humanitarna, Kamiliańska Misja Pomocy Społecznej, Stefania Szal, Piotr Pawłowski
• 2011 – Teodor Szymanowski, Maria Sawicka, Josef Lüttig, Hans Gammeltoft-Hansen, Mścisław Lurie, Fundacja Dzieci Niczyje, Prymasowski Komitet Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom
• 2012 – Pavel Kandráč, Elżbieta Modrzewska Manno
• 2013 – Kazachstańskie Międzynarodowe Biuro Praw Człowieka i Rządów Prawa, Koalicja za Demokrację i Prawa Człowieka, Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym, Krzysztof Selmaj, Władysław Bartoszewski
• 2014 – Stowarzyszenie Sądecki Uniwersytet Trzeciego Wieku, Piotr M. A. Cywiński
• 2015 – Marian Turski^[2], Jolanta Wadowska-Król, Marek Rudnicki, Maria Turkowska-Luty, Zofia Kiera, Tadeusz Jedynak, Jacek Jastrzębski^[3]
• 2016 – Hanna Machińska^[4], Aleksandra Dyrda^[5], Joanna Muszkowska-Penson, Olga Krzyżanowska^[6], Eleonora Zielińska^[7], Wanda Wojtuszewska^[8], Halina Bortnowska, Anna Jakubowska, Maria Zoll-Czarnecka, Agnieszka Bartkowiak, Monika Madalińska, Maria Sielicka-Gracka
• 2017 – Ks. Robert Sitarek^[9], Daniel Dryniak^[10], Anna Bogucka-Skowrońska, Jacek Taylor^[11], Rafał Pankowski^[12]
• 2018 – Stowarzyszenie przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii „Otwarta Rzeczpospolita”^[13], Stanisława Łukasik, Róża Czempas, Krystyna Stopczyńska i Janina Gałwa ze Stowarzyszenia Lekarze Nadziei^[14], Marek Michalak^[15]
• 2019 – 25-lecie Centrum Praw Kobiet – Urszula Nowakowska^[16], Andras Sajo^[17]
• 2020 – Ewa Ewart^[18], Szymon Modrzejewski^[19], Anna Šabatová^[20], Stanisław Schubert^[21], Aneta Wiewiórowska-Domagalska^[22], Mirosław Wyrzykowski^[23], Mieczysław Augustyn^[24], Danuta Wawrowska^[25], Zdzisław Kędzia^[26]
• 2021 – Agata Nosal-Ikonowicz, Piotr Ikonowicz^[27]
• 2022 – Marian Grzybowski (prawnik)^[28], Roman Hauser^[29], Zofia Romaszewska^[30]

• 2023 – Henryk Skarżyński (lekarz)^[31]
• 2024 – Izabela Ciuńczyk^[32][33] i Katarzyna Heba^[34].

• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 listopada 2009 r. w sprawie ustanowienia odznaki honorowej „Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka”, ustalenia jej wzoru, zasad i trybu nadawania oraz sposobu noszenia (Dz.U. z 2009 r. nr 194, poz. 1496)
• Odznaka Honorowa „Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka”. rpo.gov.pl. [dostęp 2010-01-06].
• Komunikat RPO – ogłoszenie pierwszych nadań odznaki honorowej. rpo.gov.pl, 10 grudnia 2009.
• Komunikat w związku z przyznaniem przez Rzecznika Praw Obywatelskich odznaki honorowej „Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka”. rpo.gov.pl. [dostęp 2010-01-06].
• Dzień Praw Człowieka. blog.brpo.salon24.pl, 11 grudnia 2009.