For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Nierodzim.

Nierodzim

Nierodzim
Osiedle Ustronia
Ilustracja
Zabytkowy dom drewniany
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Powiat

cieszyński

Miasto

Ustroń

W granicach Ustronia

1 stycznia 1973[1]

SIMC

0926810

Strefa numeracyjna

33

Kod pocztowy

43-450

Tablice rejestracyjne

SCI

Położenie na mapie Ustronia
Mapa konturowa Ustronia, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Nierodzim”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Nierodzim”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Nierodzim”
Położenie na mapie powiatu cieszyńskiego
Mapa konturowa powiatu cieszyńskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Nierodzim”
Ziemia49°45′55″N 18°48′04″E/49,765278 18,801111

Nierodzim – osiedle (jednostka pomocnicza) miasta Ustroń (nr 9)[2], dawniej wieś, od 1 stycznia 1973 r. w granicach Ustronia. Leży w dolinie Wisły, przy drodze SkoczówUstroń.

Nazwa wsi jest dzierżawcza od imienia Nierodzim[3].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Wzmiankowane po raz pierwszy w 1439 r.[4] Politycznie wieś znajdowała się wówczas w granicach księstwa cieszyńskiego, będącego lennem Królestwa Czech, a od 1526 r. w wyniku objęcia tronu czeskiego przez Habsburgów wraz z regionem aż do 1918 r. w monarchii Habsburgów (potocznie Austrii).

Według zapisków z wizytacji kościelnej z 1688 r. pierwszy tutejszy kościół został wzniesiony przez protestantów, a więc w II poł. XVI albo w I poł. XVII w.[5] 18 kwietnia 1654 r., w szczytowym okresie kontrreformacji, został on przejęty przez katolików. W XVIII w. świątynię rozebrano. Nowy, do dziś istniejący kościół pw. św. Anny został ufundowany przez Antoniego Goczałkowskiego i konsekrowany w 1769 r. W 1782 r. Nierodzim liczył 90 katolików i 54 protestantów.[6]

W 1900 r. Nierodzim stanowił samodzielną gminę obejmującą również Bładnice Górne o powierzchni 426 hektarów i liczbie mieszkańców 640 zamieszkałych w 72 budynkach, z tego w samym Nierodzimiu bez Bładnic Górnych mieszkało 518 osób w 58 domach. 239 (46,1%) mieszkańców było katolikami, 272 (52,5%) ewangelikami a 7 (1,4%) wyznawcami judaizmu, 511 (98,6%) polsko- a 7 (1,4%) niemieckojęzycznymi[7]. Według spisu z 1910 r. Nierodzim (bez Bładnic Górnych) miał już 539 mieszkańców zamieszkałych w 63 budynkach, z czego 529 (98,1%) było polsko- a 10 (1,9%) niemieckojęzycznymi, 233 (43,2%) było katolikami, 300 (55,7%) ewangelikami a 6 (1,1%) żydami[8]. Wieś rozwijała się w cieniu Skoczowa, stając się z czasem żywym ośrodkiem garncarstwa w regionie. Tradycje rzemiosła ceramicznego, zanikłe po II wojnie światowej, podjęła miejscowa cegielnia, produkująca oprócz cegły również bogaty asortyment ceramiki budowlanej. W 1972 r. uruchomiono w Nierodzimiu Zakład Mechanizacji Produkcji Zwierzęcej i Przemysłu Rolnego "Meprozet", produkujący sprzęt rolniczy, głównie do melioracji i nawadniania (deszczownie). Największym zakładem jest obecnie znana z produkcji kawy, kakao i herbaty firma "Mokate".

W latach międzywojennych w Nierodzimiu działał ośrodek szkoleniowy Związku Harcerstwa Polskiego. W latach 1933–1935 tutejszą Szkołę Instruktorów Zuchowych, w której organizowano kursy dla nauczycieli z całej Polski, prowadził doświadczony działacz harcerski Aleksander Kamiński. Obok kursów organizowane były tu "doświadczalne" kolonie zuchowe dla dzieci z ubogich rodzin z Górnego Śląska. Częstym gościem w ośrodku bywał rozpoczynający karierę literacką Gustaw Morcinek. W 1937 r. Szkoła została przeniesiona do nowego męskiego ośrodka harcerskiego "Na Buczu" w Górkach Wielkich.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Nierodzim.

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Postacie związane z Nierodzimiem

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 327
  2. Urząd Miasta Ustroń: Wykaz Osiedli Miasta Ustroń. [w:] www.ustron.bip.info.pl [on-line]. 2004. [dostęp 2010-12-28].
  3. Robert Mrózek: Nazwy miejscowe dawnego Śląska Cieszyńskiego. Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach, 1984, s. 124—125. ISBN 82-00-00622-2.
  4. Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528). Idzi Panic (redakcja). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010, s. 307. ISBN 978-83-926929-3-5.
  5. Londzin Józef: Kościoły drewniane na Śląsku Cieszyńskim (z pośmiertnych zapisków Autora przejrzał, uzupełnił I do druku przygotował ks. R. Tomanek), Nakładem i drukiem „Dziedzictwa błog. Jana Sarkandra”, Cieszyn 1932, s. 206;
  6. Londzin Józef: Kościoły drewniane na Śląsku Cieszyńskim ..., s. 210;
  7. Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XI. Schlesien. Wien: 1906. (niem.).
  8. Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien. Troppau: 1912. (niem.).
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Nierodzim
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?