Neolitsea
 Neolitsea sericea | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Neolitsea | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Neolitsea (Bentham & J. D. Hooker) Merrill Philipp. J. Sci. 1(Suppl. 1): 56. 1906[3][4] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
N. zeylanica (C. G. D. Nees et T. F. L. Nees) Merrill[4] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Neolitsea – rodzaj drzew i krzewów z rodziny wawrzynowatych (Lauraceae). Obejmuje około 80[5][6]–100[7] gatunków. Występują one w Azji Południowo-Wschodniej i Wschodniej, trzy gatunki rosną także w Australii[6]. Rośliny te rosną w lasach wiecznie zielonych i zrzucających liście zimą lub w porze suchej, w zaroślach, na zboczach[5].
Niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne, głównie dla wiecznie zielonych, za młodu kontrastowo zabarwionych i jedwabiście owłosionych liści. Ze względu na tolerowanie warunków właściwych dla klimatu umiarkowanego szerzej rozpowszechniony w uprawie jest Neolitsea sericea pochodzący z Japonii, Korei i Chin[5]. Gatunek ten stanowi surowiec do produkcji olejków aromatycznych wykorzystywanych w kadzidełkach i do wyrobu mydeł[6]. Jako rośliny aromatyczne i lecznicze wykorzystywane bywają też inne gatunki[6].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Krzewy lub niewielkie drzewa osiągające do 7 m wysokości. Szybko rosną za młodu[5].
- Liście
- Skrętoległe, często skupione na końcach pędów, czasem w pozornych okółkach lub pozornie naprzeciwległe[3], wiecznie zielone, jajowato-eliptyczne, zwykle z trzema głównymi wiązkami przewodzącymi rozchodzącymi się od nasady[5].
- Kwiaty
- Jednopłciowe, zebrane w baldaszkowate kwiatostany, czasem zwisające. Szypułki wsparte są okazałymi i dość późno odpadającymi przysadkami. Okwiat złożony jest z 4 listków wyrastających parami w dwóch okółkach. W kwiatach męskich jest 6 pręcików w trzech okółkach. W kwiatach żeńskich znajduje się 6 prątniczków i górna zalążnia z okazałą szyjką zakończoną podzielonym znamieniem[3].
- Owoce
- Mięsiste osadzone w mięśniejącym dnie kwiatowym i szypułce[3].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]- Pozycja systematyczna
Jeden z około 50 rodzajów zaliczanych do rodziny wawrzynowatych (Lauraceae), wchodzącej w skład rzędu wawrzynowców (Laurales)[2]. Bywa łączony z rodzajem Litsea[6].
- Wykaz gatunków[7]
- Neolitsea aciculata (Blume) Koidz.
- Neolitsea acuminatissima (Hayata) Kaneh. & Sasaki
- Neolitsea acuta (Teschner) Kamik.
- Neolitsea alongensis Lecomte
- Neolitsea amabilis Airy Shaw
- Neolitsea amboinensis Merr.
- Neolitsea apoensis Elmer
- Neolitsea archboldiana C.K.Allen
- Neolitsea arfakensis Kaneh. & Hatus.
- Neolitsea aurata (Hayata) Koidz.
- Neolitsea aureosericea Kosterm.
- Neolitsea auricolor (Kosterm.) Kosterm.
- Neolitsea australiensis Kosterm.
- Neolitsea balakrishnanii Chakrab. & Goel
- Neolitsea bawangensis R.H.Miao
- Neolitsea boninensis Koidz.
- Neolitsea brassii C.K.Allen
- Neolitsea brevipes H.W.Li
- Neolitsea buisanensis Yamam. & Kamik.
- Neolitsea cambodiana Lecomte
- Neolitsea cassia (L.) Kosterm.
- Neolitsea cassiifolia (Blume) Merr.
- Neolitsea chrysotricha H.W.Li
- Neolitsea chui Merr.
- Neolitsea cinnamomea (Ridl.) Kosterm.
- Neolitsea coccinea B.C.Stone
- Neolitsea confertifolia (Hemsl.) Merr.
- Neolitsea cuipala (D.Don) Kosterm.
- Neolitsea daibuensis Kamik.
- Neolitsea dealbata (R.Br.) Merr.
- Neolitsea elaeocarpa H.Liu
- Neolitsea ellipsoidea C.K.Allen
- Neolitsea fischeri Gamble
- Neolitsea foliosa (Nees) Gamble
- Neolitsea formosa S.Moore
- Neolitsea fuscata (Thwaites) Alston
- Neolitsea gamblei Chakrab. & Diwakar
- Neolitsea glabra (Teschner) Kamik.
- Neolitsea hainanensis Yen C.Yang & P.H.Huang
- Neolitsea hiiranensis Tang S.Liu & J.C.Liao
- Neolitsea homilantha C.K.Allen
- Neolitsea hongkongensis (Chun) C.K.Allen
- Neolitsea howii C.K.Allen
- Neolitsea hsiangkweiensis Yen C.Yang & P.H.Huang
- Neolitsea impressa Y.C.Yang
- Neolitsea incana Elmer
- Neolitsea intermedia Elmer
- Neolitsea javanica (Blume) Backer
- Neolitsea kedahensis (Gamble) Gamble
- Neolitsea konishii (Hayata) Kaneh. & Sasaki
- Neolitsea kraduengensis Tagane & Yahara
- Neolitsea kwangsiensis H.Liu
- Neolitsea lanceoiata Merr.
- Neolitsea lancifolia (Thwaites) Kosterm.
- Neolitsea latifolia (Blume) S.Moore
- Neolitsea levinei Merr.
- Neolitsea longifolia (Teschner) Kamik.
- Neolitsea longipedicellata Yen C.Yang & P.H.Huang
- Neolitsea lunglingensis H.W.Li
- Neolitsea mannii (King ex Hook.f.) Chakrab.
- Neolitsea megacarpa Merr.
- Neolitsea menglaensis Yen C.Yang & P.H.Huang
- Neolitsea merrilliana C.K.Allen
- Neolitsea microphylla Merr.
- Neolitsea minor (Teschner) Kamik.
- Neolitsea mollissima (Gamble) Gamble
- Neolitsea nicobarica Goel & Chakrab.
- Neolitsea novoguinensis (Teschner) Kamik.
- Neolitsea oblongifolia Merr. & Chun
- Neolitsea obtusifolia Merr.
- Neolitsea ovatifolia Yen C.Yang & P.H.Huang
- Neolitsea pallens (D.Don) Momiy. & H.Hara
- Neolitsea papuana Merr.
- Neolitsea parvigemma (Hayata) Kaneh. & Sasaki
- Neolitsea paucinervia Merr.
- Neolitsea phanerophlebia Merr.
- Neolitsea pingbienensis Yen C.Yang & P.H.Huang
- Neolitsea pinninervis Yen C.Yang & P.H.Huang
- Neolitsea poilanei H.Liu
- Neolitsea polycarpa H.Liu
- Neolitsea pubescens (Teschner) Kamik.
- Neolitsea pulchella (Meisn.) Merr.
- Neolitsea purpurescens Y.C.Yang
- Neolitsea reticulata Kosterm.
- Neolitsea sanjappae M.K.Pathak, Bhaumik & Chakrab.
- Neolitsea sericea (Blume) Koidz.
- Neolitsea shingningensis Yen C.Yang & P.H.Huang
- Neolitsea siamensis Kosterm.
- Neolitsea sutchuanensis Y.C.Yang
- Neolitsea teschneriana C.K.Allen
- Neolitsea tomentosa H.W.Li
- Neolitsea triplinervia (Blume) Merr.
- Neolitsea umbrosa (Nees) Gamble
- Neolitsea undulatifolia (H.Lév.) C.K.Allen
- Neolitsea variabillima (Hayata) Kaneh. & Sasaki
- Neolitsea velutina W.T.Wang
- Neolitsea villosa (Blume) Merr.
- Neolitsea vuquangensis Mitsuyuki & Yahara
- Neolitsea wushanica (Chun) Merr.
- Neolitsea zeylanica (Nees & T.Nees) Merr.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-04-12] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-04-12] (ang.).
- ↑ a b c d e Puhua Huang, Henk van der Werff: Neolitsea (Bentham & J. D. Hooker) Merrill. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-04-12].
- ↑ a b Neolitsea. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2021-04-12].
- ↑ a b c d e Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. I. Trees and shrubs. London: Macmillan, 1988, s. 69. ISBN 0-333-73003-8.
- ↑ a b c d e David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 622, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ a b Neolitsea Merr.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-04-12].
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Credit:
(see original file).
