For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Mina kontaktowa wz. 08.

Mina kontaktowa wz. 08

Mina kontaktowa wz. 08/39 (Skansen Broni Morskiej, Hel)

Mina kontaktowa wz. 08 była opracowaną w Rosji morską kotwiczną miną z zapalnikiem galwaniczno-uderzeniowym, używaną w swoich odmianach podczas I i II wojny światowej. Używana i produkowana była w okresie międzywojennym również w Polsce. W latach 30. mina została zmodernizowana w ZSRR, jako mina wz. 08/39. Przeznaczona do niszczenia okrętów nawodnych, jak i podwodnych o średniej i małej wyporności.

Rozwój i użycie w Rosji i ZSRR

[edytuj | edytuj kod]

Konstrukcja miny wywodzi się z rosyjskiej miny wz. 1898 (obrazca 1898 g.). W 1906 roku została ona ulepszona, między innymi przez zastosowanie nowej kotwicy, zyskując oznaczenie miny wz. 06[1]. W 1908 roku zostały wprowadzone kolejne ulepszenia pod nowym oznaczeniem wzoru 08, a materiał wybuchowy w postaci piroksyliny zastąpiono trotylem[1]. Konstruktorem był Piotr Kitkin[2]. Mina ta zyskała następnie szerokie rozpowszechnienie. Rosyjskie miny wz. 08 miały początkowo średnicę 848 mm[3]. Podczas I wojny światowej wprowadzono nieznacznie zmodyfikowaną minę wz. 08/15[4]. Od 1939 roku produkowano w ZSRR miny zmodernizowanego wzoru 08/39[2]. Miały one m.in. ochraniacze czopów mocowane zatrzaskami zamiast nakręcanych, co ułatwiało ich zdjęcie przed postawieniem[5].

Rozwój i użycie w Polsce

[edytuj | edytuj kod]

W latach 20. polska Marynarka Wojenna zakupiła w Estonii porosyjskie wózki (kotwice) do min wz. 08 i zamówiła w kraju produkcję własnych min tego wzoru, o średnicy 850 mm[6]. Ich dokumentację opracowały w 1924 roku Nadwiślańskie Zakłady Mechaniczne w Toruniu[6]. W latach 1923–24 zamówiono 1100 min, przy czym pierwsze partie wyprodukowanych min były wadliwe (komory na materiał wybuchowy odrywały się wewnątrz korpusu) i wymagały poprawek[6][a]. W 1928 roku opracowano większy rodzaj miny wz. 08, o średnicy 920 mm i cięższym o 5 kg materiale wybuchowym[4]. Ogółem Marynarka dysponowała w 1934 roku 1100 kompletnymi minami wz. 08, a następnie jeszcze kupiono dalsze 1000 wózków z Estonii[7]. W latach 1934–35 opracowano w Polsce zmodyfikowaną minę wz. 08M, o średnicy 945 mm, różniącą się głównie zastąpieniem cylindrycznej komory na materiał wybuchowy przez materiał wylewany bezpośrednio na dnie miny i nakryty spawaną przeponą[8]. Masa materiału wybuchowego wzrosła z 110–115 kg do prawdopodobnie 165 kg (według innych publikacji 200 kg), a całej miny z 611 kg do ok. 640 kg[8]. Wyprodukowano prawdopodobnie około 240 takich min – w 1939 roku Marynarka miała w Gdyni 1100 min obu wzorów i 40 min ćwiczebnych, a około 200 min wz. 08 było w składnicy w Modlinie[7]. Polskie miny miały ochraniacze czopów nakręcane, zdejmowane przed postawieniem miny[5].

Podczas kampanii wrześniowej w 1939 roku postawiono jedynie 60 min wz. 08, przez trałowce typu Jaskółka[9]. 278 min zostało natomiast wyrzuconych przez stawiacz min „Gryf” po jego uszkodzeniu[9]. Niemcy zdobyli na wybrzeżu m.in. 260 niezatopionych min[9].

Po zakończeniu II wojny światowej Polska kupowała w ZSRR do lat 50. miny wz. 08/39[10]. W latach 1954–56 zakupiono ich 400[11]. Zamierzano także podjąć ich produkcję w Polsce, lecz wykonano tylko partię próbną 10 sztuk w 1950 roku[11]. Oznaczenie wz. 08/39 bywa mylnie przypisywane w literaturze do polskich min przedwojennych wz. 08M[5].

W połowie lat 80. polskie miny tego typu zmodernizowano przez zastosowanie nowych zapalników, zmieniając oznaczenie miny na OS (okrętowa średnia)[10].

Inne kraje

[edytuj | edytuj kod]

Miny wz. 08/39 na licencji radzieckiej produkowano także od lat 50. w Korei Północnej. Używał ich m.in. Iran podczas wojny tankowców przeciw żegludze w 1987 roku[12].

Konstrukcja

[edytuj | edytuj kod]

Mina kontaktowa wz. 08/39 składała się z:

  • kadłuba miny o średnicy 975 mm z ładunkiem materiału wybuchowego i amortyzatora
  • wózka kotwicznego z mechanizmem ustawiania na żądaną głębokość i minliną
  • przyrządu zabezpieczającego umieszczonego w kadłubie miny
  • pięciu ołowiowych czopów galwaniczno-uderzeniowych z ochraniaczami żeliwnymi
  • przyrządu zapalającego
  • zabezpieczającego zwalniacza cukrowego

Dane taktyczno-techniczne (wz. 08/39)

[edytuj | edytuj kod]
  • Długość miny z kotwicą: 1290 mm
  • Szerokość miny z kotwicą: 905 mm
  • Wysokość miny z kotwicą: 1040 mm
  • Masa całkowita miny w stanie bojowym: 592 kg
  • Masa ładunku wybuchowego: 110 kg trotylu
  • Długość minliny: 110 m
  • Najmniejsza dopuszczalna głębokość: 15 m
  • Najmniejszy odstęp między postawionymi minami: 35 m
  1. Z uwagi na dokonywanie zakupów wózków do min i samych min w korupcyjnych okolicznościach za pośrednictwem firmy Karola Marszałka, zostało to wówczas określone jako „afera minowa”, która spowodowała wyroki pozbawienia wolności oficerów Kierownictwa Marynarki Wojennej (Bartelski i Rusiecki 2014 ↓, s. 33-34)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Ju. Korszunow: Miny rossijskogo fłota. [dostęp 2020-11-10]. (ros.).
  2. a b Morskaja korabielnaja jakornaja mina galwanoudarnaja obrazca 1908/1939 godow. SSSR. Muzej Pobiedy. [dostęp 2020-11-10]. (ros.).
  3. Jarski 2015 ↓, s. 38.
  4. a b Jarski 2015 ↓, s. 40.
  5. a b c Jarski 2015 ↓, s. 45.
  6. a b c Jarski 2015 ↓, s. 38-39.
  7. a b Bartelski i Rusiecki 2014 ↓, s. 35-36.
  8. a b Jarski 2015 ↓, s. 41-44.
  9. a b c Bartelski i Rusiecki 2014 ↓, s. 37.
  10. a b Robert Rochowicz. Stawiacze min z „cywila”. „Morze”. 9/2017. III (24), s. 43, 2017. 
  11. a b Bartelski i Rusiecki 2014 ↓, s. 36.
  12. Krzysztof Kubiak. Niewypowiedziana wojna. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 9/2007. XII (69), s. 33, wrzesień 2007. Warszawa. 

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Narcyz Klatka, Jerzy Niewęgłowski: Mina kontaktowa wz. 08/39. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1973, seria: Typy Broni i Uzbrojenia. nr 20.
  • Andrzej Bartelski, Dariusz Rusiecki. Polskie miny morskie Września 1939. „Morze, Statki i Okręty”. Wydanie specjalne 4/2014. XIX (148), 2014. ISSN 1426-529X. 
  • Adam Jarski. Miny dla Gryfa. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 9-10/2015. XIX (161), wrzesień–październik 2015. ISSN 1426-529X. 

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Mina kontaktowa wz. 08
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?