Mariasz

Talia do gry w mariasza
Liczba graczy	2
Zalecenia wiekowe	10+
Czas przygotowania	około minuty (potasowanie i rozdanie kart)
Czas gry	30 minut
Złożoność reguł	Mała
Elementy strategii	Małe
Wymagane umiejętności	myślenie taktyczne, zdolność kalkulacji
Losowość	Duża

Mariasz – tradycyjna gra w karty powstała w Europie Środkowej i dająca początek niemieckiej grze 66 oraz grze Tysiąc. Polega na zbieraniu lew i punktów za karty. Szczególnie popularna w pierwszej połowie XVIII stulecia (z tego wieku pochodzą niemieckie dokumenty w adresowanej do kobiet książce poświadczające jej istnienie)^[1]. Nazwa wzięła się od zgłaszanych w trakcie gry mariaszy – król z wyżnikiem (król z damą) jednego koloru. Gra doczekała się licznych wzmianek w literaturze polskiej, m.in. na kartach Pana Tadeusza Adama Mickiewicza:

• Starszeństwo kart jest następujące (od najstarszej):

as, 10, król, dama, walet, 9, 8, 7, 6^[1].

• W kartach jest 138 pkt.:
  • tuz (as) – 11 pkt.
  • kralka (dziesiątka) – 10 pkt.
  • król – 4 pkt.
  • wyżnik (dama) – 3 pkt.
  • niżnik (walet) – 2 pkt.
  • dziewiątka, ósemka, siódemka, szóstka – 0 pkt.
  • pamfil – 11 pkt.
  • ostatnia lewa – 10 pkt.
• Jedną z najcenniejszych kart w grze jest pamfil, czyli dama atutowa.
• Ponadto liczy się:
  • za zgłoszony mariasz (król i dama w tym samym kolorze) – 20 pkt.
  • za mariasz kozerny – 40 pkt.
• Gra się pełną talią kart polskich (36 sztuk) w dwie osoby. Każda otrzymuje po sześć kart. Trzynastą kartę wyświęca się i ta stanowi kozerę, czyli kolor najstarszy (atut), bijący inne – wkłada się ją odkrytą pod spód talonu. Przeciwnik rozdającego wychodzi pierwszy. Ten, kto bierze lewę, pierwszy dobiera kartę z pozostałego stosu. Dopóki talon na stole się nie wyczerpie, nie ma obowiązku dokładania do koloru ani przebijania. Partię wygrywa ten, kto pierwszy (z mariaszami lub bez) osiągnie liczbę 131: za pierwszym rozdaniem – wówczas wygrana nazywa się dubla lub sucha albo w dogrywce – sympla lub mokra. Podczas dogrywki gracze zabierając lewę, liczą w myśli brakujące punkty do 131, kiedy jeden z nich to osiągnie – kładzie areszt, czyli kończy grę.

Za dublę płaci się podwójną stawkę, za symplę – pojedynczą. Taką też płaci się za każdy zgłoszony mariasz podczas gry, w przypadku kozernego – dubeltowo. W przypadku zgłoszenia czterech mariaszy otrzymuje się swatowe, czyli pięciokrotną stawkę. Obecnie grywa się również na punkty i gracz otrzymuje:

• za mariasz – jeden pkt
• za mariasz kozerny – dwa pkt.
• swatowe – pięć pkt.
• za dublę – dwa pkt.
• za symplę – jeden pkt.

• Mariasz szlifowany – zasady te same, gra się jedynie tzw. małą talią kart (24 szt.).
• Kiks – mariasz czteroosobowy, gra się w parach, rozdaje się wszystkie karty, a ostatnia, należąca do rozdającego, wyświęca kozerę. Tutaj od razu jest obowiązek wychodzenia w kolor i przebijania atutem.
• Mariasz ślepy – kolor atutowy losuje się przed rozdaniem. Pozostałe zasady bez zmian niezależnie od wariantu gry.

• Mariáš
• starszeństwo kart

• Jędrzej Kitowicz, Opis obyczajów i zwyczajów za panowania Augusta III.
• Łukasz Gołębiowski, Gry i zabawy różnych stanów w kraju całym lub niektórych tylko prowincyach, Warszawa 1831.
• [Stanisław Kozietulski], Gry w karty dawniejsze i nowe: dokładne sposoby ich prowadzenia, poprzedzone krótką historyą kart. Ułożył Stary Gracz, Księgarnia Maurycego Orgelbranda, Warszawa 1888.