Logistyka wojskowa (ang. military logistics) – część logistyki obronnej^[1], służba powołana do organizowania i realizacji dostaw zaopatrzenia^[2] i świadczenia usług związkom operacyjnym, związkom taktycznym oraz pozostałym jednostkom i instytucjom sił zbrojnych^[3].
To dział sztuki wojennej o planowaniu i realizacji dostaw zaopatrzenia i świadczenia usług^[4].

Każde państwo ponosi z zasady odpowiedzialność za zabezpieczenie logistyczne swoich sił zbrojnych, a także wraz z właściwym dowództwem NATO odpowiada wspólnie za wielonarodowe operacje NATO. Ułatwia to standaryzacja oraz zamienność sprzętu (zamienność części i podzespołów, uzbrojenia i sprzętu wojskowego, paliwa oraz głównych środków bojowych), a także zastosowanie odpowiednich procedur. Jednak wykonywanie wspólnych zadań, jak również sytuacje nadzwyczajne, mogą wymusić wzajemną pomoc logistyczną – w tym także w zakresie uzupełnienia środków bojowych i materiałowych.

Militarny aspekt postrzegania logistyki wywodzi się z języka francuskiego, w którym logistique odnosi się do spraw zakwaterowania, zaopatrzenia i przemieszczania wojsk. W taki właśnie sposób po raz pierwszy logistykę zdefiniował w swojej książce Zarys sztuki wojennej Antoine-Henri Jomini^[5]. Wykazał, że klęska wojsk napoleońskich pod Moskwą w dużej mierze spowodowana była słabością systemu zaopatrywania. Nie potwierdziło się powiedzenie, że „Teren żywi armię”, a strategia wojsk rosyjskich polegająca na „wciąganiu” wojsk w głąb nieprzyjaznego terytorium oraz taktyka „spalonej ziemi” załamała ofensywę francuską. W swoich pracach podkreślał, że problematykę zaopatrywania wojsk walczących należy rozpatrywać w ścisłym powiązaniu z zapleczem krajowym^[6].

Nieco później teorię i praktykę logistyki wojskowej (militarnej) rozwijali przedstawiciele amerykańskich sił morskich. Do prekursorów współczesnej logistyki obronności należy zaliczyć admirała A.T. Mahana. Utożsamiał on logistykę z całokształtem procesów gospodarczych niezbędnych do zabezpieczenia sprawnego funkcjonowania sił morskich, a problematykę analiz i przygotowań wojennych rozszerzył o procesy związane z mobilizacją i gotowością gospodarki narodowej do wsparcia sił zbrojnych^[7].

Kolejnym prekursorem logistyki był komandor G.C. Thorpe. W swojej książce Logistyka czysta, nauka o przygotowaniu wojny z 1917, przedstawił naukowe podstawy funkcjonowania wojskowego systemu logistycznego. Według niego logistyka obok strategii decyduje o sukcesie militarnym. W strukturze logistyki wyróżniał logistykę teoretyczną, która określa cel, zakres i metody funkcjonowania oraz logistykę praktyczną w skład której wchodzi zaopatrywanie, transport, finanse oraz produkcja na potrzeby sił zbrojnych i zamówienia wojskowe. Opowiadał się za wprowadzeniem do sił zbrojnych logistycznych organów kierowania i powoływania funkcjonalnych pionów logistyki pod kierownictwem szefa sztabu^[8].

Po II wojnie światowej globalny zakres działań wojennych narzucił logistyce bardzo szeroki zakres zadań związanych z zabezpieczeniem logistycznym walczących wojsk. Postrzegano go w wymiarze obejmującym gospodarkę i siły zbrojne. Do upowszechnienia teorii nowoczesnej logistyki szczególnie zasługi położył kontradmirał H.E. Eccles. W swoich publikacjach postrzegał logistykę jako ogniwo spinające gospodarkę narodową z siłami zbrojnymi. Klasyfikując sztukę wojenną podzielił ją na trzy dyscypliny: strategię, taktykę i logistykę^[9].

Proces dostaw zaopatrzenia oraz świadczenia usług specjalistycznych i gospodarczo-bytowych niezbędnych wojskom do szkolenia i walki to zabezpieczenie logistyczne wojsk^[10].

Celem zabezpieczenia logistycznego jest utrzymanie wysokiej zdolności bojowej wojsk, w określonym czasie, pozwalającym na osiągnięcie zamierzonych celów. Nakierowane ono jest na zaspokojenie potrzeb wojsk w zakresie uzbrojenia i sprzętu wojskowego oraz środków bojowych i materiałowych niezbędnych do szkolenia i walki, utrzymanie w sprawności technicznej uzbrojenia i sprzętu wojskowego w okresie pokoju oraz zachowanie zdolności stanów osobowych sprawności technicznej uzbrojenia i sprzętu wojskowego do prowadzenia działań bojowych^[11]

Zabezpieczenie logistyczne obejmuje:

• Przedsięwzięcia logistyczne
  • zabezpieczenie materiałowe^[12]
    • gromadzenie, przechowywanie, wydawanie i dostarczanie środków bojowych i materiałowych
    • wykorzystanie zasobów miejscowych i zdobyczy wojennej
    • świadczenie usług gospodarczo-bytowych
  • zabezpieczenie transportu i ruchu wojsk
    • przedsięwzięcia organizacyjno-techniczne związane z realizacją przewozów wojskowych oraz towarzyszących im prac przeładunkowych
    • przedsięwzięcia przygotowania utrzymania sieci transportowej znaczenia obronnego
    • kierowanie ruchem wojsk
  • zabezpieczenie techniczne^[12]
    • obsługiwanie techniczne (w tym usługi metrologiczne i specjalne urządzeń poddozorowych)
    • rozpoznanie techniczne:
      prowadzi się je we wszystkich rodzajach działań taktycznych poprzez: patrol rozpoznania i pomocy technicznej, patrol rozpoznania technicznego, grupę ewakuacyjno-remontową, posterunek obserwacji technicznej oraz czynią to wszyscy użytkownicy uzbrojenia i sprzętu wojskowego. Informacje zebrane z rozpoznania technicznego są przeznaczone w szczególności do podejmowania decyzji w zakresie ewakuacji i remontu^[13];
    • ewakuację techniczną;
    • remont uzbrojenia i sprzętu wojskowego;
    • zaopatrywanie w techniczne środki materiałowe.
  • infrastruktura
  • inne
    • zaspokojenie potrzeb bytowych jeńców wojennych – polega na zapewnieniu im wyżywienia i pomocy medycznej do czasu ewakuacji do obozów dla jeńców wojennych
    • zabezpieczenie techniczno-lotniskowe
    • grzebanie poległych i zmarłych – organizuje szef logistyki zgodnie z wytycznymi dowódcy związku taktycznego (oddziału). Uroczystościom pogrzebowym nadaje się oprawę zgodną z ceremoniałem wojskowym. Miejsca pochówku powinny odpowiadać wymaganiom sanitarnym i przeciwepidemicznym. Ewidencję poległych i zmarłych żołnierzy, ze wskazaniem miejsc pochowania, prowadzi sztab związku taktycznego (oddziału)
• Zabezpieczenie medyczne^[12]
  • przedsięwzięcia profilaktyki zdrowotnej
  • przedsięwzięcia leczniczo-ewakuacyjne
  • przedsięwzięcia sanitarno-higieniczne i przeciwepidemiczne
  • ochronę sanitarną żołnierzy przed skutkami użycia broni masowego rażenia
  • zaopatrywanie w sprzęt i materiały medyczne
• Przedsięwzięcia personalno-administracyjne

System logistyczny tworzą logistyczne organy kierowania oraz jednostki logistyczne dysponujące potencjałem: materiałowym, technicznym, medycznym i transportowym. Ponadto w procesie dostaw zaopatrzenia i świadczenia usług walczącym wojskom wykorzystywany jest również terenowy potencjał logistyczny.

Logistyczne organy kierowania pod względem kompetencyjnym dzielą się na koncepcyjno-planistyczne oraz organizacyjno-wykonawcze.

Terenowy potencjał logistyczny – to zakłady, urządzenia i instalacje świadczące usługi specjalistyczne i gospodarczo-bytowe oraz sprzęt techniczny i środki materiałowe znajdujące się na obszarze prowadzonych działań, które w ramach współdziałania wojskowo-cywilnego mogą być wykorzystane w zabezpieczeniu logistycznym walczących wojsk.

Mobilne jednostki logistyczne to pułki, bataliony i kompanie logistyczne posiadające w swojej strukturze organizacyjnej pododdziały zaopatrzenia, remontowe lub medyczne, a także samodzielne oddziały i pododdziały: zaopatrzenia, transportowe, remontowe, ewakuacji sprzętu, wzmocnienia medycznego, samochodów sanitarnych, masowego tankowania, rurociągów dalekosiężnych oraz rurociągów przeprawowych.

Stacjonarne jednostki logistyczne to rejonowe bazy materiałowe, okręgowe warsztaty techniczne i rejonowe warsztaty techniczne oraz wojskowe rejony lecznicze, samodzielne bazy amunicji, stacjonarne kompanie remontowe i wojskowe komendy transportu.

Godło	Nazwa jednostki	Miejsce stacjonowania
	1 Pomorska Brygada Logistyczna	Bydgoszcz
	10 Opolska Brygada Logistyczna	Opole
	1 Regionalna Baza Logistyczna	Wałcz
	Oddział Zabezpieczenia Garnizonu Stołecznego	Warszawa
	2 Regionalna Baza Logistyczna	Warszawa
	3 Regionalna Baza Logistyczna	Kraków
	4 Regionalna Baza Logistyczna	Wrocław

• Tadeusz Dakudowicz (przew.): Podręcznik walki pododdziałów wojsk zmechanizowanych. Warszawa: Dowództwo Wojsk Lądowych. Wyższa Szkoła Oficerska im. Tadeusza Kościuszki, 2000.
• Eugeniusz Nowak: Logistyka i obronność, czyli od logistyki wojskowej do logistyki obronności. W: Andrzej Polak, Krzysztof Krakowski: Obronność jako dyscyplina naukowa. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej, 2015. ISBN 978-83-7523-369-8.
• Regulamin działań wojsk lądowych. Warszawa: Dowództwo Wojsk Lądowych, DWLąd16/99.
• Jacek Solarz: Doktryny militarne XX wieku. Kraków: Avalon, 2009. ISBN 978-83-60448-78-6. Brak numerów stron w książce
• Zbigniew Ściborek (red.): Działania taktyczne wojsk lądowych. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej, 1995.