Leon Jan Łuka (ur. 1 kwietnia 1918 w Obrzycach koło Międzyrzecza, zm. 3 sierpnia 1983 w Gdyni) – polski archeolog i muzealnik. Twórca i w latach 1953-1983 dyrektor Muzeum Archeologicznego w Gdańsku^[1].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości przeniósł się wraz z rodzicami do Gniezna, gdzie ukończył szkołę podstawową, a następnie Państwowe Gimnazjum im. Bolesława Chrobrego w Gnieźnie, gdzie w 1937 zdał maturę^[2]. W latach 1937–1939 studiował ekonomię na Uniwersytecie Poznańskim^[3]. W czasie okupacji pracował fizycznie jako robotnik, m.in. przy budowie dróg, układaniu torów kolejowych, a wreszcie w Zakładach H. Cegielskiego w Poznaniu pracujących wtedy dla przemysłu zbrojeniowego III Rzeszy. Po zakończeniu wojny rozpoczął pracę w Muzeum Archeologicznym w Poznaniu (początkowo jako wolontariusz), a następnie w latach 1946–1949 studiował archeologię na Uniwersytecie Poznańskim pod kierunkiem profesora Józefa Kostrzewskiego. W latach 1951–1953 był asystentem w Zakładzie Archeologii Polski Uniwersytetu Poznańskiego, a następnie z inicjatywy prof. Kostrzewskiego przeniósł się do Gdańska. 1 czerwca 1953 r. objął stanowisko kustosza nowo utworzonego działu w Muzeum Pomorskim (obecne Muzeum Narodowe w Gdańsku), przekształconego w 1958 r. w Oddział Archeologiczny (z własną siedzibą w odbudowanym Domu Przyrodników), a w 1962 r. w samodzielne Muzeum Archeologiczne. Placówką tą kierował następnie aż do śmierci.

Stopień magistra uzyskał w 1949 r. na podstawie pracy Cmentarzysko kultury łużyckiej w Czarnkowie z IV-V okresu epoki brązu, ogłoszonej drukiem w „Fontes Praehistorici”, tom I, 1950. W 1959 r. opublikował rozprawę Importy italskie i wschodnio-alpejskie oraz ich naśladownictwa na obszarze kultury „łużyckiej” okresu halsztackiego w Polsce (Slavia Antiqua, tom VI), za którą uzyskał w 1961 r. doktorat. W 1979 r. habilitował się na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu na podstawie całości swojego dorobku naukowego. Jego spuścizna naukowa obejmuje ponad 150 pozycji, z których najważniejsze poświęcone są kulturze pomorskiej z wczesnej epoki żelaza, m.in. Uwagi o niektórych kontaktach Pomorza Wschodniego z basenem Morza Śródziemnego we wczesnej epoce żelaza, Archeologia Polski, t. 8, 1963, Kultura wschodniopomorska na Pomorzu Gdańskim, T. I, Ossolineum 1966, Obrządek pogrzebowy u plemion kultury wschodniopomorskiej na Pomorzu Gdańskim, cz. I Pomorania Antiqua 2, 1968, cz. 2. Pomorania Antiqua 3, 1971 oraz odpowiedni rozdział w IV tomie Prahistorii ziem polskich, 1979. W 1967 roku Leon Jan Łuka został laureatem Medalu Stolema^[4].

• Laureat Nagrody Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury (za 1981)^[5]