Kurtaczek modroskrzydły
| Pitta moluccensis[1] | |||
| (Statius Muller, 1776) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
kurtaczek modroskrzydły | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Kurtaczek modroskrzydły[3] (Pitta moluccensis) – gatunek małego ptaka z rodziny kurtaczków (Pittidae). Gatunek wędrowny. Lęgi wyprowadza w południowo-wschodniej Azji. Zimuje w Indonezji. Nie zagraża mu wyginięcie.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek opisał po raz pierwszy Philipp Ludwig Statius Müller w roku 1776 pod nazwą Turdus moluccensis; holotyp pochodził z Moluków. Kurtaczek modroskrzydły tworzy nadgatunek wraz z kurtaczkiem bengalskim (P. brachyura), kurtaczkiem bladym (P. nympha) oraz kurtaczkiem namorzynowym (P. megarhyncha)[4]. Monotypowy[5].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała wynosi 18–20 cm, masa ciała 54–146 g. Głowa czarniawa, z wierzchu płowa z cienkim czarnym paskiem biegnącym wzdłuż niej. Wierzch ciała ciemnozielony, jedynie kuper turkusowy. Czarne sterówki posiadają niebieskozielone zakończenia. Część pokryw skrzydłowych turkusowa. Lotki I rzędu czarne, przebiega przez nie biały pas. Gardło białe. Pozostała część spodu ciała płowocynamonowa, od centrum brzucha do pokryw podogonowych płowa. Tęczówka czerwonobrązowa do ciemnobrązowej, nogi i stopy czarne. Dziób czarniawy. Niektóre osobniki z wierzchu ciała posiadają szare pasy (41% spośród zbadanych 238 osobników obu płci). Osobniki młodociane cechują ciemniejsze upierzenie i brak barwy czerwonej na spodzie ciała[4].
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Jeden z czterech wędrownych gatunków kurtaczków. Tereny lęgowe rozciągają się od południowej i wschodniej Mjanmy i południowych Chin do Tajlandii, Laosu, Kambodży i Wietnamu, gniazduje także na wyspach Langkawi. Zimuje na Sumatrze i Borneo. W południowej części Półwyspu Malajskiego oraz południowej części prowincji Taninthayi (Birma) prawdopodobnie osiadły[4].
Kurtaczek modroskrzydły zasiedla różnorodne środowiska, zarówno wilgotne jak i suche lasy niezależnie od gęstości runa, lasy mieszane, zarośla krzewów, bambusów, namorzyny, plantacje, a w trakcie migracji spotyka się go także w parkach i ogrodach. Tereny lęgowe opuszcza we wrześniu, powraca późnym marcem. Dane za rok 2003 czterokrotnie odnotowywały jego obecność w północno-zachodniej Australii. Doniesiono także o pojawieniu się gatunku na wyspach Palawan i Basilan oraz w archipelagu Sulu (Filipiny), na północnym Celebesie oraz Wyspie Bożego Narodzenia[4].
Pożywienie
[edytuj | edytuj kod]P. moluccensis żywi się różnymi bezkręgowcami, jak żukowate (Scarabaeidae), szarańczowate (Acrididae), osowate (Vespidae), mrówki, świetlikowate (Lampyridae) i wtykowate (Coreidae), zjada także ślimaki, kraby, krewetki, dżdżownice i pająki. Przy rozbijaniu muszli ślimaczych używa kamienia jako „kuźni”[4].
Lęgi
[edytuj | edytuj kod]
Okres lęgowy trwa od kwietnia do sierpnia. Gniazdo stanowi niestaranna kulista konstrukcja z patyków, liści (często bambusowych) oraz korzeni. Wyściółkę tworzą włókna roślinne. Zazwyczaj zbudowane jest na ziemi, niekiedy do 4 m nad ziemią, na drzewie lub palmie. W lęgu 3–7 jaj, zwykle 4–5; ich średnie wymiary wynoszą 26×21 mm. Oba ptaki z pary biorą udział w inkubacji, trwającej w niewoli 18 dni. Brak informacji na temat opieki nad młodymi. Największa odnotowana długość życia na wolności wynosi 5 lat i 7 miesięcy[4].
Status
[edytuj | edytuj kod]Przez IUCN gatunek klasyfikowany jest jako najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku[2]. Występuje pospolicie lub lokalnie pospolicie; w Chinach rzadki. W Tajlandii w latach 80. XX wieku oszacowano zagęszczenie na 10 par/km². Na Borneo kilkukrotnie odnotowano osobniki w kondycji lęgowej. Występuje na kilku obszarach chronionych, są to m.in. Park Narodowy Khao Yai, Park Narodowy Kaeng Krachan (Tajlandia), Park Narodowy Cát Tiên (Wietnam) oraz Rezerwat przyrody Bukit Timah (Singapur)[4]. Trend liczebności populacji jest oceniany jako spadkowy[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Pitta moluccensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Pitta moluccensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Pittidae Swainson, 1831 – kurtaczki – Pittas (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-19].
- ↑ a b c d e f g del Hoyo, J.; Elliot, A. & Christie, D.A.: Handbook of the Birds of the World. T. 8. Broadbills to Tapaculos. Lynx Edicions, 2003, s. 158. ISBN 84-87334-50-4. [dostęp 2016-03-03].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): NZ wrens, Sapayoa, broadbills, asities, pittas. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2021-01-19]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
