For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Kryzys węgierski.

Kryzys węgierski

Kryzys węgierski (węg. Az 1905-ös magyarországi belpolitikai válság) − kryzys polityczny na Węgrzech, trwający w latach 19051906 jako następstwo sporu pomiędzy królem Franciszkiem Józefem i Partią Liberalną a antyhabsburską Partią Niepodległości Ferenca Kossutha.

W wyniku wyborów parlamentarnych na Węgrzech w styczniu 1905 roku po raz pierwszy zwycięstwo odniosła i zbudowała większość Partia Niepodległości, której programem politycznym było rozszerzenie autonomii, a w dalszej perspektywie, całkowita niezależność od Austrii. Punktem, wokół którego wybuchł spór, było wyborcze żądanie Kossutha było wprowadzenie języka węgierskiego do wspólnej armii. W efekcie sporu król blokował powstanie nowego rządu, a u władzy pozostawał stary gabinet Istvána Tiszy[1].

W wyniku przedłużającego się okresu patowego i konieczności zmiany rządu, w czerwcu król powołał gabinet Gézy Fejérváryego. Obóz Kossutha uznał rząd za niekonstytucyjny, ponieważ nie miał on poparcia większości parlametarnej, a sam Fejérváry rządził w oparciu o króla, z pominięciem parlamentu. Partia Niepodległości wezwała społeczeństwo do oporu. W efekcie w wielu częściach kraju nastąpiło zaniechanie płacenia podatków[2].

Minister spraw wewnętrznych Jósef Kristóffy rozpoczął wówczas negocjacje z socjaldemokracją i częścią liberałów w celu wprowadzenia zmian w prawie wyborczym[2]. Władze wojskowe w Wiedniu rozważały wówczas nawet konieczność interwencji wojskowej na Węgrzech, licząc się z możliwością wybuchu w tym kraju powstania[2][3].

Pod wpływem napięcia i nastrojów opinii publicznej Kossuth zgodził się ustąpić i zaakceptował pozaparlamentarny rząd Sándora Wekerle[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Eduard Winkler: Wahlrechtsreformen und Wahlen in Triest 1905-1909. Eine Analyse der politischen Partizipation in einer multinationalen Stadtregion der Habsburgermonarchie. Verlag Oldenbourg, München 2000, ISBN 3-486-56486-2, S. 93f.
  2. a b c d Géza Andreas von Geyr: Sándor Wekerle. 1848–1921. Die politische Biographie eines ungarischen Staatsmannes der Donaumonarchie. (= Südosteuropäische Arbeiten 91) München 1993, ISBN 3-486-56037-9, S. 212ff.
  3. István Deák: Beyond nationalism. A social and political history of the Habsburg officer corps, 1848-1918. Oxford University Press, New York 1990, ISBN 0-19-504505-X, S. 70.
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Kryzys węgierski
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?