Kruszczyk ostropłatkowy
| |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
kruszczyk ostropłatkowy | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Epipactis leptochila (Godfery) Godfery J. Bot. 59: 146 (1921) | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Kruszczyk ostropłatkowy (Epipactis leptochila (Godfery) Godfery) – gatunek byliny z rodziny storczykowatych (Orchidaceae).
Rozmieszczenie geograficzne
[edytuj | edytuj kod]Występuje w Europie[4]. W Polsce jest gatunkiem rzadkim; rośnie na Dolnym Śląsku, w Tatrach i Pieninach[5].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]
- Łodyga
- Do 70 cm wysokości, w górnej części owłosiona.
- Liście
- Jajowatolancetowate lub szerokolancetowate, ostre.
- Kwiaty
- Duże, otwarte, zebrane w kwiatostan długości 7-25 cm. Przysadka lancetowata, ostra, zwieszona, długości 2-3 cm. Szypułka skręcona, naga, długości 4-7 mm. Zalążnia naga, długości 6-10 mm. Warżka dwuczłonowa, hypochil i epichil połączone nieruchomo. Hypochil muszelkowaty, zewnątrz bladozielony lub brudnoróżowy, wewnątrz brązowy lub czerwonofioletowy. Epichil sercowaty lub trójkątnopodługowaty, bladozielony lub brudnoróżowy, z 2 guzkami u nasady. Zewnętrzne płatki okwiatu jajowate lub szerokolancetowate, ostre, nagie, brudnozielone lub żółtawe. Wewnętrzne płatki okwiatu jajowatolancetowate, ostre, zielone lub żółtozielone. Prętosłup bladozielony. Pyłkowiny złotożółte[6].
- Owoc
- Do 2 cm długości.
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Bylina, geofit. Rośnie w cienistych buczynach. Kwitnie w lipcu i sierpniu.
Zmienność
[edytuj | edytuj kod]Gatunek zróżnicowany na 8 podgatunków[4]:
- Epipactis leptochila subsp. aspromontana (Bartolo, Pulv. & Robatsch) Kreutz - występuje we Włoszech
- Epipactis leptochila subsp. futakii (Mered'a & Potucek) Kreutz - rośnie w Czechach, na Słowacji i Węgrzech
- Epipactis leptochila subsp. komoricensis (Mered'a) Kreutz - występuje w Czechach i na Słowacji
- Epipactis leptochila subsp. leptochila - rośnie w całym zasięgu gatunku
- Epipactis leptochila subsp. maestrazgona (P.Delforge & Gévaudan) Kreutz - występuje w Hiszpanii
- Epipactis leptochila subsp. naousaensis (Robatsch) Kreutz - rośnie w Grecji
- Epipactis leptochila subsp. neglecta Kümpel - występuje w Europie zachodniej, środkowej i południowo-wschodniej
- Epipactis leptochila subsp. provincialis (Aubenas & Robatsch) J.-M.Tison - rośnie we Francji
Zagrożenia i ochrona
[edytuj | edytuj kod]Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii DD (stopień zagrożenia nie może być określony)[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-12-05] (ang.).
- ↑ Epipactis leptochila, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Epipactis leptochila na eMonocot. e-monocot.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. [dostęp 2013-12-05].
- ↑ Jakubska A. 2004. Kruszczyk ostropłatkowy Epipactis leptochila (Godf.) Godf. (Orchidaceae) nowy gatunek dla flory Dolnego Śląska. – Przyroda Sudetów 7: 9–14.
- ↑ Szlachetko D. L. Storczyki. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2001. ISBN 83-7073-339-5.
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
- BioLib: 42095
- EoL: 1098554
- EUNIS: 189614
- FloraWeb: 90004
- GBIF: 5319049
- identyfikator iNaturalist: 366365
- IPNI: 633244-1
- NCBI: 207362
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-70246
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:633244-1
- Tela Botanica: 24429
- identyfikator Tropicos: 50025795
- CoL: 6G7L5
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Credit:
(see original file).
