Kompleks startowy nr 39 centrum Kennedy’ego

Widok na kompleks startowy nr 39
Inne nazwy	KSC LC-39
Operator	NASA SpaceX (LC-39A)
Kosmodrom	Centrum Kosmiczne im. Johna F. Kennedy’ego
Całkowita liczba startów	166
Koszt budowy	800 milionów $[1]
Stan obecny	W użyciu (LC-39A)
Liczba platform	2
Typ wyrzutni	naziemna
Wymiary
Obsługiwane rakiety
Saturn
Space Shuttle
Ares I-X
Space Launch System
Falcon 9
Falcon Heavy
Starship
Multimedia w Wikimedia Commons

Kompleks startowy 39 (ang. Launch Complex 39, zazwyczaj używany jest skrót LC39) odnosi się do platform startowych LC39A i LC39B w Centrum Kosmicznym im. Johna F. Kennedy’ego na przylądku Canaveral w Stanach Zjednoczonych, które były używane w amerykańskich załogowych programach kosmicznych: Apollo i Space Transportation System.

Platformy LC39A i LC39B były używane wcześniej przy startach rakiet Saturn V dla misji księżycowych programu Apollo. Początkowa struktura platform została przemodelowana na potrzeby promów kosmicznych, zaczynając od platformy LC39A, po ostatnim starcie rakiety Saturn V, która wyniosła Skylab w 1973 roku, a w roku 1977 LC39B po zakończeniu programu Sojuz-Apollo.

W czasie programu Apollo kompleks 39 był po prostu parą platform startowych, jedyną modyfikacją było dodanie tzw. „stołka” – podstawki, która umożliwiała rakietom Saturn IB korzystanie z wieży startowej skonstruowanej dla Saturn V. Platformy dla promów mają stałą wieżę (pozostałość z epoki Apollo-Saturn) oraz obrotową platformę serwisową, służącą do ochrony orbitera i instalacji ładunków do luku towarowego promu.

Po raz pierwszy LC39 użyto w roku 1967, kiedy wystrzelono rakietę Saturn V niosącą pojazd bezzałogowy Apollo 4. LC39B użyto do misji bezzałogowej Apollo 6, natomiast z LC39A wystartował Apollo 8, drugi załogowy lot programu. Oprócz Apollo 10, który startował z LC39B, wszystkie misje Apollo, od Apollo 8 w grudniu 1968 do Apollo 17 w grudniu 1972 startowały z platformy LC39A.

W roku 1974 zapadła decyzja o skreśleniu platformy LC39A z systemu Apollo-Saturn, po czym została ona przekonfigurowana do zastosowania z promami kosmicznymi. Użyto jej w pierwszej misji promów – starcie Columbii w misji STS-1 w roku 1981. Z zastosowania w systemie Apollo-Saturn LC39B skreślona została w roku 1977, ale ze względu na ograniczenia budżetowe przebudowa ukończona została dopiero w roku 1986. Pierwszym startem z tej platformy była zakończona katastrofą promu Challenger misja STS-51-L. Platforma LC-39B miała być przebudowywana pod rakiety Ares I, jednak wskutek anulowania programu Constellation zdecydowano o przystosowaniu wyrzutni LC-39B na przyjęcie rakiet Space Launch System, zaś firma SpaceX przebudowuje LC-39A na potrzeby rakiet Falcon 9 oraz Falcon Heavy.

Zanim prom wystartował z jednej z platform kompleksu LC39, był on montowany w Vehicle Assembly Building (VAB). Mobile Launcher Platform (MLP), specjalnie skonstruowana ruchoma platforma, załadowana na transporter była przechowywana w VAB. Różne segmenty rakiety dodatkowej na paliwo stałe (Solid Rocket Booster – SRB) dołączano do MLP. Dopiero później, między boostery, instalowany był zewnętrzny zbiornik. Boostery w momencie instalacji były już „zatankowane” – paliwo stałe wlewano w postaci płynnej w czasie łączenia elementów rakiety w całość w fabryce w Utah. Z kolei puste zbiorniki zewnętrzne transportowano barkami z miejsca ich produkcji w Luizjanie. Zbiorniki tankowano ciekłym wodorem i ciekłym tlenem w czasie odliczania przed startem.

Orbiter podłączano do połączonych boosterów i zbiornika, po czym transporter przewoził cały system do odległej o 5,5 km platformy – przejazd trwał około ośmiu godzin. Platforma mobilna była instalowana za pomocą kilku mocowań do platformy startowej, a transporter odsuwano na bezpieczną odległość. Wieżę startową stanowiły Stała Struktura Obsługi (ang. Fixed Service Structure – FSS) i Obrotowa Struktura Obsługi (ang. Rotating Service Structure – RSS). RSS zawierała sterylne pomieszczenie i umożliwiała dostęp do ładowni orbitera, tak aby ładunek, który miał być wyniesiony za pomocą promu, mógł być zainstalowany bądź, w razie potrzeby, naprawiony krótko przed startem, w czasie, gdy prom oczekiwał na platformie. Prom mógł pozostawać na platformie nawet przy bardzo złej pogodzie, ponieważ był chroniony przez RSS, która, zgodnie z założeniami NASA, chroniła pojazd przed wiatrami o prędkościach do 60 węzłów.

Krótko przed startem do zbiornika zewnętrznego wtłaczano paliwo.

Najmniejsza odległość, na jaką można było zbliżyć się do platformy w czasie startu, to 5 kilometrów. Budynki kontroli startu i VAB znajdują się prawie dokładnie 5 kilometrów od LC. W przypadku eksplozji pojazdu na platformie, 5 kilometrów to minimalna odległość uważana za bezpieczną dla pracowników Centrum Kosmicznego i specjalnych gości.

14 kwietnia 2014 roku, SpaceX podpisało umowę leasingu na 20 lat. Stanowisko zostało przebudowane pod kątem startów rakiet z serii Falcon 9, a także Falcon Heavy. Ponadto przebudowa obejmuje także stworzenie ośrodka poziomego montażu rakiet, podobnego do istniejącego w wynajmowanym przez SpaceX zakładzie w Bazie Lotniczej Vandenberg, co jest znaczącą różnicą w porównaniu do stosowanego przez NASA pionowego montażu promów kosmicznych oraz rakiet z programu Apollo. Jednocześnie zamontowane zostaną nowe systemy kontroli oraz systemy hydrauliczne przeznaczone dla różnorodnych rakiet. Dla misji wojskowych startujących ze Stanowiska 39A rakiety będą montowane pionowo, zgodnie z wymaganiami kontraktu z Siłami Powietrznymi USA^[2][3]. Pierwszy start rakiety Falcon 9 z wyrzutni LC-39A miał miejsce 19 lutego 2017, kiedy to został wystrzelony statek zaopatrzeniowy Dragon CRS-10^[4], będąc jednocześnie pierwszym startem po ostatnim wahadłowcu wystrzelonym w 2011 roku.

Stanowisko 39A ma służyć do startów rakiet wynoszących astronautów w kapsułach Dragon w ramach partnerstwa prywatno-publicznego z NASA. Plany NASA z kwietnia 2014 roku, przewidują pierwsze misje załogowe w 2018 roku^[2].

Po starcie misji Ares I-X, NASA rozebrała wszystkie konstrukcje służące do obsługi startów promów kosmicznych, przywracając mu wygląd „clean pad” z czasów misji Apollo. To podejście pozwoli na przyjęcie przez stanowisko wielu różnych typów rakiet, które zamiast korzystać ze zbudowanych pod ich kątem stałych konstrukcji, będą przywożone na ruchomej platformie startowej^[5]. Zbiorniki LH2, LOX oraz wody, używane przez system tłumienia hałasu, są jedynymi elementami z ery promów kosmicznych pozostawionymi na stanowisku.

W 2015 roku NASA miała w planach pierwszą misję Space Launch System w roku 2018, a drugą (załogową) w 2021^[6]. Rok wcześniej ogłoszono, że Stanowisko 39B będzie dostępne dla lotów komercyjnych w momencie, gdy nie będzie już ono potrzebne dla programu SLS^[2].

Budowa stanowiska rozpoczęła się w styczniu 2015 roku, a zakończyła w czerwcu tego samego roku. Betonowe stanowisko o wymiarach 50 na 100 stóp, może przyjąć do 60 000 kg masy rakiety, paliwa, ładunku a także systemu startowego dla pojazdu kosmicznego. Dodatkowo do rakiety dołączona może być wieża, rurociągi oraz okablowanie o łącznej masie do 21 000 kg^[7].

• 
  Start misji Apollo 11
• 
  Rakieta Saturn INT-21 startuje ze stacją Skylab.
• 
  Start misji Ares I-X
• 
  Wahadłowce Atlantis i Endeavour są umieszczane na LC-39A i LC-39B w ramach przygotowań do ostatniej misji serwisowej Kosmicznego Teleskopu Hubble'a (maj 2009). Endeavour był gotowy do misji awaryjnej w przypadku kłopotów z Atlantisem.
• 
  Rozbiórka wież serwisowych wahadłowca przy wyrzutni 39B
• 
  Start rakiety Falcon Heavy
• 
  Artystyczna wizja rakiety SLS na wyrzutni 39B