Kościół Matki Bożej Różańcowej w Kuziach
 A-521 z 24 listopada 1994
| |||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||
| |||||||||||
| Państwo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||
| Adres |
Kuzie | ||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||
| Kościół | |||||||||||
| Parafia | |||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie gminy Zbójna  | |||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |||||||||||
Położenie na mapie powiatu łomżyńskiego  | |||||||||||
 53°18′06″N 21°40′03″E/53,301667 21,667500
| |||||||||||
Kościół Matki Bożej Różańcowej w Kuziach – rzymskokatolicki kościół parafialny należący do dekanatu Myszyniec oraz diecezji łomżyńskiej.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Parafia w Kuziach powstała z powodu zbyt dużej odległości do kościołów w Zbójnej i Lipnikach. O nową jednostkę kościelną starali się mieszkańcy wsi Kuzie, Plewki, Popiołki, Wyk i Złota Góra, początkowo także Baba. Ostatecznie mieszkańcy Baby pozostali przy parafii Lipniki[1].
Od 1920 w Kuziach w stodole przerobionej na kaplicę odprawiano nabożeństwa[1]. Budynek ofiarowała Ewa Nalewajek z Kuziów[2].
Projektantem kościoła był Rudolf Macura. Projekt sporządził w marcu 1921[1]. Jednak dzisiejszy kształt świątyni nie jest tożsamy z projektem Macura. Architekt zaplanował trójnanowy kościół na planie prostokąta z wysoką wieżą na planie kwadratu, która miała zdobić fronton świątyni[3]. Kościół zaprojektowano z uwzględnieniem miejscowego stylu kurpiowskiego, w całości bardzo pięknego. Miał mieć 20 sążni długości i 14 sążni szerokości[2]. Zapewne z powodu wyskoich kosztów lub z powodu trudności konstrukcyjnych zrezygnowano z wieży, zastępując ją wolnostojącą dzwonnicą. Uproszczono bryłę dachu. Wzorowano się na ukończonym 2 lata wcześniej kościele w Dobrym Lesie, którego projektantem mógł być Macura. Rezygnacja z pierwotnych planów Macury, spowodowana wolą parafian z Kuziów albo decyzją biskupa łomżyńskiego, sprawiła, że w późniejszych latach Macura nie przyznawał się do projektu kościoła w Kuziach[1].
Kościół stanął dzięki gospodarzy z Kuziów i okolicznych wsi[2]. Materiały budowlane wykorzystano m.in. z rozebranych stodół (kamienie z Zabiela)[1]. Fundamenty poświęcono 20 sierpnia 1921[4]. Budowę prowadził majster Szczepan Siwek z Wanacji[2]. Inwestycja była prowadzona dzięki staraniom ks. Marcjana Dąbrowskiego z Łosewa[1][5].
Kościół kilka razy remontowano, ostatni raz w latach 1995–2000[6]. Był wielokrotnie malowany[7].
Świątynia ma formę charakterystyczną dla budownictwa ludowego na Kurpiach Zielonych[7]. Jest wpisana do rejestru zabytków (nr rej. A-521 z 24 listopada 1994)[8].
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Kościół stoi w centrum wsi Kuzie, przy drodze Łomża–Myszyniec. Jest drewniany, na fundamencie z granitowych bloków i takim cokole, ze szczytem na północ. Nad podwaliną wykonano drewniany okap. Ściany wystawiono w konstrukcji zrębowej wzmocnionej lisicami. Kościół jest oszalowany zewnątrz i wewnątrz deskami poziomymi i pionowymi. Więźba dachowa krokwiowa wzmocniona jętkami na wiązarach usztywnionych stolcami. Kościół kryty jest dwuspadowym dachem z blachy z ażurową sygnaturką na planie czworoboku. W każdej z elewacji sygnaturki zauważamy po dwie arkadki, nad nimi gzyms i namiotowy hełm z iglicą. Sygnaturkę umieszczono nad prezbiterium krytym trójpołaciowym dachem. Jest podniesione o jeden stopień w stosunku do podłogi nawy głównej i bocznych[7].
Kościół został zbudowany na planie prostokąta. Kruchta kościoła wydzielona jest na planie prostokąta. Za nią znajduje się klatka schodowa na chór muzyczny z lekko wybrzuszoną balustradą, a po drugiej stronie składzik. Klatka schodowa i składzik są zorganizowane na rzucie kwadratu. Kościół ma trzy czteroprzęsłowe nawy. Nawa główna jest dwa razy szersza od bocznych i wyższa od bocznych. Nawy boczne oddzielono od głównej słupami z zastrzałami w górnej części. Prezbiterium jest tej samej szerokości co nawa główna, zamknięte trójbocznie. Z obu stron prezbiterium wydzielono prostokątne zakrystie[7]. Jest to układ podobny do wnętrza kościoła w Dobrym Lesie[3]. Stropy są drewniane: nad nawami bocznymi, zakrystiami i kruchtą płaskie, a w nawie głównej, prezbiterium i nad chórem beczkowe oszalowane. W absydzie prezbiterium zauważamy pseudokonchę[7].
Fasada jest trójosiowa. Do kościoła wchodzimy przez betonowe schody i drewniane dwuskrzydłowe drzwi flankowane dwoma mniejszymi drzwiami. Na osi mniejszych drzwi umieszczono małe prostokątne okna. Fasadę wieńczy trójkątny szczyt z niszą, w której umieszczono figurę Maryi. Powyżej są dwa małe okrągłe otwory. Drzwi na ścianach bocznych są jednoskrzydłowe. Drzwi na elewacji frontowej i bocznych są szalowane w romby. Drzwi do zakrystii są jednoskrzydłowe i płycinowe. W nawach prostokątne okna w drewnianych ramach, wypełnione witrażami[7].
Ściany naw i prezbiterium są malowane. W 1973 kościół został pokryty polichromią o motywach kurpiowskich[7].
Organy w 1930 wykonał Bolesław Dołbniak[6].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Niezrealizowany projekt kościoła w Kuziach autorstwa Rudolfa Macury -
Elewacja frontowa i boczna (1986) -
Elewacja boczna (1986) -
Widok od strony prezbiterium (1986) -
Widok od strony prezbiterium (1986) -
Widok na nawę główną w stronę prezbiterium (1986) -
Strop nawy główej (1986) -
Widok z nawy bocznej w stronę prezbiterium (1986) -
Widok na chór muzyczny (1986) -
Widok z nawy bocznej w stronę chóru muzycznego (1986) -
Wnętrze kościoła (2011)
.jpg)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f Sebastian Wicher, Rudolf Macura (1886–1940). Portret architekta niestrudzonego, Białystok 2022, s. 236–249, ISBN 978-83-64413-59-9.
- ↑ a b c d Budowa kościoła w Kuziach, „Gość Puszczański”, 3 (9), crispa.uw.edu.pl, 1921, s. 11–12 [dostęp 2022-09-02].
- ↑ a b Marian Pokropek, Budownictwo drewniane Kurpiów Puszczy Zielonej, Ostrołęka: Muzeum Kultury Kurpiowskiej, [cop. 2016], s. 213–214, ISBN 978-83-937286-7-1, OCLC 1005156264 [dostęp 2022-08-18].
- ↑ Poświęcenie fundamentu kościoła w Kuziach, „Gość Puszczański”, 3 (9), crispa.uw.edu.pl, 1921, s. 11 [dostęp 2022-09-02].
- ↑ Kuzie – Parafia pw. MB Różańcowej [online], diecezja.lomza.pl [dostęp 2022-09-03] (pol.).
- ↑ a b Kuzie [online], kosciolydrewniane.pl [dostęp 2022-09-03].
- ↑ a b c d e f g Kościół parafialny pw. Matki Boskiej Różańcowej [online], zabytek.pl [dostęp 2022-09-01] (pol.).
- ↑ Wykaz zabytków nieruchomych na terenie powiatu łomżyńskiego [online], Powiat Łomżyński [dostęp 2022-09-01] (pol.).
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
