For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Keteny.

Keteny

Zasugerowano, aby ten artykuł podzielić na różne artykuły – keteny i etenon
Budowa ogólna ketenów

Keteny – nienasycone ketony ze skumulowanymi podwójnymi wiązaniami >C=C=O. Przeważnie gazowe, bardzo reaktywne i toksyczne związki chemiczne. Chemię ketenów jako pierwszy badał Hermann Staudinger[1].

Zwyczajowo ketenem nazywa się najprostszego przedstawiciela tej grupy związków, etenon (CH
2
=C=O
).

Keten (etenon) – właściwości

[edytuj | edytuj kod]
Etenon – najprostszy keten

Etenon jest bezbarwnym gazem o ostrym zapachu, drażniącym oczy i błony śluzowe, po dłuższej ekspozycji może wystąpić obrzęk płuc[potrzebny przypis]. Temp. topn. −150 °C, temp. wrz. −49 °C[2].

Etenon ma 8 teoretycznie możliwych izomerów (4 tautomery, 2 izomery typu eteru i 2 izomery cykliczne typu oksiranu), z których teoretycznie najtrwalszy i potencjalnie najłatwiejszy do zaobserwowania jest hydroksyacetylen, CHCOH:

Ma on energię o 152 kJ/mol większej od ketenu, ale jest oddzielony od niego barierą energetyczną o wysokości 305 kcal/mol[3], dzięki czemu ma on charakter związku metastabilnego. Można go wygenerować w spektrometrze mas[4].

Otrzymywanie

[edytuj | edytuj kod]
Formation of a ketene from an acyl chloride.
Formation of a ketene from an acyl chloride.
  • przegrupowanie Wolffa α-diazoketonów (przebiegające poprzez oksiren przegrupowujący się następnie do ketenu[3])
  • dehydratacja kwasu fenylooctowego za pomocą zasady (wykorzystuje się tu dużą kwasowość protonu α substratu).

Reaktywność

[edytuj | edytuj kod]

Keteny są bardzo reaktywnymi związkami acylującymi. Hydrolizują do kwasów karboksylowych, pod wpływem amoniaku tworzą amidy, natomiast w reakcji z alkoholami dają estry. Z bogatymi w elektrony alkinami ulega cykloaddycji [2+2] do cyklobutenonów.

Łatwo dimeryzują do cyklicznych diketenów[2]:

Dimeryzacja ketenu do 4-metylenooksetan-2-onu (pochodnej β-laktonu; >95%) oraz cyklobutano-1,3-dionu (<5%)[2]


Reakcja ta przebiega w ponad 95% w kierunku β-laktonu, czemu towarzyszy powstawanie małych ilości cyklobutano-1,3-dionu. Po ogrzaniu diketenu do 350–600 °C następuje odtworzenie ketenu, co jest wykorzystywane jako wygodne źródło tego związku w skali laboratoryjnej[2].

Bis-keteny (O=C=CHRCH=C=O) polimeryzują z diolami (HOROH) dając poliestry o wzorze ogólnym (OROCOCH
2
RCH
2
CO)
n
.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Hermann Staudinger, Ketene, eine neue Körperklasse, „Berichte der deutschen chemischen Gesellschaft”, 38 (2), 1905, s. 1735–1739, DOI10.1002/cber.19050380283 (niem.).
  2. a b c d Raimund Miller i inni, Ketenes, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, 2005, s. 6–7, DOI10.1002/14356007.a15_063 (ang.).
  3. a b Willem J. Bouma i inni, Existence of stable structural isomers of ketene. A theoretical study of the C2H2O potential energy surface, „Journal of Organic Chemistry”, 47 (10), 1982, s. 1869–1875, DOI10.1021/jo00349a010 (ang.).
  4. Ben van Baar i inni, Hydroxyacetylene: Generation and Characterization of the Neutral Molecule, Radical Cation and Dication in the Gas Phase, „Angewandte Chemie International Edition in English”, 25 (3), 1986, s. 282–284, DOI10.1002/anie.198602821 (ang.).
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Keteny
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?