Karol Głogowski

Data i miejsce urodzenia	1 lipca 1933 Gowarczów
Data i miejsce śmierci	22 października 2005 Łódź
Członek Naczelnej Rady Adwokackiej
Okres	od 1983
Przynależność polityczna	Związek Młodych Demokratów, Ruch Wolnych Demokratów, Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela, Zespoły Inicjatywy Obywatelskiej
Multimedia w Wikimedia Commons

Karol Głogowski (ur. 1 lipca 1933 w Gowarczowie, zm. 22 października 2005 w Łodzi) – polski adwokat, działacz opozycji w PRL.

W 1958 ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Łódzkim. Po odbyciu aplikacji adwokackiej, rozpoczął w 1960 praktykę^[1].

W czasie wydarzeń października 1956 był jednym z założycieli Związku Młodych Demokratów. 30 listopada 1956 został przewodniczącym Tymczasowego Zarządu Głównego tej organizacji i pełnił tę funkcję aż do samorozwiązania się ZMD w styczniu 1957^[2].

Po rozwiązaniu kontynuował działalność opozycyjną w formie tajnych spotkań grup samokształceniowych. W marcu 1964 został aresztowany przez Służbę Bezpieczeństwa w czasie jednego z takich spotkań, a następnie przeszukano jego mieszkanie znajdując rękopis tekstu Sprawy Polskie jego przyjaciela Mieczysława Zawistowskiego, w którym była przeprowadzona krytyka ówczesnego systemu polityczno-społecznego. Na tej podstawie oskarżono go o przestępstwo z art. 23 tzw. małego kodeksu karnego, czyli o rozpowszechnianie fałszywych informacji mogących wyrządzić szkodę interesom PRL, co rozpoczęło wieloletnią batalię Karola Głogowskiego z systemem prawnym PRL, którą zaczęło komentować i śledzić Radio Wolna Europa. W lipcu 1964 ówczesny minister sprawiedliwości zawiesił go w prawach wykonywania zawodu adwokata. 29 września 1964 został uniewinniony przez sąd I instancji, a kilkanaście dni później przywrócono mu prawo wykonywania zawodu adwokata. Jednak prokuratura odwołała się od tego wyroku. 5 marca 1965 Sąd Wojewódzki w Łodzi częściowo uchylił wyrok I instancji uznając go winnym przechowywania, ale nie rozpowszechniania fałszywych informacji i jednocześnie umorzył postępowanie na mocy amnestii ogłoszonej w 1964^[1].

Mimo apelu Łódzkiej Izby Adwokackiej i próśb samego Karola Głogowskiego minister sprawiedliwości nie przywrócił mu praw wykonywania zawodu. W czerwcu 1965 ministerstwo wniosło do Sądu Najwyższego wniosek o rewizję wyroku. Sąd Najwyższy przychylił się do wniosku i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia, tym razem przez sąd I instancji w Warszawie. W lutym 1966, podobnie jak wcześniej Łódzki Sąd Wojewódzki, sąd w Warszawie nie uznał wprawdzie Karola Głogowskiego winnym rozpowszechniania fałszywych informacji, ale uznał winnym ich przechowywania, zaś w poczet kary zaliczył mu okres przebywania w areszcie, dzięki czemu Karol Głogowski nie musiał przebywać w więzieniu. Prokuratura jeszcze raz odwołała się od tego wyroku, jednak Sąd Wojewódzki w Warszawie podtrzymał w maju 1966 wyrok sądu I instancji. Jednym z obrońców Głogowskiego był Andrzej Kern^[1].

Karol Głogowski mógł na krótki czas wrócić do zawodu adwokata, jednak w październiku 1966 wiceminister sprawiedliwości Karol Zawadzki zwrócił się do Łódzkiej Izby Adwokackiej o skreślenie go z palestry. Początkowo Izba stawiała opór, ale ostatecznie pod naciskiem ministra, minimalną większością głosów skreśliła go z listy. Równocześnie Prokurator Generalny wystąpił do Sądu Najwyższego z wnioskiem o rewizję nadzwyczajną, do której ów sąd się przychylił kierując ponownie sprawę do sądu I instancji w Warszawie. Sąd ten skazał go w końcu, tak jak chciała prokuratura za rozpowszechnianie fałszywych informacji na karę 9 miesięcy pozbawienia wolności, zaliczając w poczet kary 4 miesiące spędzone w areszcie. Karol Głogowski ostatecznie nie odbył tej kary, gdyż w 1969 weszła w życie kolejna amnestia, która go automatycznie objęła^[1].

W związku ze skreśleniem z palestry przez Izbę Adwokacką nie mógł wykonywać zawodu adwokata aż do 19 maja 1981 kiedy to Naczelna Rada Adwokacka na wniosek Izby Łódzkiej uznała decyzję z 1966 za bezprawną i ponownie wpisała go na listę adwokatów^[1]. W latach 1968–1970 był bezrobotny, zaś w latach 1970-1976 pracował jako radca prawny w kilku łódzkich przedsiębiorstwach państwowych^[2].

W 1975 współredagował i podpisał list do Sejmu PRL przeciw zmianom w Konstytucji PRL^[2].

W 1977 założył Ruch Wolnych Demokratów, który wszedł wkrótce w skład Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela. W trakcie rozłamu w ROPCiO poparł Leszka Moczulskiego i wszedł w skład Rady ZINO. Nie był nigdy członkiem NSZZ „Solidarność”, ale jesienią 1980 był jednym z jej doradców w regionie łódzkim. Na początku 1981 był doradcą łódzkiego strajku studenckiego, który wywalczył rejestrację Niezależnego Zrzeszenia Studentów^[2].

Po wprowadzeniu stanu wojennego w 1981 był internowany w okresie od stycznia do marca 1982. Do internowania doszło w trakcie sprawy działacza łódzkiej „Solidarności”, Ryszarda Kostrzewy, w której Karol Głogowski jako jego obrońca przyjął linię obrony polegającą na dowodzeniu, że wprowadzenie stanu wojennego było nielegalne^{[potrzebny przypis]}. Po wypuszczeniu z internowania pracował jako adwokat^[2]. W 1983 został wybrany na członka Naczelnej Rady Adwokackiej, pełnił też funkcję sędziego w Wyższym Sądzie Dyscyplinarnym tej Rady^[1].

Na przełomie 1998 i 1999 był obrońcą Kazimierza Świtonia w procesie o postawienie krzyży na Żwirowisku w Auschwitz-Birkenau^[2]. W 2003 przeszedł na emeryturę^[2].

W listopadzie 2003 Instytut Pamięci Narodowej bez uzasadnienia odmówił Głogowskiemu uznania wniosku o przyznanie statusu pokrzywdzonego i wglądu do akt zgromadzonych w tej instytucji^[3]. Głogowski odwołał się od tej decyzji do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Sąd uchylił postanowienie IPN, jednak IPN odwołał się od tego wyroku do NSA^[4]. W sprawę po stronie Głogowskiego zaangażował się Rzecznik Praw Obywatelskich. Powodem odmowy przyznania przez IPN statusu pokrzywdzonego mogło być podpisanie w 1954 przez Głogowskiego, podówczas studenta prawa pracującego w jednym z łódzkich zakładów pracy, zobowiązania do współpracy z bliżej nieokreślonymi organami bezpieczeństwa w zakresie wykrywania afer gospodarczych^[5]. Głogowski przyznawał się otwarcie do tego, zaprzeczając jednak aby do jakiejkolwiek współpracy doszło^[4]. 13 stycznia 2005 NSA ostatecznie oddalił kasację IPN, przyznając tym samym Karolowi Głogowskiemu status pokrzywdzonego i podzielając jego opinię, wyrażoną w liście otwartym do prezesa IPN, że pracownicy tej instytucji nieprawidłowo interpretowali na jego niekorzyść przepis art. 6 ust. 3 Ustawy o IPN^[6].

W 2002 został odznaczony medalem „O Niepodległość Polski i Prawa Człowieka 13 XII 1981 – 4 VI 1989”.

• Niezależny – o film dokumentalnym o kampanii do Sejmu Karola Głogowskiego
• Jerzy Scheur: Co zawdzięczam Karolowi Głogowskiemu?. www.honor.pl. [dostęp 2010-09-10]. (pol.).