Kanalizacja, system kanalizacyjny – infrastruktura, która jest zbiorem wszystkich elementów służących do zbierania, transportu i unieszkodliwiania ścieków bytowo-gospodarczych oraz wód deszczowych za pomocą kanałów ściekowych. System kanalizacyjny składa się z następujących elementów^[1]:

• przykanaliki łączące instalacje kanalizacyjne z sieciami;
• sieci kanalizacyjne, a w tym system rur, koryt, kolektorów, studzienek rewizyjnych, zbiorników retencyjnych, kanałów retencyjnych itp.;
• oczyszczalnie ścieków;
• urządzenia do miejscowego zagospodarowania wód opadowych,
• wyloty kanalizacyjne, które wprowadzają oczyszczone ścieki lub wody opadowe do odbiornika.

Podstawowe kryterium podziału systemów kanalizacyjnych opiera się na sposobie transportu łącznego bądź rozłącznego ścieków i wód opadowych. W związku z tym rozróżnia się następujące typy kanalizacji:

• kanalizacja bezsieciowa (bezodpływowa)
• kanalizacja ogólnospławna – wszystkie rodzaje ścieków na terenie objętym zasięgiem systemu (zlewni) są odprowadzane do tych samych kanałów, którymi potem trafiają do oczyszczalni. W szczególności oznacza to, że oczyszczalnia w okresach bezopadowych oczyszcza ścieki bytowo-gospodarcze, wody infiltracyjne i wody przypadkowe, natomiast w okresach występowania opadów, oczyszczaniu podawane są zarówno ścieki bytowo-gospodarcze, wody infiltracyjne i przypadkowe oraz w większym lub mniejszym stopniu wody opadowe. Kanalizacja ogólnospławna wyposażona jest w przelewy burzowe, które pozwalają w okresach intensywnych opadów odprowadzić bezpośrednio do odbiornika część transportowanej systemem kanalizacyjnym mieszaniny ścieków. Ilość ścieków odprowadzanych do odbiornika, stanowiących tzw. zrzut burzowy wynika z możliwości przepustowych oczyszczalni ścieków, możliwości odbiornika ścieków do przyjęcia określonych ilości ścieków oraz możliwości retencjonowania ścieków, przy czym maksymalna liczba zrzutów ścieków z systemu kanalizacyjnego do odbiornika nie może przekraczać 10 razy w ciągu roku^[2].
• kanalizacja rozdzielcza – w systemie tym występują dwie odrębne sieci kanalizacyjne: sieć bytowo-gospodarcza nazywana zwykle siecią sanitarną, którą transportowane są ścieki bytowo-gospodarcze oraz przemysłowe, a także sieć deszczowa, którą odprowadzana jest woda opadowa. Ścieki opadowe najczęściej transportowane są bezpośrednio do odbiornika, najczęściej rzeki. W przypadkach określonych w przepisach prawa^[2] powinny podlegać wcześniejszemu oczyszczeniu celem usunięcia np. substancji ropopochodnych i zawiesin.
• kanalizacja półrozdzielcza – analogicznie jak kanalizacja rozdzielcza składa się z sieci sanitarnej oraz sieci deszczowej. Różnica polega na tym, że ten typ kanalizacji wyposażony jest w separatory kanalizacji półrozdzielczej, które umożliwiają zrzut części ścieków deszczowych tzw. pierwszej fali spływu z sieci deszczowej do sieci sanitarnej. Dzięki takiemu zabiegowi najbardziej zanieczyszczona część ścieków deszczowych może zostać skierowana do oczyszczalni^[1][3].

Najistotniejsza klasyfikacja systemów kanalizacyjnych opiera się na hydraulicznych warunkach przepływu ścieków i w związku z tym wyróżnia się następujące systemy:

• kanalizacja grawitacyjna – budowana jest na obszarach, na których występuje wyraźny spadek terenu w kierunku oczyszczalni ścieków. Ścieki w takim systemie są transportowane pod wpływem grawitacji, ale przy spełnieniu warunku, że prędkość przepływu ścieków jest co najmniej równa prędkości samooczyszczania zwanej niezamulającą z pewnymi wyjątkami dotyczącymi kanałów początkowych. Wariantem tego systemu jest kanalizacja grawitacyjno-pompowa, która jest stosowana w przypadku występowania przeszkód terenowych np. wzniesień, które wymuszają potrzebę stosowanie przepompowni.
• kanalizacja ciśnieniowa – ten system kanalizacyjny stosowany jest wyłącznie do transportu ścieków bytowo-gospodarczych i przemysłowych. Ten rodzaj kanalizacji przeznaczony jest szczególnie do stosowania w terenie o urozmaiconej rzeźbie, gdzie spływ ścieków odbywa się w obu kierunkach i tym samym wykluczone jest zastosowanie kanalizacji grawitacyjnej, a przede wszystkim w terenach o zabudowie rozproszonej i bardzo rzadkiej. Transport ścieków wymuszony jest działaniem pomp ściekowych zlokalizowanych w miejscach powstawania ścieków.
• kanalizacja podciśnieniowa – jest to typ kanalizacji stosowany na terenach o niewielkich deniwelacjach, które tym samym wykluczają spływ grawitacyjny ścieków do oczyszczalni. W systemie tym, w stacjach wyposażonych w pompy podciśnieniowe i zlokalizowanych w pobliżu oczyszczalni ścieków wytwarzane jest podciśnienie, dzięki któremu następuje zasysanie ścieków ze zbiorników położonych w miejscach powstawania i transport w kierunku oczyszczalni.

• oczyszczanie ścieków
• odwodnienie (budownictwo)
• separator (kanalizacja)
• Surp
• syfon
• szambo
• czyszczenie kanalizacji (metoda WUKO)