For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Kamień runiczny Jarlabankego w Täby (U 164).

Kamień runiczny Jarlabankego w Täby (U 164)

Zdjęcie kamienia

Kamień runiczny Jarlabankego – granitowy głaz jest jednym z dziesięciu kamieni Jarlabankego znajdujących się w okolicach Täby w południowo-wschodniej Upplandii. Wszystkie zostały wzniesione na początku XI w. na polecenie Jarlabankego, który chciał w ten sposób zaznaczyć swoje wpływy[1].

Kamień jest jednym z czterech tworzących tzw. most Jarlabankego. Około 1050 r. zlecił on zbudowanie mostu na południowych krańcach swoich ziem. Most miał długość 150 m oraz szerokość ponad 6 m[2] i łączył miejscowości Täby i Vallentuna[3] Dwa spośród kamieni z inskrypcjami runicznymi stały naprzeciwko siebie na północnym krańcu mostu, dwa pozostałe na południowym. Na wszystkich znalazły się podobne inskrypcje. Do dzisiaj zachowały się jedynie dwa z czterech kamieni runicznych, są to kamienie stojące na północnym krańcu. Dwa pozostałe zostały przeniesione w średniowieczu do kościoła Danderys i kościoła Fresta[4]. Głaz o sygnaturze U 164 znajduje się po prawej stronie mostu i jest bliźniaczym kamieniem głazu o sygnaturze U 165, który stoi naprzeciwko. Przyjmuje się, że kamień został wykonany przez mistrza runicznego o imieniu Fot.[2] Podstawa kamienia w Täby ma wysokość 2,20 m oraz szerokość 1,67 m.[5]

Rysunek na kamieniu przedstawia dwa węże splecione ogonami, przypominające kształtem przepołowione jabłko oraz chrześcijański krzyż[6]. W węża znajdującego się po prawej stronie wpisane jest imię Jarlabankiego[7]. Tekst inskrypcji rozpoczyna się przy głowie lewego węża. Koniec inskrypcji znajduje się w „doklejonej” części ogona prawego węża. Ostatnie znaki są także dużo mniejsze od pozostałych, co wskazuje na kolejność tworzenia inskrypcji oraz rzeźbienia ornamentów. Najpierw powstał rysunek, w który później wpisano tekst[8].

Treść inskrypcji:

Staroszwedzki: iarlabaki lit raisa stain þisa atsik kuikuan aukbru þisa karþi furont sina aukainati alan tabu kuþhialbionthans[9]

Współczesny szwedzki: Jarlabanke lät resa dessa stenar efter sig, medan han levde, och han gjorde denna bro för sin själ och ensam ägde han hela Täby. Gud hjälpe hans själ.[10]

Polski: Jarlabanki kazał wznieść kamień ten dla siebie żyjącego (za życia) i most ten wykonać za duszę swoją i posiadał całe Täby. Bóg niech wspomoże duszę jego[9].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Sven B.F. Jansson, Runinskrifter i Sverige, (Uppsala: Almqvist & Wiksell Förlag AB, 1984), s. 121.
  2. a b Runriket – Jarlabankes bro (www.stockholmslansmuseum.se)
  3. U 164 Uppland: Täby tä (www.christerhamp.se)
  4. Jansson, s. 110-112.
  5. Upplands runskrifter (http://www.raa.se)
  6. Samnordisk runtextdatabas: U 164.
  7. Glen Ö R Lexerius, Jarlabanke – U 150, en runsten för mycket?, 2011, s. 11. (http://www.archaeology.su.se/)
  8. Witold Maciejewski (red.), Runy (Warszawa: Wydawnictwo Trio, 2011), s. 63.
  9. a b Maciejewski, s. 63.
  10. Lexerius.
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Kamień runiczny Jarlabankego w Täby (U 164)
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?