James McAvoy

James McAvoy na San Diego Comic-Conie, 2019
Imię i nazwisko	James Andrew McAvoy
Data i miejsce urodzenia	21 kwietnia 1979 Glasgow
Zawód	aktor
Współmałżonek	Anne-Marie Duff (2006-2016; rozwód)
Lata aktywności	od 1995
Multimedia w Wikimedia Commons

James Andrew McAvoy^[1] (ur. 21 kwietnia 1979 w Glasgow) – szkocki aktor filmowy, teatralny i telewizyjny.

Urodził się i dorastał w Glasgow^[2][3] w rodzinie katolickiej jako syn pielęgniarki psychiatrycznej Elizabeth (z domu Johnstone, zm. 2018) i budowniczego Jamesa McAvoya, Seniora^[4]. Kiedy miał siedem lat, jego rodzice rozwiedli się. Matka McAvoya cierpiała na zły stan zdrowia, a następnie wysłała Jamesa do dziadków ze strony matki, Mary i Jamesa Johnstone’a, w pobliskiej dzielnicy Drumchapel w Glasgow. Jego matka mieszkała z nimi sporadycznie. McAvoy ma siostrę Joy (została potem wokalistką szkockiej grupy Streetside) i młodszego przyrodniego brata Donalda^[4]. Nie miał kontaktu z ojcem od dzieciństwa. Jako dziecko marzył, by zostać misjonarzem. Trenował boks, szermierkę, rugby. W latach 1990–1997 uczęszczał do katolickiej St. Thomas Aquinas Secondary School^[5] w Jordanhill. W latach 1997–2000 studiował w Royal Scottish Academy of Music and Drama^[5] w Glasgow.

Mając 16 lat zadebiutował na dużym ekranie w dreszczowcu Bliski pokój (The Near Room, 1995)^[6]. Po udziale w miniserialu HBO/BBC Kompania Braci (Band of Brothers, 2001), wystąpił w roli Leto Atrydy II w miniserialu TV-Hallmark Dzieci Diuny (Children of Dune, 2003), będącego adaptacją powieści Franka Herberta.

Rola Steve’a w serialu Shameless (2004-2005) przyniosła mu w 2004 nominację do nagrody Brytyjskiej Komedii w kategorii „najlepszy debiutant telewizyjny”. Zwrócił na siebie uwagę rolą Rory’ego O’Shei, irlandzkiego nastolatka chorującego na dystrofię mięśniową w dramacie Ja w środku tańczę (Inside I’m Dancing, 2004). Wcielił się w drugoplanową postać Fauna Tumnusa w kinowej adaptacji powieści fantasy C.S. Lewisa Opowieści z Narnii: Lew, Czarownica i stara szafa (The Chronicles of Narnia: The Lion, the Witch and the Wardrobe, 2005). Zagrał tytułowego Joe Macbetha w uwspółcześnionej i uproszczonej wersji dramatu Szekspira telewizji BBC Makbet (Macbeth, 2005), którego akcja toczy się w kuchni wykwintnej restauracji.

W 2005 wziął udział w przedstawieniu Breathing Corpses wystawianym w Royal Court Theatre. Za rolę narratora-osobistego lekarza ugandyjskiego dyktatora Idi Amina w dramacie historycznym Ostatni król Szkocji (The Last King of Scotland, 2006) był nominowany do nagrody BAFTA, którą otrzymał w 2006 w kategorii Dorastający Gwiazdor. Za rolę w dramacie Pokuta z 2007 był nominowany do Złotego Globu i nagrody BAFTA. W 2008 zagrał główną rolę w filmie akcji Wanted – Ścigani. W 2011 zagrał młodego Charlesa Xaviera w filmie X-Men: Pierwsza klasa; wystąpił w tej samej roli w X-Men: Przeszłość, która nadejdzie, X-Men: Apocalypse oraz X-Men: Mroczna Phoenix.

18 października 2006 poślubił Anne-Marie Duff, którą poznał na planie serialu Shameless. Mają syna Brendana (ur. 2010). W 2016 rozwiedli się^[7].

• 1995: Bliski pokój (The Near Room) jako Kevin Savage
• 1997: Sanatorium poetów (Regeneration) jako Anthony Balfour
• 2001: Basen (Swimming Pool – Der Tod feiert mit) jako Mike
• 2002: Królowa Bollywood (Bollywood Queen) jako Jay
• 2003: Jaskrawe młode rzeczy (Bright Young Things) jako Simon Balcairn
• 2004: Zemsta Hebalończyka (Strings) jako Hal (głos)
• 2004: Wimbledon jako Carl Colt
• 2004: Ja w środku tańczę (Inside I’m Dancing) jako Rory O’Shea
• 2005: Opowieści z Narnii: Lew, Czarownica i stara szafa (The Chronicles of Narnia: The Lion, the Witch and the Wardrobe) jako pan Tumnus
• 2006: Ostatni król Szkocji (The Last King of Scotland) jako dr Nicholas Garrigan
• 2006: Penelope jako Max
• 2006: Miłosna układanka (Starter for Ten) jako Brian Jackson
• 2007: Pokuta jako Robbie Turner
• 2007: Zakochana Jane jako Tom Lefroy
• 2008: Wanted – Ścigani (Wanted) jako Wesley Gibson
• 2009: Ostatnia stacja (The Last Station) jako Walentin Bułhakow
• 2011: X-Men: Pierwsza klasa (X-Men: First Class) jako Charles Xavier / Professor X
• 2013: Zniknięcie Eleanor Rigby: Ona jako Conor
• 2013: Zniknięcie Eleanor Rigby: On jako Conor
• 2013: Brud jako Bruce Robertson
• 2013: Trans (Trance) jako Simon
• 2014: Zniknięcie Eleanor Rigby: Oni jako Conor
• 2014: X-Men: Przeszłość, która nadejdzie (X-Men: Days of Future Past) jako Charles Xavier / Professor X
• 2015: Victor Frankenstein jako Victor Frankenstein
• 2016: X-Men: Apocalypse jako Charles Xavier / Professor X
• 2016: Split jako: Dennis / Patricia / Hedwig / Kevin
• 2017: Atomic Blonde jako David Percival
• 2017: Submergence jako James Moore
• 2018: Gnomeo i Julia. Tajemnica zaginionych krasnali (Sherlock Gnomes) jako Gnomeo (głos)
• 2018: Deadpool 2 jako Charles Xavier / Professor X (cameo)
• 2019: Glass jako Bestia, Patricia, Hedwig, Dennis oraz wiele innych
• 2019: X-Men: Mroczna Phoenix (Dark Phoenix) jako Charles Xavier / Professor X
• 2019: To: Rozdział 2 (It Chapter Two) jako Bill Denbrough
• 2021: Mój syn (My Son) jako Edmond Murray
• 2022: Bańka (The Bubble) jako on sam (cameo)
• 2023: Księga Clarence’a (The Book of Clarence) jako Poncjusz Piłat

• 1997: Anioł mija przez (An Angel Passes By) jako miejscowy chłopak
• 2000: Lorna Doone jako sierżant Bloxham
• 2002: Białe zęby (White Teeth) jako Josh
• 2005: Makbet (Macbeth) jako Joe Makbet

• 1997: Bill (The Bill) jako Gavin Donald
• 2001: Kompania Braci (Band of Brothers) jako szeregowy James Miller
• 2001: Morderstwo w pamięci (Murder in Mind) Martin Vosper
• 2002: Tajemnice inspektora Lynley (The Inspector Lynley Mysteries) jako Gowan Ross
• 2002: Detektyw Foyle (Foyle’s War) jako Ray Pritchard
• 2003: Rozgrywki (State of Play) jako Dan Foster
• 2003: Early Doors jako Liam
• 2003: Dzieci Diuny (Children of Dune) jako Leto II Atryda
• 2004-2005: Shameless jako Steve
• 2009-2010: Roztańczona Angelina: Nowe kroki jako Pan Maurice Mouseling (głos)
• 2019: His Dark Materials jako Lord Asriel

• James McAvoy w bazie IMDb (ang.)
• James McAvoy w bazie Filmweb
• James McAvoy w bazie Notable Names Database (ang.)