Jühnde

Widok na Jühnde z północnego zachodu – z wieży Gaussa
Herb Flaga
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Dolna Saksonia
Powiat	Powiat Getynga
Burmistrz	Dietmar Bode[1]
Powierzchnia	24,49 km²
Wysokość	310 m n.p.m.
Populacja (31.12.2013) • liczba ludności • gęstość	1 040[2] 43 os./km²
Nr kierunkowy	05502
Kod pocztowy	37127[3]
Tablice rejestracyjne	GÖ(alternatywnie: DUD, HMÜ)[4]
Położenie na mapie Dolnej Saksonii Jühnde
Położenie na mapie Niemiec Jühnde
51°28′N 9°48′E/51,466667 9,800000
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Jühnde – miejscowość i gmina w Niemczech, w kraju związkowym Dolna Saksonia, w powiecie Getynga, wchodzi w skład gminy zbiorowej Dransfeld. Miejscowość słynie z podejmowanych inicjatyw ekologicznych.

Jühnde jest położone w centralnej części Niemiec, w powiecie Getynga (Dolna Saksonia). Miejscowość leży na południowy wschód od góry Hoher Hagen, około 13 km na południowy zachód od Getyngi i 13 km na północny wschód od Hann. Münden. Przez północno-wschodnią część wsi przebiega droga L559. Urząd gminy znajduje się na północnym zachodzie miejscowości, przy ulicy Am Schedener Stieg^[5]. Miejscowość otoczona jest przez liczne pola uprawne. Gmina Jühnde składa się z dwóch miejscowości: Jühnde i Barlissen.

Jühnde znajduje się w obszarze klimatu umiarkowanego. Miesiącem o największych opadach atmosferycznych jest czerwiec^[6].

Pierwsza wzmianka o Jühnde pochodzi z 960 r., z czasów Ottona I Wielkiego, kiedy zamek na drodze z Münden do Getyngi nie został jeszcze wybudowany. W X wieku powstał tam zamek, który niedługo później został opuszczony. W 1664 nieruchomość została zakupiona przez Ottona Freiherra Grote – znanego i szanowanego przez lokalną ludność działacza – który zamek odbudował. Wioska ucierpiała za czasów okupacji francuskiej dokonanej przez Napoleona I Bonaparte. Potomkiem Ottona Freiherra Grote jest Rüdiger Freiherr Grote, który przejął w 1963 roku zamek. W 1805 roku w Jühnde powstał park utrzymany w stylu wczesnego romantyzmu^[7][8].

Liczba ludności miejscowości na przestrzeni ostatnich 25 lat ma tendencję wzrostową. W roku 2011 liczba ludności zmalała. Gęstość zaludnienia to 43 osób/km²^[2].

Herb Jühnde przedstawia bramę i mur obronny z blankami. Na bramie znajduje się przekrzywiony herb przedstawiający złoty półksiężyc na czerwonym tle. Po bokach bramy znajdują się kłosy zboża^[9].

W radzie gminy Jühnde urzęduje 11 radnych: w tym siedem z SPD, 7 z CDU i jeden z GRÜNE^[10]. Burmistrzem jest Dietmar Bode^[11].

Burmistrzowie Jühnde^[12]

Z inicjatywy jednostki naukowej Interdisziplinäres Zentrum für Nachhaltige Entwicklung na Uniwersytecie w Getyndze, Jühnde jest pierwszą całkowicie bioenergetyczną miejscowością w Niemczech^[14][15].

Celem inicjatywy jest zapewnienie miejscowej społeczności całkowitej samowystarczalności przy jednoczesnej ochronie środowiska naturalnego. W tym celu w 2005 roku został skutecznie wdrożony odpowiedni program działań. Od 2007 miejscowość ograniczyła emisję dwutlenku węgla do poziomu spełniającego wymogi Unii Europejskiej na rok 2050^[16].

Największa część wytwarzanej energii pochodzi z biomasy. Biogaz powstający codziennie przy fermentacji około 32 ton kiszonki i 29 m³ gnojownicy wykorzystywany jest do produkcji ciepła i energii elektrycznej^[17]. Powstała w ten sposób energia dostarczana jest do lokalnej sieci energetycznej, a ciepło – przez podziemną sieć ciepłowniczą, wprost do ok. 200 domostw. Jeśli zimą miejscowość nie jest w stanie wyprodukować wystarczającej ilości energii, w ciepłowni spalane są odpady drzewne.

Jühnde jest w stanie produkować około 4 mln kWh rocznie, w przybliżeniu dwa razy więcej niż wynosi roczne zużycie energii przez całą wioskę. Cena 1 kWh wynosi około 17 centów, co daje roczne przychody ze sprzedaży wynoszące około 600 000 euro. Ponadto, przeciętne gospodarstwo domowe oszczędza na energii odnawialnej, w stosunku do cen konwencjonalnej energii elektrycznej, około 750 euro rocznie^[12].

Dzięki podjętym przez mieszkańców działaniom, Jühnde stało się znane nie tylko w Niemczech, ale i na całym świecie. W 2005 roku przedstawiciele m.in. USA i Japonii przybyli do Jühnde, aby obejrzeć tę pierwszą bioenergetyczną miejscowość i zaczerpnąć pomysły na sposoby ochrony środowiska naturalnego we własnych krajach.

Wraz ze zmianą sposobu pozyskiwania energii nastąpiła zmiana mentalności mieszkańców Jühnde. Dba się tam o niestosowanie pestycydów i nawozów sztucznych, stara się zapobiegać sztucznej erozji gleb.

Jühnde jest znane przede wszystkim z zamku i dużej ilości zieleni, jednak istnieją też obiekty o konstrukcji szkieletowej, powstałe od XVII do XIX wieku.

Ewangelicki Kościół Luterański pw. św. Marcina jest położony w północnej części miasta. Najstarsze zabudowania kościelne pochodzą z okresu od VII do IX wieku. W dokumentach pierwsza wzmianka o kościele pojawiła się w 1217 roku. W jednej ze ścian kościoła znajduje się płyta nagrobna, na której widnieje napis: „IN PACE AMEN ANNO 1507”. 13 stycznia 1583 rozpoczęto budowę drugiej części kościoła. W 1735 roku miał on już łącznie 90 metrów długości i 26 metrów szerokości. Powstała też, wybudowana na planie kwadratu i zwieńczona kopułą z latarnią, wieża. Całość została otoczona kamiennym murem. Nowa ambona i ołtarz zostały wybudowane pod koniec XVIII wieku. Wieżę odrestaurowano i przebudowano w 1958 roku. Wnętrze kościoła zostało odrestaurowane w 1968 roku. Niedawno, kościół był ponownie restaurowany. Niestety zostały wtedy zamurowane bardzo ważne, drewniane elementy jego architektury^[18].

Organy kościelne zostały wykonane w 1968 roku przez Rudolfa Janke. Posiadają dwa manuały i klawiaturę pedałową oraz 10 registrów.

Od poniedziałku do piątku:

• Rano: o 7, przez 5 minut; dzwon 2 (h¹)
• Południe: o 11, przez 5 minut; dzwon 2 (h¹)
• Wieczór: o 18, przez 5 minut; dzwon 2 (h¹)

Sobota i niedziela:

• Wieczór: o 18, przez 10 minut; dzwony 1, 2, 3 (fis¹; h¹; cis²)

Pozostałe:

• Na narodziny dziecka: o 12, dzwony 2, 3 i 4 (h¹; cis²; fis²)
• Śmierć mieszkańca: o 9, trzy razy po 15 minut (w odstępach co 7 minut); dzwony 1 i 2 (fis¹; h¹)

Nad Jühnde góruje zamek wzniesiony w X wieku. Pierwszy raz był on przebudowany w 1290 roku. Został on opuszczony w 1463 r. i popadł w ruinę. Jedynym obecnie istniejącym fragmentem dawnej budowli jest jej wieża. W 1664 roku został przejęty przez baronów von Grote. Został całkowicie odbudowany przez Ottona Freiherra von Grote. Jego potomek, Otto Ulrich Freiherr von Grote, stworzył w 1805 roku dookoła zamku park. Od tego czasu architektura budowli nie uległa zmianie.

Obecnie zamek jest własnością prywatną^[18]. Wieża zamku jest siedzibą archiwum Heinrich Sonhrey Society^[20].

Na północ od wsi, przy drodze L559 znajduje się gaj pamięci (niem. Ehrenhain) utworzony w 1920 roku, jako miejsce pamięci poległych żołnierzy z I wojny światowej. W gaju rosną dęby. Jest on otoczony żywopłotem. Później do gaju dodano dwa pomniki upamiętniające poległych żołnierzy z II wojny światowej^[21].

Przez Jühnde biegnie 13 kilometrowa ścieżka turystyczna, prowadząca przez okoliczne pola i lasy. Swą niemieckią nazwę – Quellenpfad – zawdzięcza okolicznym źródłom, przy których przebiega. Przy każdym ze źródeł znajduje się tablica zawierająca szczegółowe informacje. Ścieżka zaczyna się nieopodal, w miejscowości Scheden na Jühnder Straße. Zaraz potem prowadzi przez dolinę Am hilligen Born. Po około 8 km wychodzi na tzw. Starą Drogę i dochodzi do Jühnde. Cała ścieżka jest bardzo dobrze oznakowana. Pokonanie całej ścieżki zajmuje około 3–4 godziny^[22].

 Osobny artykuł: Wieża Gaussa.

Na północny zachód od Jühnde znajduje się Wieża Gaussa. Jest to wieża widokowa o wysokości 51 metrów, usytuowana na szczycie góry Hoher Hagen. Budowla została nazwana na cześć niemieckiego matematyka, Carla Friedricha Gaussa. Do wieży można dojechać samochodem. Wewnątrz wieży znajduje się winda i restauracja z panoramicznym widokiem^[23].

Przez północno-wschodnią część Jühnde przebiega droga L559, a ok. 5 km na południowy wschód biegną autostrady A7 i A38. Przez miejscowość przebiegają linie autobusowe nr 120, 121 i 9120. W Jühnde znajdują się trzy przystanki autobusowe^[24]. Jühnde jest połączone drogą Barlissen Straße z sąsiednią wioską Barlissen.

Na południowy wschód od miejscowości przebiega Linia kolejowa Hannover – Würzburg, a na południe znajduje się Mackenrodttunnel. Natomiast stacja kolejowa Jühnde znajduje się na południowy wschód od zabudowań Jühnde, przy drodze K209^[25].

W Jühnde działa między innymi^[26]:

• Klub gimnastyczno-sportowy
• Klub tenisowy
• Ochotnicza straż pożarna
• Chór męski „Liederkranz”
• Grupa teatralna
• Heinrich Sohnrey Society
• Niemiecki Czerwony Krzyż
• Krąg osób starszych

W roku 2007 w Jühnde została nakręcona telenowela dokumentalna Männer allein daheim dla stacji Kabel eins^[27]. Ponadto, w miejscowości powstał 30 minutowy film dokumentalny przedstawiający sposób działania lokalnej biogazowni pt. Wenn Mist zu Strom wird; Ein Dorf heizt ein^[28].

• Katharina Weitemeyer^[29] (ur. 27 września 1643, zm. ?) – aktywna działaczka rady miejskiej, żona Franza von Lippe.
• Heinrich Sohnrey^[30] (ur. 19 czerwca 1859, zm. 26 stycznia 1948) – niemiecki pisarz, jego grób znajduje się na cmentarzu przy kościele w Jühnde.

• Oficjalna strona internetowa miejscowości. gemeinde-juehnde.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-10)].
• bioenergetyczna wioska Jühnde