For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Ignacy Rzecki.

Ignacy Rzecki

Kamienica Józefa Grodzickiego przy Krakowskim Przedmieściu 7, gdzie miał mieszkać Ignacy Rzecki
Tablica pamiątkowa w bramie kamienicy Józefa Grodzickiego przy ul. Krakowskie Przedmieście 7

Ignacy Rzecki – postać fikcyjna, bohater powieści Lalka Bolesława Prusa. Przez zamieszczenie w powieści Pamiętnika starego subiekta staje się drugim pierwszoplanowym narratorem utworu.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Jego ojciec w młodości był żołnierzem[1], a w latach starszych woźnym w Komisji Spraw Wewnętrznych[1]. Rzecki wywodził się z mieszczaństwa. W dzieciństwie mieszkał z ciotką Zuzanną[1] i ojcem na czwartym piętrze kamienicy na Starym Mieście[1]. W młodości w wolne dni jego zajęciem było puszczanie latawców, w czasie niepogody zaś robił bańki mydlane[1]. Wychowany został w duchu patriotycznym. Ojciec nauczył go czytać, pisać, kleić koperty, ale przede wszystkim nauczył musztry[1], której nauka odbywała się również nocą[1]. Ojciec Ignacego zmarł w roku 1840[1]. Wówczas Ignacy przysposobiony został przez siostrę ojca – Zuzannę i Raczka[1], z którym wzięła ślub[1], po czym poszedł pracować w sklepie kolonialno-galanteryjno-mydlarskim[1] do Mincla[1]. W roku 1846 objął stanowisko subiekta. Pracował tam jeszcze dwa lata, po czym wyjechał uczestniczyć w powstaniu węgierskim w 1848 roku walcząc "o wolność waszą i naszą".

Bracia: starszy Franc i młodszy Jan Minclowie (będący bratankami starego Jana Mincla) przez kilka lat prowadzili razem sklep, po czym podzielili go w roku 1850. Franc został na miejscu z towarami kolonialnymi, a Jan z galanterią i mydłem przeniósł się na Krakowskie Przedmieście[1]. Również Ignacy po powrocie w roku 1853 dołączył do Jana[1]. Jan ożenił się z Małgorzatą Pfeifer, ta zaś, gdy została wdową wyszła za Stanisława Wokulskiego. Małgorzata zmarła po czterech latach[1], a właścicielem sklepu został Wokulski[1].

Jest człowiekiem starej daty: gorącym bonapartystą i zapatrzonym w przeszłość romantykiem. Jego kalkulacje polityczne są dość naiwne, wierzy w rychłą wojnę, która przyniesie Polsce niepodległość, nadal po 1871 roku jest zapatrzony we Francję.

W czasie trwania akcji utworu, od 25 lat mieszka w pokoiku przy sklepie[2], w którym pracuje jako subiekt najpierw u Mincla, a potem u Wokulskiego. Przyjaźni się bardzo z przełożonymi. Pracuje z wielkim uczuciem, przy tym jest niezwykle skromny i oddany swojemu zajęciu, jednak zupełnie nie umie poradzić sobie w życiu.

Prowadzi regularne, proste życie. Codziennie wstaje o szóstej, myje się i wyciera ręcznikami[2]. Wypuszcza psa na dwór, myli się przy zapinaniu mankietów, idzie na dwór zobaczyć pogodę, parzy herbatę, czesze się i o wpół do siódmej jest gotów do pracy[2]. Po tym otwiera tylne drzwi do zakładu, zapala światło i sprawdza listę zajęć na dany dzień[2]. Później robi przegląd towaru na półkach i gablotach[2]. Codziennie około trzynastej idzie do swojego pokoju na obiad[2], z którego wraca godzinę później[2]. O ósmej zamyka sklep[2], robi dzienny rachunek, sprawdza kasę i robi listę zadań na kolejny dzień[2]. Jeśli miewa udany dzień czyta wieczorami prasę lub gazety[2]. Zdarza się czasem, że grywa na gitarze[2].

Czasami mówił na głos zdania w rodzaju: - Głupstwo handel... głupstwo polityka... głupstwo podróż do Turcji... głupstwo całe życie, którego początku nie pamiętamy, a końca nie znamy... Gdzież prawda?...[2]. Z tego powodu uważano go czasem za bzika[2]. Pisał też pamiętnik[2].

Rzadko wychodzi na dwór, a jego spacery dotyczą jedynie najbliższych uliczek[2]. Mimo to, wie wiele o swoich pracownikach - gdzie przebywają, z kim i o której[2].

Jego towarzyszem był jednooki[3] pudel[3] Ir[2]. Po sprzedaży sklepu jest spychany na drugi plan i nieustannie kontrolowany. Nie umie dojść do wniosku, że jego życiowe ideały legły w gruzach. Ostatecznie umiera w wielce symbolicznej scenie w swoim miejscu pracy, które tak ukochał. Był starym idealistą, który okazał się nie przystawać do czasów, w których żył.

Odniesienia w kulturze

[edytuj | edytuj kod]

Postać Ignacego Rzeckiego pojawia się w produkcji kinowej pod tym samym tytułem, w której w rolę bohatera wcielił się Tadeusz Fijewski, a także w serialu telewizyjnym (Bronisław Pawlik).

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]
  • Z inicjatywy poety Stefana Godlewskiego na początku 1937 w bramie kamienicy Józefa Grodzickiego przy ul. Krakowskie Przedmieście 7 odsłonięto tablica upamiętniająca Ignacego Rzeckiego (tam miał mieszkać stary subiekt)[4][5]. Tablica została zniszczona w 1944 i odtworzona w 1988[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h i j k l m n o p Bolesław Prus: Lalka, tom I, rozdział III: "Pamiętnik starego subiekta"
  2. a b c d e f g h i j k l m n o p q Bolesław Prus: Lalka, tom I, rozdział II: "Rządy starego subiekta"
  3. a b Bolesław Prus: Lalka, tom I, rozdział IV: "Powrót"
  4. Pomnik bohaterów „Lalki” Prusa. „Warszawski Dziennik Narodowy”. Nr 91, s. 4, 3 kwietnia 1937. 
  5. W. Osten. Prus w anegdocie. „Warszawski Dziennik Narodowy”. Nr 133, s. 8, 16 maja 1937. 
  6. Stanisław Ciepłowski: Napisy pamiątkowe w Warszawie XVII-XX w.. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 137. ISBN 83-01-06109-X.
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Ignacy Rzecki
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?