Henryk Walczak

kapitan piechoty
Data i miejsce urodzenia	15 stycznia 1899 Krzesimów
Data i miejsce śmierci	17 lipca 1956 Gdańsk
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Jednostki	Kwatera Główna 20 Dywizji Piechoty
Stanowiska	oficer wywiadowczy
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Henryk Walczak^[a] (ur. 15 stycznia^[b] 1899 w Krzesimowie, zm. 17 lipca 1956 w Gdańsku) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy.

Urodził się 15 stycznia 1899 w Krzesimowie, w ówczesnym powiecie lubelskim guberni lubelskiej, w rodzinie Ignacego, ogrodnika^[4][5]. Uczył się w Szkole Handlowej w Lublinie^[4].

1 lipca 1915 wstąpił do Legionów Polskich i został przydzielony do 1. kompanii V batalionu 7 pułku piechoty^[4][6][7]. 5 lipca^[6][7] lub 6 sierpnia 1916 pod wsią Kołodie został ranny^[4]. 29 kwietnia 1917 pełnił służbę w 9. kompanii III batalionu 5 pułku piechoty^[7]. Awansował na kaprala^[4]. W lipcu 1917, po kryzysie przysięgowym, został internowany w obozie w Szczypiornie^[4]. W styczniu 1918, po zwolnieniu z obozu, zatrudnił się w syndykacie rolniczym w Janowie Lubelskim i jednocześnie wstapił do Polskiej Organizacji Wojskowej^[4]. W listopadzie 1918 wziął udział w rozbrajaniu żołnierzy armii austro-węgierskiej^[4].

Po odzyskaniu niepodległości przeniósł się do Lublina, gdzie został zatrudniony w Sądzie Okręgowym, w charakterze urzędnika^[4]. W maju 1919 został powołany do służby w Wojsku Polskim i przydzielony do Rejonowego Zakładu Żywnościowego w Lublinie^[4]. We wrześniu tego roku został wyreklamowany od służby wojskowej przez Sąd Okręgowy w Lublinie^[4]. W lipcu 1920, w czasie wojny z bolszewikami wstąpił w szeregi 5 pułku piechoty Legionów^[4]. W marcu 1921 został przydzielony z pułku do Powiatowej Komendy Uzupełnień Łomża na stanowisko pomocnika oficera instrukcyjnego^[4]. W Łomży ukończył kurs dokształcający z zakresu sześciu klas gimnazjum^[4]. W lipcu 1922 został skierowany na II kurs w Centralnej Szkole Podoficerów Piechoty Nr 2 w Grudziądzu^[4][8]. W styczniu 1923, po ukończeniu kursu, wrócił do 5 pułku piechoty Legionów^[4].

23 sierpnia 1924 prezydent RP mianował go z dniem 1 lipca 1924 podporucznikiem ze starszeństwem z 1 stycznia 1923 i 12. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[8][9]. W grudniu 1924 został przeniesiony do 78 pułku piechoty w Baranowiczach^[4][10][11]. 17 lipca 1925 prezydent RP nadał mu z dniem 1 kwietnia 1925 stopień porucznika w korpusie oficerów piechoty ze starszeństwem z 1 stycznia 1925 i 13. lokatą^[12]. W marcu 1930 został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza^[13][14]. Pełnił służbę w Dowództwie Brygady KOP „Nowogródek” w Baranowiczach^[5]. We wrześniu 1933 został przeniesiony z KOP do macierzystego pułku w garnizonie Baranowicze^[15]. 27 czerwca 1935 prezydent RP nadał mu stopień kapitana z dniem 1 stycznia 1935 i 103. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[16][17][18]. W marcu 1939 dowodził 2. kompanią karabinów maszynowych^[19].

W tym samym miesiącu, po przeprowadzonej mobilizacji niejawnej, został przydzielony do Kwatery Głównej 20 Dywizji Piechoty na stanowisko oficera wywiadowczego^[4]. Na tym stanowisku wziął udział w kampanii wrześniowej^[20]. Walczył w bitwie pod Mławą, a później w obronie Warszawy^[4]. 29 września 1939, po kapitulacji załogi stolicy, dostał się do niewoli niemieckiej^[4]. Przebywał kolejno w Oflagu IV A Hohnstein, Oflagu IV C Colditz, Oflagu II A Prenzlau, Oflagu II E Neubrandenburg, Oflagu II D Gross-Born i Stalagu X B Sandbostel^[4]. 29 kwietnia 1945 został uwolniony przez żołnierzy brytyjskich^[4]. 19 listopada 1945 wrócił do Polski, a 22 czerwca 1946 stawił się w Rejonowej Komendzie Uzupełnień Gliwice^[4]. Zmarł 17 lipca 1956 i został pochowany na cmentarzu Witomińskim w Gdyni (sektor 58, rząd 11, grób 15)^[21].

Był żonaty z Wiarą Heleną z domu Siniutin (1902–1991), z którą miał córkę Danutę i syna Ryszarda^[4][21].

• Krzyż Niepodległości – 13 kwietnia 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^{[22][5][23][24]}
• Krzyż Walecznych po raz pierwszy i drugi^[18][25]
• Krzyż Walecznych po raz trzeci – 1939^[4]
• Srebrny Krzyż Zasługi – 1938 „za zasługi w służbie wojskowej”^[26][4]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[4]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[4]

• VII Lista strat Legionów Polskich. Piotrków: Centralny Urząd Ewidencyjny Legionów Polskich przy Departamencie Wojskowym NKN, 1916-10-01.
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Ryszard Juszkiewicz: Bitwa pod Mławą 1939. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1979. ISBN 83-11-07109-8.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.